Babil Piyangosu
| "Babil Piyangosu" | |
|---|---|
| Yazar | Jorge Luis Borges |
| Ülke | Arjantin |
| Dil | İspanyolca |
" Babil Piyangosu " (özgün İspanyolca adı: "La lotería en Babilonia", "Babil Piyangosu") Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in fantastik kısa öyküsüdür. İlk kez 1941'de Sur edebiyat dergisinde yayımlandı. Daha sonra Yolları Çatallanan Bahçe (El jardín de los senderos que se bifurcan) koleksiyonuna dahil edildi. Bu koleksiyon da daha sonra Ficciones'in (1944) birinci bölümü haline getirildi.
Konu özeti[değiştir | kaynağı değiştir]
Hikâyede, tüm faaliyetlerin her şeyi kapsayan bir piyango tarafından belirlendiği efsanevi bir Babil kentini anlatır. Şansın kişinin hayatındaki rolüne dair bir metafor şeklinde yazılmıştır. Hikâyede bahsedilen piyango, başlangıçta biletlerin satın alındığı ve kazananın para ödülü aldığı normal bir piyango gibi oynanır. Daha sonra cezalar ve daha büyük para ödülleri getiriir. Dahası, seçkinler dışında herkes için katılım zorunlu hale gelir. Sonunda her şeyi kapsayan ve o kadar gizli bir hal aldı ki, kimileri "Şirket hiçbir zaman var olmadı ve hiçbir zaman da olmayacak" diye fısıldaşmaya başlarlar. Kimileri ise Babil'in "sonsuz bir şans oyunu evreninden başka bir şey olmadığı" için Şirketin varlığı sorununun yersiz olduğunu öne sürerler.
Temalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Hikâye, tesadüflerin hayatta oynadığı rol, yaşananların gerçekten hak edilip edilmediği ya da hayatın tamamının sadece şans ya da kayıp üzerine kurulu olup olmadığı hakkındadır. Aynı zamanda piyangoyu zamandaki herhangi iki nokta arasında meydana gelebilecek tüm olası rastgele olaylar için bir metafor olarak kullanarak Zeno'nun paradoksuna gönderme yapmaktadır.[1] Babilliler gizli yerlerde fısıldaşarak piyangonun kontrolünü ele geçirmeye çalışırlar ancak piyango sonunda bunu bir sorumluluk görevi olarak yasaklar. Hikâye, Şirketin tesadüfen yaptığı gibi, insanların doğanın otoritesini isteme ve bundan faydalanma eğiliminin bir eleştirisi niteliğindedir. Piyangoya itiraz edilemez zira o mutlak şansa dayanmaktadır.[2] Çoğu Borges öyküsünde olduğu gibi burada da biraz mizah vardır. Bir noktada, bir köle, sahibinin dilinin yakılmasını gerektiren bir piyango bileti çalar ki bu, piyango bileti çalmakla aynı cezadır. Daha sonra halk, kölenin hırsızlık cezası olarak mı, yoksa piyangonun öngördüğü şekilde mi cezalandırılması gerektiği konusunda kavga eder.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rota Fortunae - servet çarkı
- " Piyango " - Shirley Jackson'ın kısa öyküsü
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "MathFiction: The Lottery in Babylon [La lotería en Babilonia] (Jorge Luis Borges)". 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023.
- ^ "Jorge Borges: Short Stories The Lottery in Babylon and The Library of Babel Summary and Analysis | GradeSaver". 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023.