Birmingham Kur'an el yazması
Birmingham Kur'an el yazması, parşömen bir materyal üzerine el yazısıyla yazılmış, her iki yüzünde de mushaftan ayetler bulunan bir Erken dönem Kur'an el yazması sayfasıdır. 2015 yılında, Birmingham Üniversitesi tarafından[1] sayfa üzerinde yapılan radyokarbon tarihlendirmesinde, sayfanın 568 ile 645 (Hicri takvimde hicretten önce 25 ile hicretten sonra 56 yılları arası)[2][3] arasında yazılmış olduğu belirlendi. Sayfa, üniversitenin Cadbury Araştırma Kütüphanesi tarafından muhafaza edilen Mingana Orta Doğu El Yazmaları Koleksiyonu'nun bir parçasıdır.[2]
El yazması parşömen üzerine mürekkeple Arapça Hicazi yazısı kullanılarak yazılmıştır ve hala açıkça okunabilmektedir.[3] Sayfada 19. sure olan Meryem suresinden ve 20. sure olan Taha suresinden ayetler yer almaktadır.[4] Sayfa, 2015 yılında Birmingham Üniversitesi'nde ve ardından 5 Ağustos 2016'ya kadar Birmingham Müzesi ve Sanat Galerisi'nde sergilendi.[5] Cadbury Araştırma Kütüphanesi, el yazmasının multispektral analizini ve mürekkeplerin XRF analizini gerçekleştirdi.[6]
Arkaplan[değiştir | kaynağı değiştir]
3.000'den fazla belgeden oluşan Mingana Koleksiyonu, Birmingham merkezli çikolata üreticisi Cadbury ailesinden hayırsever ve iş adamı Edward Cadbury tarafından finanse edilen Alphonse Mingana tarafından 1920'lerde Orta Doğu'ya yapılan üç gezi sırasında toplandı.[3]
Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu el yazması yaprak, Paris'teki Bibliothèque Nationale de France'da BnF Arabe 328 olarak kataloglanan[7][8] Codex Parisino-petropolitanus isimli el yazması Kur'an parçasının 16 yaprağından birisidir. Nitekim bu yapraklar içinde sözkonusu yaprağın olduğu kısım boştur.[2][7][8][9][10]
Müzede Mingana 1572a olarak kataloglanan Birmingham yaprağı folyo boyutundadır (en geniş noktada 343 mm x 258 mm)[11] ve her iki tarafına da dikkatlice ölçeklendirilmiş ve okunaklı bir yazıyla yazılmıştır. Sure sıralaması ve metni günümüz Kur'an metniyle tamamen aynı olan yaprağın bir yüzünde 18. sure Kehf'in 17-31 ayetleri, diğer yüzünde 19. sure Meryem'in sonundaki 91-98. ayetler ve 20. sure olan Taha'ın ilk 40 ayeti yer almaktadır.[11] Yaprak, Kehf ve Meryem surelerinin yazıldığı kısmın bir parçasıdır. Kısa ünlüleri belirtmek için herhangi bir hareke işareti yoktur, ancak ünsüzler bazen eğik çizgilerle ayırt edilir. Metin, tam Kur'an el yazmaları için standart hale gelecek formatta düzenlenmiştir; sure araları süslü bir çizgiyle gösterilmiş ve ayet sonları metinlerarası kümelenmiş noktalarla gösterilmiştir.
Her ne kadar iki Birmingham yaprağında görülen Kur'an metni neredeyse tamamen standart metne uysa da sessiz elif (ألف) harfinin yazımı (veya ihmali) açısından yazımları farklılık gösterir. O dönemde Arap alfabesi sessiz elifleri yazmama eğilimindeydi. Yaprağın daha sonra yapılan ultraviyole testlerinde herhangi bir düzeltmenin olmadığı doğrulandı ve metnin başka bir metin üzerine tekrar yazılmadığı kanıtlandı.
Önemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaprağı inceleyen batılı uzmanlar bu el yazmasının Muhammed hayattayken veya onun ölümümün ilk yirmi yılı içinde yazıldığını belirtirler. Daha sonraki süreçte standart bir mushaf belirleyen halife Osman eldeki tüm el yazması Kur'an nüshalarını yaktırarak imha ettirdi. Bu da bu el yazmasının değerini arttırmaktadır. Metnin Muhammed'in yaşadığı veya ölümünden hemen sonraki zamana ait olamayacağına dair eleştiriler de gelmiştir. Riyad'daki İslami Araştırmalar Merkezi yöneticisi Suud el-Sarhan daha şüpheci davranarak parşömenin palimpsest olarak yeniden kullanılıp kullanılmadığını sorgular ve ayrıca yazının bölüm ayırıcıları ve noktalı ayet sonları içerdiğine dikkat çeker. Çünkü bu tarz yazımlar daha geç dönemlerde ortaya çıkmıştır. Palimpsest olasılığı daha sonra ultraviyole testiyle çürütüldü. Suud'un eleştirileri, el yazmasının Muhammed'in yaşadığı dönemde yazılmış olabileceğini reddeden, Kur'an tarihi konusunda Suudi kökenli bazı uzmanlar tarafından da desteklendi. Muhammed hayattayken Kur'an metinlerinin herhangi bir sure ayrıcı işsret olmadan, ayet sonları işaretlenmeden veya renkli mürekkep kullanılmadan yazıldığını ve herhangi bir standart sure sıralaması takip etmediğini vurguluyorlar. Bazıları yazının halife Osman dönemine tarihlenebileceğini öne sürerken, diğerleri Emevi dönemine kadar geç bir tarih öne sürüyor.[12]
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Virtual Manuscript Room". University of Birmingham. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2015.
- ^ a b c "Birmingham Qur'an manuscript dated among the oldest in the world". University of Birmingham. 22 Temmuz 2015. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015.
- ^ a b c "'Oldest' Koran fragments found in Birmingham University". BBC. 22 Temmuz 2015. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015.
- ^ "Tests show UK Quran manuscript is among world's oldest". CNN. 22 Temmuz 2015. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015.
- ^ Authi, Jasbir (22 Temmuz 2015). "Worldwide media frenzy as 'oldest Koran' found lying forgotten at University of Birmingham". Birmingham Mail. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2015.
- ^ "FAQs - University of Birmingham". 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Déroche, François (2009). La transmission écrite du Coran dans les débuts de l'islam: le codex Parisino-petropolitanus. Brill Publishers. s. 121. ISBN 978-9004172722.
- ^ a b "Ms. Paris BnF Arabe 328 (c)". Corpus Coranicum. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2015.
- ^ Kennedy, Maev (22 Temmuz 2015). "Oldest Quran fragments found at Birmingham University". The Guardian. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2015.
- ^ "'The Qur'anic Manuscripts of the Mingana Collection and their Electronic Edition'". Quranic Studies Association Blog. 18 Mart 2013. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2015.
- ^ a b "The Birmingham Qur'an Manuscript - University of Birmingham". www.birmingham.ac.uk. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ "Experts doubt oldest Qur'an claim | Front Page | Saudi Gazette". web.archive.org. 6 Eylül 2015. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.