Azerbaycan Tatarları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Azerbaycan Tatarları, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde yaşayan, bu ülkenin vatandaşı olan Tatar asıllı nüfus. 2009 nüfus sayımına göre Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 25.882 Tatar yaşamaktadır. Bu sayı toplam nüfusun %0.29'una denk gelmektedir.

Topluluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus sayımına göre Azerbaycan'daki Tatarların sayısı
1926 [1][2] 1939![3] 1959![4] 1970![5] 1979![6] 1989![7] 1999[8][9]![10] 2009
9 948 artış 27 591 artış 29 552 artış 31 353 azalış 31 204 azalış 28 019 artış 30 011 azalış 25 882

Tatarlar çoğunlukla Azerbaycan'ın büyük şehirlerinde yoğunlaşmıştır: Bakü, Sumgayıt, Gence, Haçmaz, Guba, Gabala ve diğerleri. Tatar topluluğunun %90'ından fazlası Bakü'de bulunmaktadır. 25.171 Tatar başkent Bakü'de yaşamakta. Bakü'nün nüfusu dikkate alındığında Tatarlar, Azerbaycan Türkleri ve Ruslar'dan sonra en büyük üçüncü etnik gruptur.[11] Azerbaycan'da yaşayan Tatarların bölgelere göre konumu:

Şehirler Bakü Sumgayıt Gence Mingeçevir Şirvan Abşeron Ağdaş Haçmaz beylagan Kuba Lenkeran Siyazan Kebele Zakatala
nüfus 25171 116 52 38 4 57 4 131 24 63 13 18 10 11

Din ve dil[değiştir | kaynağı değiştir]

Tatarlar çoğunlukla Müslümandır. İslam'ın Hanefi mezhebine mensuptur.

Toplum[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan Cumhuriyeti'ndeki Tatar toplulukları:

  • Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Tatarların "Tugan Tel" Derneği[12]
  • Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Tatarların "Yaşlek (Gençlik)" Derneği (Bakü)

Bayramlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'da yaşayan Tatarlar, Azerbaycanlılarla birlikte Nevruz, Yeni Yıl, Kurban Bayramı ve Ramazan'ı ve millî bayramları olan Sabantoy'u kutlamaktadır.[13]

Tanınmış Kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Tacuddin Mustafin, Kafkas Müslümanlarının ve ayrıca Azerbaycan'ın (1832-1840) ilk müftüsüydü.
  • Süleyman bey Sulkeviç - Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Ordusu Genelkurmay Başkanı.
  • Eldar Gasimov - Azeri şarkıcı ve müzisyen. Büyük büyükannesi, Astrakhan Tatar Dram Tiyatrosu sahnesinde oynayan Marziya Davudova'dır.
  • Marziya Davudova - Tatar kökenli Azerbaycan ve Sovyet tiyatro ve sinema oyuncusu , SSCB ve Azerbaycan Halk Sanatçısı
  • Firangiz Sharifova - Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Sanatçısı
  • Aliya Garayeva - Tatar kökenli Azerbaycan ritmik jimnastikçi.
  • Zemfira Meftahatdinova - bağımsız Azerbaycan'ın ilk Olimpiyat şampiyonu (çekim).
  • Dinara Gimatova, Tatar kökenli Azerbaycanlı ritmik jimnastikçidir.
  • Ramis Alimov - 20 Ocak Şehit, onursal unvan "Özgürlük Savaşçısı" (1992) ve "20 Ocak Şehidi" (1998)[14]
  • Fargat Tukhtamishev - 20 Ocak Şehidi, "Özgürlük Savaşçısı" (1992) ve "20 Ocak Şehidi" (1998) onursal unvanı.
  • Hatice Gayıbova - ilk kadın piyanist.[15]
  • Farid Khairulin, Azerbaycanlı bir foto muhabiridir.
  • Hanafi Teregulov - Azerbaycan opera sanatçısı, bariton, tiyatro figürü ve halk figürü, Azerbaycan'da opera korosunun kurucularından biri.
  • Aziz Gubaydullin - profesör, yazar, tarihçi, baskı kurbanı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР :Закавказская СФСР/Азербайджанская ССР 10 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года.М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928–29. Том 10–16. Таблица VI. Население по полу, народности.---А также Excel файл 27 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 г. Распределение постоянного населения на местных и неместных уроженцев :Закавказская СФСР: Азербайджанская ССР (с Нахичеванской АССР) 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник: Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года. Т.LI. М. 1930. Табл.V. Уроженцы СССР, постоянно проживающие — по месту рождения. С.174–193
  3. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР :Азербайджанская ССР 3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник:РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 966–1001 (Разработочная таблица ф. 15А. Национальный состав населения по СССР, республикам, областям, районам)
  4. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР 3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 1566а −1566д (Таблица 3,4 Распределение населения по национальности и родному языку)
  5. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР 3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник: РГАЭ РФ, фонд 1562, опись 336, ед.хр.3998–4185 (Таблица 7с. Распределение населения по национальности, родному и второму языку.)
  6. ^ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.---Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 6174–6238 (Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку).
  7. ^ "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР: Азербайджанская ССР — Еженедельная демографическая газета Демоскоп Weekly". 26 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015. 
  8. ^ "Population by ethnic groups (by population census) — The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan". 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015. 
  9. ^ United Nations Statistics Division :4. Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence: each census, 1985–2003 or Population selon le group national et/ourthnique, le sexe et la résidence urbaine/rurale: recensements de 1985 à 2003 25 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ "Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census — Population statistics of Eastern Europe". 12 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2015. 
  11. ^ "Ethnic composition of Azerbaijan 2009". 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  12. ^ "«Tuqan Tel»". 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017. 
  13. ^ "BAKIDA SABANTUY TATAR MİLLİ BAYRAMI QEYD OLUNMUŞDUR". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  14. ^ "Azərbaycan Respublikasının "Azadlıq uğrunda mübariz" fəxri adının verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 yanvar 1992-ci il tarixli, 556 nömrəli Fərmanı 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
  15. ^ "Görkəmli musiqi xadimləri – Xədicə Qayıbova". 14 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan_Tatarları&oldid=32490686" sayfasından alınmıştır