Avanak Avni
| Avanak Avni | |
|---|---|
| Yayım bilgileri | |
| Yayımcı | Gırgır |
| İlk görünüm | 1970'ler |
| Yaratan | Oğuz Aral |
| Hikâyedeki bilgileri | |
| Uyruğu | Türkiye |
| Partnerleri | Deve Dilaver, Leyla |
Avanak Avni, karikatürist Oğuz Aral’ın Gırgır sayfalarında yarattığı ünlü bir çizgi-kahramandır.
Oğuz Aral, ofis-boy olarak çalışan Rıza Külegeç adlı çocuktan esinlenerek bu karikatürü yarattı.[1] İlk kez Gırgır'ın Gün gazetesinin yanında günlük ilave olarak verildiği dönemde 23 Mayıs 1973 tarihli 42. sayısında yayımlanmıştır.[2]
Avni tipik bir gecekondu mahallesi çocuğudur. Hep ezilir ama hiç boyun eğmez. Bazen hileyle, bazen kurnazlıkla, bazen boyun eğer görünerek hakkını korumaya çalışır. Mahallesindeki iri kıyım Deve Dilaver'den dayak yer, mahalle arkadaşı Leyla'ya ise âşıktır ama derdini anlatamaz, çünkü konuşmayı sökmemiştir henüz.[2]
Avanak Avni, 70'li yıllarda Gırgır dergisinin büyük satış rakamlarına ulaşması ile popüler oldu.
Avni'nin ünü, Türkiye sınırlarını aşmış; Güney Afrika'daki ırkçı olaylara karşı, Meksika'da ise ABD emperyalizmi karşıtı grupların sembolü olmuştur.[3] Fransa'da AB anayasasına karşı çıkan gruplar da Avanak Avni tipini kullandılar.[3][4] Avni ODTÜ’de Troçkist gruplar tarafından da siyasal bir eylemde kullanıldı.
Oğuz Aral efsane dergi Gırgır'ın zorla el değiştirmesi olayından sonra 1990 yılında Avni mizah dergisini çıkarmaya başladı. Avni dergisi 1996'ya kadar yayınını sürdürdü.
Temmuz 2006'dan itibaren Penguen dergisi çizerleri Oğuz Aral'ın anısına Avni'nin karikatürlerinin aynısını kendi kalemlerinden çizmişlerdir.
Heykel, 13 Aralık 2018 günü Kurbağalıdere caddesi üzerinde, Kadıköy Belediyesi Karikatür Evi karşısındaki yerinden çalındı. Polisler 16 gün sonra heykeli Şişli'nin Kuştepe mahallesinde buldu. Heykeli çalan Gökmen Turunç verdiği ifadede ''Kadıköy'de yürürken heykelin ona gülümsediğini bu yüzden ona koşup sarıldığını ve hiç arkadaşı olmadığı için çaldığını'' söyledi.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "'Avanak Avni'nin esin kaynağı". arsiv.sabah.com.tr/. Sabah gazetesi 29 Temmuz 2004. 29 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ^ a b ""Şıftan bada gıbıdı,matasına gıbıdı"; Avanak Avni-1". www.egetelgraf.com/. Egetelgraf.com haber sitesi, 24 Temmuz 2016. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ^ a b "Bu, Avni'nin ilk eylemi değil!". www.milliyet.com.tr/. Milliyet gazetesi, 1 Haziran 2005. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ^ "Avanak Avni Avrupa'ya işte böyle çıktı". www.hurriyet.com.tr/. Hürriyet gazetesi, 5 Haziran 2005. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019.