Bireyselleşme
Bireysellik İlkesi veya Latince: principium individuationis,[1] bir şeyin diğer şeylerden farklı olarak tanımlanma şekli olarak açıklanır.[2]
Kavram birçok alanda ve Leibniz, Carl Jung, Gunther Anders, Gilbert Simondon, Bernard Stiegler, Friedrich Nietzsche, Arthur Schopenhauer, David Bohm, Henri Bergson, Gilles Deleuze,[3] ve Manuel DeLanda'nın eserlerinde karşımıza çıkmaktadır.
Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bireyselleşme kelimesi farklı alanlarda farklı anlam ve çağrışımlarda karşımıza çıkmaktadır.
Felsefede[değiştir | kaynağı değiştir]
Felsefi olarak "bireyselleşme", bir şeyin nasıl "başka bir şey olmayan" bireysel bir şey olarak tanımlandığına dair genel fikri ifade eder. Bu, bireysel bir kişinin dünya üzerindeki diğer unsurlardan nasıl farklı kabul edildiğini ve bir kişinin diğer insanlardan nasıl farklı bir kişi olduğunu da içerir. On yedinci yüzyıla gelindiğinde, filozoflar bireyselleşme sorununu ya da herhangi bir zamanda bireyselliği neyin doğurduğu sorununu, kimlik sorununu ya da zamanın farklı noktalarında aynılığını neyin oluşturduğunu sorularıyla Bireysellik İlkesini ilişkilendirmeye başladılar.[4]
Jung psikolojisinde[değiştir | kaynağı değiştir]
Analitik psikolojide bireyselleşme, bireysel benliğin farklılaşmamış bir bilinçdışından geliştiği süreçtir. Kişiliğin doğuştan gelen unsurlarının, olgunlaşmamış ruhun bileşenlerinin ve kişinin yaşam deneyimlerinin toplamıyla birlikte zamanla iyi işleyen bir bütün halinde tüm bunlar bütünleşir.[5] Diğer psikanaliz teorisyenleri bunu, bireyin gruba bağlılığı ve narsisistik kendi kendine yönelmeyi aştığı aşama olarak tanımlar.[6]
Habercilikte[değiştir | kaynağı değiştir]
Habercilikte, bir gazetenin, derginin, yayın programının veya web sitesinin içeriğinin her kullanıcının benzersiz ilgi alanlarına uygun olacak şekilde kitlesel olarak kişiselleştirilmesine izin veren yeni baskı ve çevrimiçi teknolojileri belirtmek için bireyselleşme terimini kullanmaya başladı. Bu terim aynı zamanda özelleştirme olarak da ifade edilmektedir. Bu, tüm okuyucular, izleyiciler, dinleyiciler veya çevrimiçi kullanıcılar için aynı içeriği üreten geleneksel kitle iletişim uygulamasından oldukça farklıdır.
Gizlilik ve Veri Koruma Hukukunda[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaklaşık 2016'dan itibaren, kişisel verilerin toplanması ve işlenmesine ilişkin hükûmet düzenlemelerinin artmasıyla, özellikle de Avrupa Birliği Hukukunda GVKT'yle aynı zamana denk gelen bireyselleştirme, bir kişinin kalabalıktan 'seçilmesini' tanımlamak için kullanıldı. Mahremiyete ve özerkliğe yönelik bir tehdit ve onur kırıcı olarak görüldü.[7][8] Veri koruma ve gizlilik yasalarının çoğu, veri sahiplerinin ne zaman yasal korumaya ihtiyaç duyacağına ilişkin eşik kriteri olarak bir bireyin kimliğinin belirlenebilirliğini esas alır. Ancak mahremiyet savunucuları, mahremiyet zararlarının aynı zamanda bir kişiyi belirsizliği ortadan kaldırma veya 'seçme' becerisinden de kaynaklanabileceğini savunuyor. Bunu yapmak, kişinin bireysel düzeyde izlenmesine, profilinin çıkarılmasına, hedeflenmesine, iletişim kurulmasına medeni ve hukuki 'kimliği' bilinmese bile kendisini etkileyen bir karara veya eyleme tabi tutulmasına olanak tanır.
