Cassandra Fedele

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Cassandra Fedele, Frederic William Burton tarafından yapılmıştır.

Cassandra Fedele (1465 – 1558) İtalyan bir hümanist yazardı. Quattrocento döneminin son on yıllarında İtalya'daki en tanınmış kadın bilim insanı olarak anılmaktadır.[1]

Hayatının erken dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Fedele 1465 yılında Venedik'te Barbara Leoni ve Angelo Fedele'nin çocuğu olarak dünyaya geldi. Fedele eserlerinde annesinden söz etmese de, babasının aristokrasi arasında saygın bir yere sahip olduğuna ve kızının öğrenimine büyük önem verdiğine dair elimizde deliller bulunmaktadır. Fedele on iki yaşında Yunanca ve Latinceyi akıcı bir şekilde öğrendiğinde, babası tarafından bir Servite rahibi olan Gasparino Borro'ya gönderilmiş, Borro da ona klasik edebiyat, felsefe, bilimler ve diyalektik konularında özel ders vermiştir. 1487 yılında, yirmi iki yaşındayken, kuzeninin Padova'daki mezuniyet töreninde sanat ve bilimleri yücelten Latince bir konuşma yaparak İtalya'da ve yurtdışında büyük bir başarı elde etti. Oratio pro Bertucio Lamberto adlı konuşması Modena (1487), Venedik (1488) ve Nürnberg'de (1489) yayımlandı. 1487'den 1497'ye kadar İspanya ve İtalya'daki önde gelen hümanistler ve soylularla mektuplaştı. Bu mektuplaşmalardan biri olan Kastilyalı I. Isabel, Fedele'yi İspanya'daki sarayına katılmaya çağırdı. Fedele, İtalya Fransa ile savaş halindeyken gidemeyeceğini belirterek teklifi geri çevirdi. Fakat Fedele'nin ilk biyografi yazarlarına göre, Doge Agostino Barbarigo böyle bir kararnameye dair kanıt olmamasına rağmen Fedele'nin İtalya'dan gitmesine izin vermeyecekti.[1]

Şöhreti[değiştir | kaynağı değiştir]

Fedele, yazarlık ve hatiplik yetenekleriyle ün kazanmıştır. Padova'da 1636'da yayımlanan 123 mektup ve 3 söylevinin yanı sıra Latince şiirler de yazdığı düşünülmektedir. Etkili hümanistlerle birlikte felsefi ve teolojik konularda kamuya açık tartışmalara katıldı ve doge Agostino Barbarigo ve Venedik Senatosu önünde kadınlar için yüksek eğitim konusunda konuşması istendi. Angelo Poliziano, Lorenzo de' Medici'ye yazdığı bir mektupta, Latince ve İtalyancadaki mükemmelliği ve güzelliği için onu övdü.[1]

Daha sonra hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Fedele'nin bu başarısı kısa sürdü. Akademik faaliyetlerinin doruk noktası, otuz dört yaşında evlenmeden hemen önce (1499), yirmi iki ile otuz üç yaşları arasında gerçekleşti. Evlendikten sonra neredeyse altmış yıl boyunca çok az sayıda mektup yazdı ve sadece bir kez, 1556'da Venedik'e gelen Polonya Kraliçesi Bona Sforza'nın onuruna halka açık bir konuşma yapması için davet edildi. Bazı tarihçiler, Fedele'nin evlendiğinde entelektüel çalışmalarını bıraktığını ileri sürmektedir, tıpkı evlenip bütün bir evin yönetimini tam zamanlı olarak üstlenen dönemin çoğu eğitimli kadınında olduğu üzere. Ayrıca Fedele, evli kadınların akademik hayata katılımına karşı çıkan güçlü toplumsal güçler tarafından da cesareti kırılmış olabilir. Fedele'ye evlenmek mi yoksa hayatını çalışmaya adamak mı istediğini soran Alessandra Scala'ya yazdığı bir mektupta Fedele onu "doğanın sana uygun gördüğü yolu seçmeye" teşvik etmiştir.

