Benjamin Ferencz
Benjamin Berell Ferencz (11 Mart 1920[1][2][3]- 7 Nisan 2023), Macar asıllı bir Amerikalı avukat. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Nazi savaş suçlarının araştırmacısı ve Birleşik Devletler'in Nürnberg kentinde bulunan yetkililer tarafından düzenlenen on iki askeri dava olan Einsatzgruppen Davasında ABD Ordusu Başsavcısı olarak görev yapıyordu. Daha sonra uluslararası bir hukuk devleti ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasını savundu. 1985-1996 yılları arasında Pace Üniversitesi Uluslararası Hukuk Profesörü oldu.
Gençliği, eğitimi ve ordu hizmetii
[değiştir | kaynağı değiştir]Macaristan Krallığı'ndaki Transilvanya'da doğdu. Ailesi Benjamin Ferencz on aylıkken ABD'ye göç etti. Aile, I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1920 yılında Trianon Antlaşması uyarınca Macaristan'ın Romanya'ya devredilmesinden sonra Macar Yahudilerine uygulanan zulümden kaçmak için Romanya'yı terk etti. Aile, Manhattan'da Aşağı Doğu Yakasında yaşadığı New York'a yerleşti.
Sonraki yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]2009'da Ferencz, Antonio Cassese ile birlikte Erasmus Ödülü'nü aldı; Ödül, Avrupa kültürüne, topluma veya sosyal bilime önemli katkılar yapan bireylere veya kuruluşlara verilir.[4]
New York Times, Usame bin Ladin'in ölümünden iki gün sonra, 3 Mayıs 2011'de "yasadışı ve haksız yere yürütülen, kitle katillerinden şüphelenilen dahi olsa," demokrasiyi baltaladığını savunan bir Ferencz mektubu yayınladı. Aynı yıl, Uganda'da Thomas Lubanga Dyilo'nun davasında kapanış bildirisini sundu.
16 Mart 2012'de Ferencz, New York Times'ın editörüne gönderdiği bir başka mektupta, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Thomas Lubanga'ya olan mahkûmiyetini "uluslararası ceza kanununun gelişiminde kilometre taşı" olarak nitelendirdi.[5]
New York City College'da suç önleme eğitimini tamamladı ve ceza hukuku sınav sonuçlarıyla Harvard Hukuk Fakültesi'nde burs kazandı. Harvard'ta Roscoe Pound'da eğitim gördü ve o sırada savaş suçlarıyla ilgili bir kitap yazan Sheldon Glueck için araştırma yaptı. Ferencz 1943'te Harvard Üniversitesi'nden mezun oldu. Çalışmalarından sonra, Birleşik Devletler Ordusu'na katıldı ve burada uçaksavar topçu birliği olan 115. AAA Tabur Taburunda görev yaptı. 1945'te General Patton'un Üçüncü Ordusu karargahına nakledildi ve orada bir savaş suçları şubesi kurulması ve bu suçlarla ilgili kanıt toplamakla görevli bir ekiple görevlendirildi. Bu görevde, daha sonra ABD ordusu tarafından kurtarılan toplama kamplarına gönderildi.
- Nürnberg mahkemesi savcısı
1945 Noelinde Ferencz, Çavuş rütbesine atandı. New York'a geri döndü, ancak birkaç hafta sonra Telford Taylor'ın hukuk ekibindeki savaş sonrası Nürenberg Davaları'nda bir savcı olarak yer alması için işe alındı. Taylor, Ferencz'i, Einsatzgruppen duruşması'nda ilk davasında Başsavcı görevine atadı. Yargılanan 22 adamın hepsi hüküm giydi; Bunlardan 13'ü ölüm cezası aldı, bunlardan 4'ü sonunda sonuçlandı.
