Başkale, Narman

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başkale
Mahalle
Harita
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Başkale
Başkale
Başkale
Başkale'nin Erzurum 'daki konumu
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeNarman
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım2124 m
Nüfus
 (2022)[1][2]
 • Toplam308
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25530

Başkale, Erzurum ilinin Narman ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Baş Kala veya Başkale, köyün bilinen en eski adıdır. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Baş Kala (باش قلعە) olarak geçer.[4][5]

Baş Kala, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Köydeki iki kale buranın eski ve önemli bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[6] Köyün bugünkü adı da bu kalelerden geliyor olmalıdır. Baş Kala'da bir derenin “Kilisedere” olarak adlandırılması, burada eskiden bir kilisenin varlığına işaret etmektedir.[7]

Baş Kala, Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Çıldır Eyaleti'nin Mamirvan sancağında yer alıyordu. Bu tarihte köyde 37 hanede 110 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 220 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[8]

Baş Kala, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Narman nahiyesinin köylerinden biriydi.[5] 1940 genel nüfus sayımında "Başkale" olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 534 kişiden oluşuyordu.[9] 1965 genel nüfus sayımına göre Başkale köyünün nüfusu 710 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde sadece 71 kişi okuma yazma biliyordu.[10]

Başkale'de iki adet kale bulunmaktadır. Köyün 1,2 km doğusunda bulunan kale kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Bu kalenin iki burcu yıkık durumda günümüze ulaşmıştır. İkinci kale ise, köyün 2 km doğusunda derenin sol kıyısında, bir kayanın üzerinde inşa edilmiştir. Kalenin giriş kapısı görece sağlam kalmıştır. Giriş kapısının iki yanında burçların olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.[11][12]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Narman Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[13]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahalle, Erzurum il merkezine 130 km, Narman ilçe merkezine 34 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Narman'ın güneybatısında olup, bir köy yoluyla, Yukarıyayla, Aşağıyayla ve Sülüklü Mahalleleri üzerinden, ilçe merkezine bağlıdır.[15]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 308[1]
2021 345[1]
2020 412[1]
2019 439[1]
2018 446[1]
2017 467[1]
2016 488[1]
2015 480[1]
2014 516[1]
2013 538[1]
2012 540[2]
2011 550[2]
2010 567[2]
2009 590[2]
2008 621[2]
2007 601[2]
2000 768[2]
1990 752[16]
1985 817[17]
1965 710[18]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Narman Başkale Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  2. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Baskale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  4. ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 82. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  5. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
  6. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 300-301. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  7. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 301-302. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  8. ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 83. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  9. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
  10. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 258.
  11. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 244, ISBN 9789941478178.
  12. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 300-301 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  13. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  14. ^ "Başkale Mahallesi". YerelNet.org.tr. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  16. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Başkale,_Narman&oldid=32454340" sayfasından alınmıştır