Bisiklet yarışı
Bisiklet yarışı, çeşitli tipte bisikletlerin kullanıldığı yarışma sporu. Yol bisikleti yarışı, bireysel zamana karşı yarışı, bisiklet krosu yarışı, dağ bisikleti yarışı, salon bisikleti yarışı, BMX, dağ bisikleti denemesi ve bisiklet pisti yarışı'nı da içeren birkaç kategoriden oluşmaktadır. Bisiklet yarışı, Olimpik sporlardandır. UCI bisiklet yarışlarını organize eden ve bisiklet sporunu yöneten kuruluştur.
Bisiklet yarışları dünya çapında bir popülariteye sahip olmakla birlikte, özellikle Avrupa'da çok daha gözde bir spordur. Bisiklet yarışlarıya bilinen ülkeler arasında özellikle; Fransa, İtalya, İspanya, Almanya, Belçika, İsviçre, Danimarka ve Hollanda gibi ülkeler ön plandadır. Uluslararası alanda bilinen diğer ülkelerden bazıları ise; Avustralya, Lüksemburg, Birleşik Krallık ve ABD gibi ülkelerdir.
Tarihçe
İlk bisiklet yarışı 31 Mayıs 1868'de Parc de Saint-Cloud, Paris'te, 1200 m'lik bir yarış olarak düzenlenmiştir. Bu yarışı, demir tekerlekli ağaçtan bisikleti kullanan James Moore adında gurbetçi bir İngiliz kazanmıştır.[1] Bu bisiklet şu anda Ely, Cambridgeshire, İngiltere'deki müzede sergilenmektedir.
Uluslararası Bisiklet Birliği, 14 Nisan 1900'de Belçika, ABD, Fransa, İtalya ve İsviçre tarafından, 1892'de kurulan ICA'nın yerine geçecek şekilde kurulmuştur.
Yarış tipleri
Yol bisikleti
Yol bisikleti yarışı, hem takımlar hem de bireysel olarak çeşitli yollarda düzenlenen yarışmalar ve yarışlardır. Bu yarışlar, tek günlük yol yarışı, kriter ve zamana karşı yarışlardan; çok etaplı olarak düzenlenen Tour de France ve onun gibi olan, Büyük Turlar olarak adlandırılan turlara kadar uzanmaktadır.
Yarışlar, tipik olarak ilkbahardan sonbahara kadar düzenlenmektedir. Kuzey yarımküreli çoğu bisikletçi kış aylarında Avustralya gibi yerlerde yarışarak ya da antrenman yaparak geçirmektedir. Profesyonel yarışlar; üç haftalık Büyük Turlar olarak adlandırılan etap yarışları; Tour de France, Giro d'Italia ve Vuelta a España'dan, çok günlü yarışlar; Tour de Suisse ve Tour of California'ya, tek günlük Klasikler; Tour of Flanders ve Milan – San Remo'ya kadar çeşitlilik gösterir. En uzun tek günlük yarış USA Cycling tarafından düzenlenen LOTOJA'dır. Logan, Utah'tan Jackson, Wyoming'e kadar uzanan 332 km'lik bir uzunluğa sahiptir. Kriterler, özel bir mesafe kat etmekden ziyade, 1 millik bir uzunluktan daha kısa turlar veya 60, 90 vs. dakikalardan oluşan yarışlardır. Kriterler Kuzey Amerika'da en popüler olan yol bisikleti yarışı çeşididir. Belçika'da fuarlar, genellikle 120 km+'lik tek günlük yarışlar popülerdir. Yol yarışlarında bisikletçiler aynı anda start alırlar. Yol yarışlarının yanı sıra bireysel zamana karşı yarışı ve takım zamana karşı yarışı da yarış tipine göre yollarda yapılabilmektedir.
Salon bisikleti
Salon bisikleti yarışı, parke pistler ve velodromlarda düzenlenen yarışlardır. Yarışlar oldukça çeşitlidir, bireysel ve takım, iki kişilik sprinterler, çeşitli grup ve kitle başlangıç yarışları kategorileri olarak ayrılabilir. Yarışmalarda fren ve arka dişlinin bulunmadığı bisikletler kullanılır.
Bisiklet krosu
Bisiklet krosu, ilk olarak yol yarışçıları tarafından boş olarak geçirdikleri soğuk aylarda, antrenman stillerini çeşitlendirmek amacıyla yapılmış spordur. Yarışlar tipik olarak sonbahar ile kış mevsimlerinde ve patikalar, ormanlık yollar, çim, dik tepeler, engeller barındıran bu nedenle zaman zaman bisikletçinin bisiketini taşımasını gerektiren, 2–3 km'lik parkurlardan oluşmaktadır. Büyükler kategorisindeki yarışlar 30 dakika ve 1 saat arasında parkur şartlarına göre değişmektedir. Bu spor geleneksel yol yarışı kültürüne sahip Belçika (özellikle Flandra) ve Fransa'da yaygındır.
Dağ bisikleti
Dağ bisikleti yarışları, yol harici olarak düzenlenen ve orta kademeden yüksek kademeye kadar teknik gerektiren yarışlardır. Birçok çeşidi vardır; ana kategorileri; kros ve tepe inişidir, fakat aynı zamanda 4X veya dört kros yarışı da vardır.
BMX
BMX, yol harici düzenlenir. BMX yarışları sprint yarışlarıdır ve bilerek yol harici düzenlenmektedir. Tek vitesli bisikletlerle, tek veya turlu parkurlarda yol harici düzenlenir. Bisikletçiler, toprak zeminde bisikletlerini yönlendirirler.
Bisiklet denemeleri
Bisiklet denemeleri, bisikletçilerin bisikletlerini doğal ve yapay engeller karşısında ayaklarını yere basmadan yönlendirmesi şeklindeki bir spordur. Motosiklet denemeleri ile birbirilerine benzemektedirler. Puanlar, bisikleti idare yeteneklerine göre verilmektedir.
Bisiklet pisti
Bisiklet pisti, 70–90 m uzunluğundaki açık havada, toprak zeminde düzenlenen, bisiklet yarışlarıdır.
Motor-destekli yarış
Motor-destekli bisiklet yarışları, bisikletlere motorlar takılarak, bisiklet hızlarının yükseltildiği yarışlardır.
Ortalama hız
Kapalı ortamdaki hızlar, yollardaki hızlardan daha iyi sonuçlar vermektedir. Hızı etkileyen diğer faktörler; yol profili, rüzgar şartları, sıcaklıklar ve yüksekliktir. 2009 Rusya'daki bir yarışta, Kevin Sireau başlangıçtan 200 metre mesafeye kadar, 76.4 km/s'lik hıza ulaşmayı başardı. Ortalama hızlar açık bir şekilde mesafenin artmasıyla düşüş göstermektedir.
Kaynaklar
- ^ Maso, B. (tr. Horn, M.) (2005), The Sweat of the Gods, Mousehold Press, pp. 1–2, ISBN 1-874739-37-4