Buharlaşan gaz kürecikleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kartal Bulutsusu'ndaki "Yaratılış Sütunları", kuluçkadaki yıldızların oluşumuna yol açan buharlaşan gaz kürecikleri içerir.[1]
SN 1006'daki daha yoğun gaz düğümleri veya kürecikleri.

Buharlaşan gaz kürecikleri (İngilizce: Evaporating gas globule, kısaltılmışı: EGG), dış uzayda yaklaşık 100 astronomik birim büyüklüğünde ve gölgesindeki gazların iyonlaştırıcı UV ışınlarından korunduğu bir hidrojen gazı bölgesidir.[2] Bu kürecikler tarafından korunan yoğun gaz alanları, yıldızların doğumuna olanak sağlayabilir.[2] Buharlaşan gaz kürecikleri ilk kez 1995 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen Kartal Bulutsusu'ndaki Yaratılış Sütunları'nın görüntüleri aracılığıyla kesin olarak tespit edildi.[2][3]

Buharlaşan gaz kürecikleri, muhtemelen yeni ön yıldızların öncülleridir. Bir gaz küreciğinin içindeki gaz ve toz, çevresindeki toz bulutundan daha yoğundur. Gaz kürecikleri çevresinden malzeme çekmeye devam ettikçe, kütleçekim etkisiyle bulut daha da sıkı bir şekilde bir araya gelir. Bulut yoğunluğu arttıkça, kürecik dış katmanların ağırlığı altında daha da ısınır ve gaz küreciklerinin içinde bir ön yıldız oluşur.

Bir ön yıldız, yıldıza dönüşebilecek kadar yeterli kütleye sahip olmayabilir. Bu durumda, bir kahverengi cüce olur. Eğer ön yıldız yeterli bir kütleye sahip ise, yoğunluk merkezinde 10 milyon kelvin'i aşan kritik bir seviyeye ulaşır. İşte bu noktada, hidrojeni helyuma dönüştüren ve büyük miktarda enerji açığa çıkaran bir nükleer reaksiyon başlar. Ön yıldız daha sonra bir yıldız olur ve H-R diyagramı ana kolunda yerini alır.[4]

Very Large Telescope ile Yaratılış Sütunları'ndaki (Kartal Bulutsusu) 73 gaz küreciği üzerinde yapılan bir çalışma, küreciklerin sadece %15'inin yıldız oluşumu belirtileri gösterdiğini ortaya koydu. Yıldız oluşumu her yerde aynı değildir ve en büyük sütunun tepesinde bu kaynaklardan oluşan küçük bir küme bulunur.[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Sun's Baby Twin Spotted". Space.com. 5 Mart 2007. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  2. ^ a b c Eric W. Weisstein (1996–2007). "Evaporating Gas Globule". Eric Weisstein's World of Astronomy. Wolfram Research. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  3. ^ Hester, J. J.; Scowen, P. A.; Sankrit, R.; Lauer, T. R.; Ajhar, E. A.; Baum, W. A.; Code, A.; Currie, D. G.; Danielson, G. E.; Ewald, S. P.; Faber, S. M. (Haziran 1996). "Hubble Space Telescope WFPC2 Imaging of M16: Photoevaporation and Emerging Young Stellar Objects" (PDF). The Astronomical Journal (İngilizce). 111: 2349. Bibcode:1996AJ....111.2349H. doi:10.1086/117968. ISSN 0004-6256. 28 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  4. ^ What happens inside an EGG? 3 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows to the Universe, Temmuz 2012'de erişildi
  5. ^ McCaughrean, M. J.; Andersen, M. (1 Temmuz 2007). "The Eagle's EGGs: Fertile or sterile?". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). 389 (2): 513-518. arXiv:astro-ph/0202025 $2. Bibcode:2002A&A...389..513M. doi:10.1051/0004-6361:20020589. ISSN 0004-6361. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buharlaşan_gaz_kürecikleri&oldid=32234669" sayfasından alınmıştır