Atrofik vajinit
| Atrofik Vajinit | |
|---|---|
| Diğer adlar | Vulvo vajinal atrofi,[1] vajinal atrofi,[1] nenopozda genitoüriner sendrom,[1] östrojen eksikliğine bağlı vajinit[2] |
 | |
| Solda normal vajina mukozası, sağda vajinal atrofi | |
| Uzmanlık | Jinekoloji |
| Belirtiler | Seks esnasında ağrı, vajinal kaşıntı veya kuruluk, acil idrar yapma isteği[1] |
| Komplikasyon | idrar yolu enfeksiyonus[1] |
| Süre | Uzun dönem[1] |
| Nedenleri | Östrojen yokluğu[1] |
| Risk faktörü | Menopoz, emzirme, belli medikasyonlar[1] |
| Tanı | Semtomlara dayanır[1] |
| Ayırıcı tanı | infeksiyöz vajinit, vulvar kanser, kontakt dermatit[2] |
| Tedavi | Vaginal estrogen[1] |
| Sıklık | kadınların yarısında (menopoz sonrası)[1] |
Atrofik vajinit, yeterli östrojen olmaması nedeniyle vajinal doku incelmesi sonucu vajinanın iltihaplanmasıdır .[2] Semptomlar arasında cinsel ilişki sırasında ağrı, vajinal kaşıntı veya kuruluk ve idrar yapma isteği veya idrar yaparken yanma sayılabilir.[1][3] Devam eden hastalık, tedavi olmaksızın genellikle düzelmez.[1] Komplikasyonlar idrar yolu enfeksiyonlarını içerebilir.[1]
Östrojen eksikliği tipik olarak menopozdan sonra ortaya çıkar.[1] Diğer nedenler arasında emzirirken veya belirli ilaçların bir sonucu olabilir.[1] Risk faktörleri sigara içmeyi içerir.[2] Teşhis tipik olarak semptomlara dayanır.[1]
Tedavi genellikle vajinaya uygulanan östrojen kremi ile yapılır.[1] Yardımcı olabilecek diğer önlemler vajinal kayganlaştırıcıları içerir.[1] Sabun ve diğer tahriş edici maddelerden kaçınılması önerilir.[2] Postmenopozal kadınların yaklaşık yarısı etkilenir.[1] Ancak birçoğu tedavi edilmiyor.[2] Kadınlar genellikle seksten ve genel olarak yaşamdan aldıkları zevkin azaldığını bildirirler.[1]
Belirti ve bulgular[değiştir | kaynağı değiştir]
Menopozdan sonra vajinal epitel değişir ve incelmeye başlar.[4] Menopoza eşlik eden belirti ve semptomların çoğu atrofik vajinitte ortaya çıkar.[5] Bu hastalığın muzdarip olduğu kadınlar yıllar ile on yıllar boyunca çaresizce bu hastalığın tanı ve tedavisi almadan yaşabilmektedir. Bu yaşam konforunu azaltan jinekolojik hastalığın çaresini farklı tıp disiplinlerinde arayabilmektedirler. Genitoüriner semptomlar şunları içerir:
- kuruluk[3][6]
- ağrı[3][6]
- kaşıntı[1][3]
- yanma[3][6]
- aşağı doğru baskı hissi
- beyaz akıntı
- enfeksiyon nedeniyle kötü kokulu akıntı
- ağrılı cinsel ilişki
- ilişkiden sonra kanama[7]
- ağrılı idrara çıkma[3]
- idrarda kan
- artan idrar sıklığı[3][6]
- tutamama
- enfeksiyonlara karşı artan duyarlılık[3]
- azalmış vajinal nemlilik[6]
- idrar yolu enfeksiyonları[1][6]
- ağrılı idrara çıkma[6]
- oturma zorluğu[1]
- idrar sonrası introitusu silme zorluğu[1]
- İdrar kaçırma
- kalça ağrısı
- diz ağrısı
- bel ağrısı
Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]
