Açık veri
Açık veriler, bazı verilerin telif hakkı, patent veya diğer kontrol mekanizmaları kısıtlaması olmaksızın herkesin istediği gibi kullanması ve yeniden yayınlaması için serbestçe erişilebilir olması gerektiği fikridir. Açık kaynaklı veri hareketinin amaçları, açık kaynaklı yazılım, donanım, açık içerik, açık eğitim, açık eğitim kaynakları, açık hükûmet, açık bilgi, açık erişim, açık bilim ve açık web gibi diğer "açık (-kaynak)" hareketlerininkine benzerdir. Paradoksal olarak, açık veri hareketinin büyümesi, fikrî mülkiyet haklarındaki artışla paraleldir.[1] Açık verinin arkasındaki felsefe uzun süredir kurulmuştur (örneğin Mertonya bilim geleneğinde ), ancak internet ve World Wide Web'in yükselişi ve özellikle Data.gov, Data.gov.uk ve Data.gov.in gibi açık veri yönetimi girişimlerinin lansmanları ile popülerlik kazanan "açık veri" terimi günceldir.
Açık veriler, bağlantılı veriler de olabilir ve bu durumda bağlantılı açık veri olarak adlandırılırlar. Açık verilerin en önemli biçimlerinden biri, iktidardaki hükûmet kurumları tarafından oluşturulan bir açık veri biçimi olan açık hükûmet verileridir (AHV). Açık hükûmet verilerinin önemi, vatandaşların günlük yaşamlarının bir parçası olmaktan, görünüşte hükûmetten çok uzak görünen en rutin / sıradan görevlere kadar uzanmaktadır.
- verileri ücret karşılığında kullanılabilir kılmak.
- yalnızca kayıtlı üyelerin veya müşterilerin erişebileceği veritabanlarında veya web sitelerinde derleme.
- erişim için bir engel oluşturan özel mülk veya kapalı teknoloji veya şifreleme kullanımı.
- " türev içermeyen " gereksinimlerin kullanılması da dahil olmak üzere verilerin yeniden kullanılmasını yasaklayan (veya gizleyen).
- verilerin yeniden kullanımını yasaklayan patent (örneğin, bazı deneysel protein yapılarının 3 boyutlu koordinatları patentlenmiştir).
- belirli arama motorlarını tercih ederek robotların web sitelerine kısıtlanması.
- olgusal verilerin " veritabanı hakları " veya " veritabanı yönergeleri " tarafından kapsanabilecek "veritabanları" na toplanması (ör. Veritabanlarının yasal korunması hakkında Direktif ).
- e-dergi gibi kaynaklara zaman sınırlı erişim (geleneksel baskıda alıcıya süresiz olarak ulaşılabilir).
- "webstacles" ya da tek hükmü veri noktaları aksine sekmeli sorguları veya toplu indirme veri setleri .
- Açık Veri sağlayan kuruluşların faaliyetleri üzerindeki siyasi, ticari veya yasal baskı (örneğin, Amerikan Kimya Derneği, ABD Kongresini, Açık PubChem verileri için Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne fon sağlamayı sınırladı.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Auer, S. R.; Bizer, C.; Kobilarov, G.; Lehmann, J.; Cyganiak, R.; Ives, Z. (2007). "DBpedia: A Nucleus for a Web of Open Data". The Semantic Web. Lecture Notes in Computer Science. 4825. s. 722. doi:10.1007/978-3-540-76298-0_52. ISBN 978-3-540-76297-3.
- ^ "Review of history and positions by the University of California". 9 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Video 10 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tim Berners-Lee'nin 2019 TED (konferans)"Raw Data Now" başlıklı konuşması
- Altı dakikalık video 6 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tim Berners-Leede TED (konferans)açık verisinin 2010 gösteren örnekler
- Bir Açık Veri Soyağacına Doğru - mevcut açık veri kavramlarına katkıda bulunan farklı tarihsel konuları izleyen araştırma makalesi.
