Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü
 | |
 | |
| Koordinatlar | 38°27′30″K 27°12′54″D / 38.45833°K 27.21500°D |
|---|---|
| Konum | Bornova, İzmir, Türkiye |
| Malzeme | bronz |
| Açılış tarihi | 18 Haziran 1926 |
| Adandığı | Atatürk |
Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü, İzmir'in Bornova ilçesinde Eski Ziraat Mektebi bahçesindeki Atatürk büstüdür.
Atatürk'ün 1926'da İzmir'i ziyareti anısına Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippell'e yaptırılmıştır.[1] Kimi kaynaklara göre Türkiye'de yapılmış ilk Atatürk anıtıdır.[2]
Bornova Tren İstasyonu karşısındaki "Sarı Köşk" adıyla bilinen yapının bahçesinde yer alır. Günümüzde Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dekanlığı olarak kullanılan Sarı Köşk; 1933 yılına kadar Ziraat Mektebi olarak kullanılmıştı ve bahçesindeki büstün açılışı, kaidesindeki yazıya göre Haziran 1926'da yapılmıştır.
Anıtın üzerindeki yazıda Osmanlıca olarak "Türkiye'nin büyük dahi ve halaskârı, Türk çiftçisinin ulu rehberi, Cumhur reisimiz büyük Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerinin İzmir Ziraat Mektebi'ni teşrifleri hatıra-i şükranıdır. Haziran 1926.” yazılmıştır.[3] Anıtın yanına sonradan eklenen ek bir mermer levhada, aynı yazı Türk alfabesi ile yazılıdır.
Ziraat Mektebi'nin, Mustafa Kemal'in 1925 yılındaki yurt gezisi sırasında 15 Ekim 1925 günü ziyaret edildiği bilinir ve bu ziyaretten sonra okul idaresinin bir çalışma yaparak 1926 yılının Haziran ayında okulun bahçesine bir Atatürk heykeli diktiği anlaşılmaktadır. Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e bir sonraki gelişi 24 Haziran 1926'dadır. Bu gelişinde okulu ziyaret edip etmediği ve heykelin açılışında bulunup bulunmadığı kesin olarak bilinmez.
Ekim 1926'da İstanbul Belediyesi tarafından Heinrich Krippell'e yaptırılan Sarayburnu Atatürk Anıtı'nın açılışı gerçekleşmişti. Basında, Sarayburnu'nda açılan Gazi heykelinin dikilen ilk heykel olduğu şeklinde haberler yayımlanması üzerine Ziraat Mektebi Müdürü Abidin Bey bir telgraf çekerek Bornova Ziraat Mektebi'nde bu tarihten yaklaşık 4 ay önce Gazi heykelinin açıldığı bilgisini yerel ve ulusal basına aktarmıştır.[3]
Eser, kaidesiyle beraber 2,45 metre yüksekliğindedir. Mermer kaide 1,60 metre, büst kısmı ise 85 cm’dir. Dört bölümlü kare planlı kaide, altta 94x94 cm genişliğinden başlar, üstte 70x70 cm'lik dördüncü bölümle solanır. Dördüncü bölüm üzerinde bronz heykel yer alır. Mustafa Kemal Paşa sivil giyimli ve ellerini göğsünün altında kavuşturmuş olarak betimlenmiştir.
Sarayburnu Anıtı'na göre oldukça küçük boyutta olan heykelin, Krippel tarafından küçük bir deneme ya da eskiz olarak yapılmış olabileceği düşünülür.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Uhri, Ahmet (2011). "Kripeel'in Az Bilinen Bir Heykeli Üzerine". Egeden Dergisi. Ege Üniversitesi Rektörlüğü. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023.
- ^ "- Bornova Rehber". rehber.bornova.bel.tr. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023.
- ^ a b "İlk Atatürk büstü". Yeniasir. 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023.