Fizikte[değiştir | kaynağı değiştir]
İki kuantum dolaşık parçacık birbirinden bağımsız olarak anlaşılamaz. Kuantum süperpozisyonundaki iki veya daha fazla durum, örneğin Schrödinger'in kedisinin aynı anda ölü ve canlı olması gibi, matematiksel olarak kedinin %50 olasılıkla bireysel canlı durumda olduğunu varsaymakla aynı durum olmamaktadır. Heisenberg'in belirsizlik ilkesi, konum ve momentum gibi tamamlayıcı değişkenlerin her ikisinin de kesin olarak bilinemeyeceğini, bir bakıma bunların bireysel değişkenler olmadığını söylüyor. Bireyselliğin doğal bir kriteri olarak ileri sürülmüştür.[9]
Arthur Schopenhauer[değiştir | kaynağı değiştir]
Schopenhauer'e göre principium individuationis, çokluğun temeli olan zaman ve mekandan oluşur. Ona göre, yalnızca konumun değişmesi iki sistemi farklı kılmak için yeterlidir; iki durumun her biri, diğerinin durumundan bağımsız olarak kendi gerçek fiziksel durumuna sahip olmaktadır.
Bu görüş Albert Einstein'ı etkiledi.[10] Schrödinger, Schopenhaur'cu etiketi, "Fiziksel Principium individuationis Üzerine Düşünceler Koleksiyonu" adlı dosyalarındaki bir klasörüne koydu.[11]
Carl Jung[değiştir | kaynağı değiştir]
Jung psikolojisine göre bireyselleşme (German </link> ) bir psikolojik bütünleşme sürecidir. "Genel olarak, bireysel varlıkların (diğer insanlardan) oluşturulduğu ve farklılaştığı süreçtir; özel olarak, psikolojik bireyin genel, kolektif psikolojiden farklı bir varlık olarak gelişmesidir."[12]
Gilbert Simondon[değiştir | kaynağı değiştir]
L'individuation psychique et collektive'de Gilbert Simondon, bireysel öznenin bir nedenden ziyade bireyselleşmenin bir sonucu olarak kabul edildiği bir bireysel ve kolektif bireyleşme teorisi geliştirdi. Böylece bireysel atomun yerini hiç bitmeyen bir ontolojik bireyleşme süreci alır.
Simondon ayrıca bireyselleşmeyi mümkün kılan "birey öncesi alanlar"ı da tasarladı. Bireyselleşme her zaman tamamlanmamış bir süreçtir. Her zaman bir "birey öncesi" kalıntısı bırakır ve bu da gelecekteki bireyselleşmeleri mümkün kılar. Dahası, bireyselleşme her zaman hem bireysel bir özne hem de eşzamanlı olarak bireyselleşen kolektif bir özne yaratır. Maurice Merleau-Ponty gibi Simondon da varlığın bireyselleşmesinin, bilginin bir ilişkiyle paralel ve karşılıklı bireyselleşmesi dışında kavranamayacağına inanıyordu.[13]
Bernard Stiegler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bernard Stiegler'in felsefesi Gilbert Simondon'un bireyselleşme konusundaki çalışmalarından ve ayrıca Friedrich Nietzsche ve Sigmund Freud'un benzer fikirlerinden yararlanır ve bunları değiştirir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Reese, William L. (1980). Dictionary of Philosophy and Religion. 1st. Atlantic Highlands, New Jersey: Humanities Press. ss. 251. ISBN 978-0-391-00688-1.
- ^ The Cambridge Dictionary of Philosophy. 2nd. Cambridge: Cambridge University Press. 1999. ss. 424. ISBN 978-0-521-63136-5.