1520 yılında Fedele, hekim kocası Giammaria Mapelli ile Girit'ten dönerken bir gemi kazasında tüm mal varlığını kaybetti. Kocası aynı yıl içinde ölünce dul, çocuksuz ve ekonomik zorluk içinde kaldı. Fedele 1521'de X. Leone'ye mektup yazarak yardım istedi, ancak Leone mektubuna cevap vermedi. 1547'de tekrar denedi ve Paolo III'e yazdı, o da ona Venedik'teki San Domenico di Castello kilisesinde bir yetimhanenin baş rahibesi olarak bir pozisyon vererek yanıt verdi ve ölene kadar orada ikamet etti. Fedele sağlık problemleriyle de mücadele etmiştir. Evliliğinden önce, gücünü azaltan ve uzun süre okuma ve yazmaya odaklanmasını zorlaştıran bir hastalıktan şikayetçiydi.[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d Haraguchi, Jennifer (2003). "Fedele, Cassandra (1465?-1558)". Italian Women Writers. The University of Chicago. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013. 
  • Archivio biografico italiano (mikroform). Tommaso Nappo tarafından düzenlenmiştir. Münih ve New York: Saur, 1987-98.
  • Cavazzano, Cesira. Cassandra Fedele: erudita veneziana del Rinascimento Venezia: İpucu . Orfanotrofio di A. Pellizzato, 1907.
  • Dizionario enciclopedico della letteratura italiana, cilt. II. Bari: LaTerza; Roma: Unione Editoriale, 1966, s. 433.
  • King, Margaret L. "Kitaplarla çevrili Hücreler: Erken İtalyan Rönesansında Kadınlar ve Hümanizm." Cinsiyetlerinin Ötesinde: Avrupa Geçmişinin Bilgili Kadınları . New York: New York University Press, 1980, s. 66–90.
  • King, Margaret L. "Engellenen hırslar: İtalyan Rönesansının Altı Bilgili Kadını." Sondajlar: Disiplinlerarası Bir Dergi 59, no. 3 (Güz 1976): 280-304.
  • Kral, Margaret L. Rönesansın Kadınları . Chicago: Chicago Üniversitesi Yayınları, 1991.
  • Panizza, Letizia ve Sharon Wood, editörler. İtalya'da Kadın Yazılarının Tarihi . Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
  • Petrettini, Maria. Vita di Cassandra Fedele Veneziana . Venezia: İpucu. Giuseppe Grimaldo, 1852.
  • Pignatti, F. "Fedele (Fedeli), Cassandra." Ansiklopedi italiana . Roma: Societˆ Grafica, 1979, s. 566–68.
  • Robin, Diana. "Cassandra Fedele (1465-1558)." İtalyan Kadın Yazarlar: Biyo-Bibliyografik Bir Kaynak Kitap . Düzenleyen: Rinaldina Russell. Westport, Connecticut ve Londra: Greenwood Press, 1994, s. 119–27.
  • Robin, Diana. "Cassandra Fedele'nin Epistolae'si (1488-1521): Etki Olarak Biyografi." Erken Modern Avrupa'da Yaşam Yazma Retoriği: Cassandra Fedele'den Louis XIV'e Biyografi Biçimleri . Thomas Mayer ve Daniel Woolf tarafından düzenlenmiştir. Ann Arbor, Michigan: Michigan Üniversitesi Yayınları, 1995, s. 187–203.
  • Schlam, Carl C. "Latin Hatip Olarak Cassandra Fidelis." Acta Conventus Neo-Latini Sanctandreani: Beşinci Uluslararası Neo-Latin Çalışmaları Kongresi Bildirileri (St. Andrews 24 Ağustos - 1 Eylül 1982). Binghamton, NY: Orta Çağ ve Rönesans Metinleri ve Çalışmaları, 1986, s. 185–91