Kadınlarda başka nedenlere atfedilebilecek belirti ve semptomlar olabileceğinden, teşhis, başka bir teşhisle daha iyi açıklanamayan semptomlara dayanır.[6] Laboratuar testleri genellikle teşhise yardımcı olacak bilgiler sağlamaz. Görsel bir jinekolojik muayene (alttan muayene) yararlıdır. Aşağıdakilerin gözlemlenmesi daha düşük östrojen seviyelerine işaret edebilir: küçük pubik kıllar, labiyal yağ yastığının kaybı, labia minoranın incelmesi ve emilmesi ve vajinal açıklığın daralması. Jinekolojik muayene, düşük vajinal kas tonusunun varlığını ortaya çıkaracaktır, vajinanın astarı pürüzsüz, parlak, kıvrımların kaybıyla soluk görünür. Servikal forniksler kaybolmuş olabilir ve serviks vajinanın üst kısmı ile aynı hizada görünebilir. Enflamasyon, vajinal astar kolayca kanadığında ve şişmiş göründüğünde belirgindir.[1] Vajinal pH 4.5 ve üzerinde ölçülecektir.[8]
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
Menopozun genitoüriner sendromunun (GSM) semptomları tedavi olmaksızın büyük olasılıkla çözülmeyecektir.[1] Kadınlarda birçok veya birkaç semptom olabilir, bu nedenle her kadına en uygun tedavi sağlanır. Başka sağlık sorunları da varsa, en iyi tedavi şekli belirlenirken bunlar dikkate alınabilir. Cinsel aktivite ile ilgili semptomları olanlar için bir kayganlaştırıcı yeterli olabilir.[1][9] Hem üriner hem de genital semptomlar mevcutsa, lokal, düşük doz östrojen tedavisi etkili olabilir. Hormon duyarlı kanserden kurtulan kadınların daha dikkatli tedavi edilmesi gerekebilir.[1] Bazı kadınlar yaygın semptomlara sahip olabilir ve osteoporoz riski altında olabilir. Östrojen ve adjuvanlar en iyisi olabilir.[9]
Östrojen ile topikal tedavi, semptomlar şiddetli olduğunda etkilidir ve vajinanın mikrobiyomunu eski haline getirmek için pH'taki bozulmayı giderir. Semptomlar üriner sistemle ilgili olanları içerdiğinde, sistematik tedavi kullanılabilir. En kısa süre için en düşük etkili dozun kullanılmasına yönelik öneriler, olumsuz endometriyal etkilerin önlenmesine yardımcı olur.[9]
Bazı tedaviler daha yakın zamanda geliştirilmiştir. Bunlar, seçici östrojen reseptör modülatörleri, vajinal dehidroepiandrosteron ve lazer tedavisini içerir. Vajinal yağlayıcılar ve nemlendiriciler gibi reçetesiz başka tedaviler de mevcuttur. Vajinal dilatörler yardımcı olabilir. GÜS ayrıca pelvik taban disfonksiyonuna bağlı idrar sorunlarına da neden olabileceğinden, bir kadın pelvik tabanı güçlendirme egzersizlerinden fayda görebilir. Kadınlar ve eşleri, östrojen tedavisinin daha az ağrılı seks, seksten daha fazla tatmin ve cinsel yaşamlarında bir iyileşme ile sonuçlandığını bildirmişlerdir.[1]
Hastalar menopozdan sonra vajinanın görevini tamamladığını ve tedavi - bakıma ihtiyacı kalmadığını, sessiz ve huzur içinde olduğu yerde beklediğini, herhangi bir yaklaşıma artık ihtiyacının olmadığını düşündüklerinden atrofik vajinitin sinsi bir şekilde ilerlemesi görülmektedir. Kadın sağlığının geliştirilerek korunabilmesi için jinekolojik muayenelerin menopoz sonrası aynen devam etmesi gereklidir.
Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Menopoz sonrası kadınların %50 kadarında en azından bir dereceye kadar vajinal atrofi vardır. Yetersiz teşhis ve yetersiz tedavi edilmesi muhtemeldir.[1]
Terminoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Vulvovajinal atrofi ve atrofik vajinit yakın zamana kadar bu durum ve semptom kümesi için tercih edilen terimlerdi. Bu terimler artık menopozdan sonra tüm genitoüriner sistemde meydana gelen değişiklikleri tanımlamada yanlış olarak kabul edilmektedir. Atrofik vajinit terimi, vajinanın iltihaplı veya enfekte olduğunu düşündürür. Bu doğru olsa da iltihaplanma ve enfeksiyon vajinadaki menopoz sonrası değişikliklerin ana bileşenleri değildir. Önceki terimler, kadınlar için menopozun en rahatsız edici semptomları olabilen alt üriner sistem üzerindeki olumsuz etkileri tanımlamamaktadır.[3] Menopozun genitoüriner sendromunun (GSM), iki profesyonel dernek tarafından vulvovajinal atrofiden daha doğru olduğu belirlendi.[1][6][10] Atrofik vajinit terimi labia, klitoris, vestibül, üretra ve mesane ile ilgili değişiklikleri yansıtmaz.[6]
Araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
FDA birçok hastalığın tedavisinde lazer kullanımına onay vermiştir. Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç İdaresi'nin (FDA) rahatsızlıklar listesinde GÜS tedavisi özel olarak belirtilmemiştir, ancak lazer tedavileri başarılı olmuştur. Daha büyük çalışmalara hala ihtiyaç vardır. Lazer tedavisi, vajinal epiteli yeniden yüzeyleyerek ve kan akışını, kolaj birikimini ve vajinal astarın kalınlığını artıran büyüme faktörlerini aktive ederek çalışır. Lazer tedavisi ile tedavi edilen kadınlar kuruluk, yanma, kaşıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı ve ağrılı idrara çıkma semptomlarında azalma bildirdiler. Birkaç olumsuz etki kaydedildi.[1]
2018 yılında FDA, lazerlerin ve diğer yüksek enerjili cihazların bu uygulama için onaylanmadığına ve çok sayıda yaralanma raporu aldığına dair bir uyarı yayınladı.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Faubion (December 2017). "Genitourinary Syndrome of Menopause: Management Strategies for the Clinician". Mayo Clinic Proceedings. 92 (12): 1842-1849. doi:10.1016/j.mayocp.2017.08.019. PMID 29202940.
- ^ a b c d e f Ferri's Clinical Advisor 2017 E-Book: 5 Books in 1 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 2016. s. 1331. ISBN 9780323448383.
- ^ a b c d e f g h i Kim (August 2015). "The Recent Review of the Genitourinary Syndrome of Menopause". Journal of Menopausal Medicine. 21 (2): 65-71. doi:10.6118/jmm.2015.21.2.65. PMC 4561742 $2. PMID 26357643.
- ^ Geburtshilfe und Gynäkologie: Physiologie und Pathologie der Reproduktion, 3. (Almanca), Berlin: Springer, 2013, ss. 24-25, ISBN 978-3-642-95584-6
- ^ Kim (2015). "The Recent Review of the Genitourinary Syndrome of Menopause". Journal of Menopausal Medicine. 21 (2): 65-71. doi:10.6118/jmm.2015.21.2.65. ISSN 2288-6478. PMC 4561742 $2. PMID 26357643.
- ^ a b c d e f g h i j Portman (November 2014). "Genitourinary syndrome of menopause: New terminology for vulvovaginal atrophy from the International Society for the Study of Women's Sexual Health and The North American Menopause Society". Maturitas. 79 (3): 349-354. doi:10.1016/j.maturitas.2014.07.013. PMID 25179577.
- ^ "What causes a woman to bleed after sex? - Health questions - NHS Choices". 2018. 30 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Vaginal Wet Mount". WebMD (İngilizce). 10 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2018.
- ^ a b c "The Best Treatments for Genitourinary Syndrome of Menopause". www.medscape.com. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2018.
- ^ International Society for the Study of Women's Sexual Health and the Board of Trustees of The North American Menopause Society
- ^ "FDA warning shines light on vaginal rejuvenation". www.mdedge.com (İngilizce). 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2019.