Ferencz, 31 Mart 1946'da New York'ta evlendiği karısı Gertrude ile birlikte Nürnberg mahkemesi sonrasında Almanya'da kaldı. Nazilerin zulüm kurbanları için tazminat ve rehabilitasyon programlarının kurulmasına katıldı. Ayrıca 10 Eylül 1952'de imzalanan İsrail ile Batı Almanya arasındaki Tazminat Anlaşmasına ve 1953'te yapılan İlk Alman Tazmin Yasasına yol açan müzakerelerde de yer aldı. 1956'da aileler-o zamana kadar dört çocuğu oldu- Ferencz'in Telford Taylor'ın ortağı olarak özel hukuk bürolarına girdiği ABD'ye döndü.
- Uluslararası Ceza Mahkemesinin oluşumundaki rolü
II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonraki deneyimler Ferencz üzerinde belirleyici bir iz bıraktı. 13 yıl sonra ve Vietnam Savaşı olaylarının izlenimi altında Ferencz özel hukuk eğitimini bıraktı ve bundan sonra insanlığa ve savaş suçlarıyla mücadele konularında dünya çapında en yüksek derece görevi görecek olan bir Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulması için çalıştı. Ayrıca bu konuda birkaç kitap yayınladı. 1975 yılında yayınlanan, Uluslararası Saldırganlığın Tanımlanması-Dünya Barışını Araştırma başlıklı ilk kitabında daha önce, böyle bir uluslararası mahkemenin kurulmasını savundu. Ferencz, 1985'ten 1996'ya kadar New York'taki White Plains'de Pace Üniversitesi'nde Uluslararası Hukuk Profesörü olarak çalıştı.
Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü yürürlüğe girdiğinde, 1 Temmuz 2002'de gerçekten bir Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) kurulmuştur. Bush yönetimi altında ABD antlaşmayı imzaladı ancak onaylamadı. George W. Bush yönetimi, ABD vatandaşlarını ICC'ye getirmekten alıkoyacak diğer devletlerle çok sayıda ikili anlaşma imzaladı.[6]
Ferencz, bu usul üzerine defalarca savundu ve ABD'nin uluslararası konularda da "yasanın herkese eşit şekilde uygulanması" gerektiğini uzun zamandır dayatan bir hukuk devleti olduğu için, ABD'nin çekinceleri olmadan ICC'ye üye olmasını önerdi. Bu bağlamda, 25 Ağustos 2006'da verilen röportajda, sadece Saddam Hüseyin'in değil, George W. Bush'un da yargılanması gerektiğini çünkü Irak Savaşı'nın BM Güvenlik Konseyi tarafından ABD'den izin alınarak başlatıldığını söyledi. 2013'te Ferencz bir kez daha "silahlı kuvvetlerden siyasi bir hedef almak için kullanılması, uluslararası ve ulusal bir suç olarak kınanmalı" dedi.[7] Ferencz, 7 Nisan 2023'te 100 yılı aşan bir ömrün ardından öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gale Reference Team: Biography - Ferencz, Benjamin B(erell) (1920-):, Thomson Gale, April 6, 2006.
- ^ Logli, Ch.:"Benjamin Ferencz". 13 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2006., Nuclear Age Peace Foundation, 1999? URL last accessed 2006-12-12.
- ^ Ferencz, B.: Photos 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. One of the captions reads "On March 11, 2003, his 83rd birthday, ..." URL last accessed 2006-12-13.
- ^ Stichting Praemium Erasmianum: 2009: Antonio Cassese, Benjamin Ferencz 1 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. URL last accessed 2012-11-15.
- ^ Letter to NY Times re: Crimes Against Humanity 20 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2012-03-16
- ^ Coalition for the International Criminal Court: 2006. Status of US Bilateral Immunity Acts 15 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 2006. URL last accessed 2006-12-12.
- ^ "Benjamin Ferencz". Quellen zur Geschichte der Menschenrechte. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1920 doğumlular
- 2023 yılında ölenler
- Macaristan Yahudisi asıllı Amerikalılar
- II. Dünya Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri personeli
- Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri askerleri
- Harvard Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Rumen göçmenler
- Romanya Yahudileri
- Erasmus Ödülü sahipleri
- 100 yaş üstü Amerikalılar
- Amerikalı pasifistler
- New York Şehir Kolejinde öğrenim görenler
- Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı komutanları
- Pace Üniversitesi öğretim üyeleri