- ^ Daniel W. Smith, Henry Somers-Hall (eds.), The Cambridge Companion to Deleuze, Cambridge University Press, 2012, p. 244.
- ^ Garber, Daniel; Ayers, Michael (2003). The Cambridge History of Seventeenth-century Philosophy, Volume 1. Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 212. ISBN 0521307635.
- ^ "The Stages of Life, Chapter 3 of Jung: A Very Short Introduction (1994/2001)", Living Archetypes, Routledge, ss. 70-85, 26 Haziran 2015, doi:10.4324/9781315745541-12, ISBN 9781315745541, erişim tarihi: 21 Ocak 2022
- ^ Hengehold, Laura (2017). Simone de Beauvoir's Philosophy of Individuation: The Problem of the Second Sex. Edinburgh: Edinburgh University Press. s. 41. ISBN 9781474418874.
- ^ Johnston, Anna. "Individuation - re-thinking the scope of privacy laws". www.salingerprivacy.com.au. 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
- ^ Greenleaf, Graham; Livingston, Scott (2017). "China's Personal Information Standard: The Long March to a Privacy Law". Privacy Laws & Business International Report (150): 25-28. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2018.
- ^ Jaeger, Gregg (2011). "Individuation in Quantum Mechanics". Foundations of Physics. 41 (3): 299-304. doi:10.1007/s10701-009-9382-x.
- ^ Howard, Don A. (December 2005), "Albert Einstein as a Philosopher of Science" (PDF), Physics Today, 58 (12), ss. 34-40, doi:10.1063/1.2169442, 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF) – University of Notre Dame, Notre Dame, IN, author's personal webpage vasıtasıyla,
From Schopenhauer he had learned to regard the independence of spatially separated systems as, virtually, a necessary a priori assumption ... Einstein regarded his separation principle, descended from Schopenhauer's principium individuationis, as virtually an axiom for any future fundamental physics. ... Schopenhauer stressed the essential structuring role of space and time in individuating physical systems and their evolving states. This view implies that difference of location suffices to make two systems different in the sense that each has its own real physical state, independent of the state of the other. For Schopenhauer, the mutual independence of spatially separated systems was a necessary a priori truth.
- ^ John Earman, John D. Norton (1997). The Cosmos of Science: Essays of Exploration. Univ of Pittsburgh Pr. ss. 131. ISBN 978-0822939306.
Schrödinger's biographer, Walter Moore, details the lifelong influence of Schopenhauer on Schrödinger ... or the Schopenhauerian label that Schrödinger put on one folder of papers in his files: "Sammlung der Gedanken über das physikalische Principium individuationis".
- ^ Jung, C.G. Psychological Types. Collected Works, vol. 6, par. 757.
- ^ Scott, David (2014). Gilbert Simondon's Psychic and Collective Individuation. Edinburgh: Edinburgh University Press. s. 47. ISBN 9780748654505.
- Gilbert Simondon, Du mode d'existence des objets teknikler (Méot, 1958; Paris: Aubier, 1989, ikinci baskı). (Fransızca)
- Gilbert Simondon, Teknik Nesnelerin Varoluş Şekli Üzerine, Bölüm 1, 1980 çevirisinin PDF'sine bağlantı.
- Gilbert Simondon, L'individu et sa genèse Physico-biologique (l'individuation à la lumière des notions de forme et d'information) (Paris: PUF, 1964; J.Millon, coll. Krisis, 1995, ikinci baskı). (Fransızca)
- Gilbert Simondon, Birey ve Onun Fiziko-Biyolojik Oluşumu, Bölüm 1, Bölüm 2, yayınlanmamış 2007 çevirisinin HTML dosyalarına bağlantılar.
- Gilbert Simondon, L'Individuation psychique et kolektif (1964; Paris: Aubier, 1989). (Fransızca)
- Bernard Stiegler, Oyunculuk .
- Bernard Stiegler, Temps ve bireyleşme tekniği, psişik, ve kolektif dans l'oeuvre de Simondon . (Fransızca)
