Atipik pnömoni

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Atipik pnömoni
Diğer adlarYürüyen zatürre
UzmanlıkBulaşıcı hastalık, Göğüs hastalıkları

Yürüyen zatürre de denen atipik pnömoni,[1] hastalıkla en sık ilişkilendirilen patojenlerden birinin neden olmadığı her türlü pnömoni veya zatürre’dir. Klinik görünümü "tipik" pnömonininkiyle çelişir. Çeşitli mikroorganizma’lar bu hastalığa neden olabilir. Başka bir hastalıktan bağımsız olarak geliştiğinde primer atipik pnömoni (PAP) denir.

Terim 1930'larda tanıtıldı[2][3] ve o zamanlar pnömoninin en iyi bilinen ve en sık görülen şekli olan Streptococcus pneumoniae 'nin neden olduğu bakteriyel zatürre ile karşılaştırıldı. Bu ayrım "tipik" solunum semptomları ve lober pnömoni ile ortaya çıkma olasılığı daha yüksek olanları "atipik" genel semptomlarla (ateş, baş ağrısı, terleme ve miyalji) ve bronkopnömoni ile ortaya çıkma olasılığı daha yüksek olanlardan ayırdığı için tarihsel olarak önemli kabul edildi.[4]

İşaretler ve semptomlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Genellikle atipik nedenler aynı zamanda atipik semptomları da içerir:

  • Sülfonamid[5] gibi yaygın antibiyotiklere ve penisilin gibi beta-laktamlara yanıt yoktur.
  • Lobar konsolidasyonuna dair hiçbir belirti ve semptom yoktur[6][7] ve bu enfeksiyonun tüm lobu kapsamak yerine küçük alanlarla sınırlı olduğu anlamına gelir. Ancak hastalık ilerledikçe görünüm lober pnömoniye dönüşebilir.
  • Lökositoz'un yokluğu.
  • Sebep olan organizma ile ilgili ekstrapulmoner semptomlar.[8]
  • Orta miktarda balgam var ya da hiç balgam yoktur (yani balgam üretilmemektedir).
  • Alveoler eksüda eksikliği.[9]
  • Genel semptomlara ve üst solunum yolu ile ilgili sorunlara rağmen (yüksek ateş, baş ağrısı, kuru, tahriş edici bir öksürük ve ardından gelen radyografilerde konsolidasyon gösteren üretken öksürük gibi), genellikle birkaç fiziksel işaret vardır. Hasta semptomların gösterdiğinden daha iyi görünür.[2][5]
  • Sessiz hipoksi meydana gelebilir ve fark edilmeyebilir ancak nabız oksimetresi ile tespit edilir.

Neden[değiştir | kaynağı değiştir]

En yaygın neden olan organizmalar (genellikle hücre içi yaşayan) bakterilerdir:[8]

Chlamydia pneumoniae
Nispeten hafif semptomları olan hafif zatürre şeklidir.
Chlamydia psittaci
Psittakoz'a neden olur.
Coxiella burnetii
Q humması'na neden olur.
Francisella tularensis
Tularemi'ye neden olur.
Legionella pneumophila
Legionella veya Lejyoner hastalığı olarak bilinen, ölüm oranı nispeten yüksek olan ciddi bir zatürre biçimine neden olur.
Mycoplasma pneumoniae
Genellikle genç yaş gruplarında ortaya çıkar ve nörolojik ve sistemik (örn. döküntü) semptomlarla ilişkili olabilir. Bkz. Mycoplasma pneumoniae.

Atipik pnömoninin ayrıca mantar, protozoon veya viral bir nedeni de olabilir.[10][11]

Geçmişte çoğu organizmanın kültürü zordu. Ancak daha kişiselleştirilmiş tedavi planlarına neden olan daha yeni teknikler patojenin kesin olarak tanımlanmasına yardımcı olur.

Viral[değiştir | kaynağı değiştir]

Atipik pnömoninin bilinen viral nedenleri arasında solunum sinsityal virüsü (RSV), grip A ve B, parainfluenza, adenovirüs, şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS),[12] Orta Doğu solunum sendromu (MERS), COVID-19[13] ve kızamık vardır.[14]

Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]

Göğüs radyografisi (X-ışını filmi), genellikle atipik pnömoninin fiziksel belirtileri hiç gözlemlenmeden önce bir akciğer enfeksiyonunu gösterir.[5] Bu gizli zatürredir. Genellikle gizli pnömoni, pnömonili hastalarda oldukça sık görülür ve aynı zamanda çocuklara pnömokok aşısı ile aşılandıktan sonra gizli pnömoninin azalmasının gösterdiği gibi Streptococcus pneumoniae'den de kaynaklanabilir.[15][16]

Sızma genellikle çevresel bölgede (bronş’un başladığı yerde) başlar ve kama veya yelpaze şeklinde akciğer alanının çevresine doğru yayılır. Süreç çoğunlukla alt lobu içerir ancak herhangi bir lobu veya lob bileşimini etkileyebilir.[5]

Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Mikoplazma gençlerde yaşlılara göre daha sık olur.[17][18]

Yaşlı insanlar Legionella'ya daha sık yakalanırlar.[18]

Terminoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

"Primer atipik pnömoni" diğer hastalıklardan bağımsız olarak geliştiği için "primer" olarak adlandırılmaktadır.

Yaygın olarak "yürüyen zatürre" olarak bilinir çünkü semptomları genellikle kişinin hala ayakta durabileceği kadar hafiftir.[19][20]

"Atipik pnömoni", atipik organizmaların (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ve Moraxella catarrhalis dışında) neden olması nedeniyle atipiktir.[21] Bu atipik organizmalar arasında özel bakteri'ler, virüs’ler, mantarlar ve protozoa bulunur. Ayrıca zatürrenin bu şekli yalnızca orta miktarda balgam, konsolidasyon olmaması, beyaz küre sayımlarında yalnızca küçük artışlar ve alveoler eksüda olmamasıyla atipik bir görünümdedir.[8][14]

Atipik pnömoninin ilk tanımlandığı dönemde, Mikoplazma, Chlamydophila ve Legionella gibi organizmalar henüz bakteri olarak tanınmıyordu ve bunun yerine virüs olarak kabul ediliyordu. Bu nedenle "atipik pnömoni"ye "bakteriyel olmayan" da deniyordu.[22] Literatürde atipik pnömoni terimi günceldir ve bazen viral pnömoni ile (aşağıya bakınız) ve bazen de yanlış da olsa bakteriyel pnömoni ile karşılaştırılmaktadır.

Atipik pnömoniye neden olan organizmaların çoğu olağandışı bakteri türleridir ("Mikoplazma" hücre duvarı olmayan bir bakteri türüdür ve "Klamidyalar" hücre içi bakterilerdir). Çeşitli ajanların neden olduğu durumlar farklı seyirlere sahip olduğundan ve farklı tedavilere yanıt verdiğinden, belirli kesin patojenin tanımlanması önemlidir.

Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı antibiyotikler atipik pnömonide etkili olmaz. Etkili antibiyotikler şunlardır:[23]

  • Makrolidler, Tetrasiklinler, Ketolidler, Kinolon antibiyotikleri

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Atypical Pneumonia (Walking Pneumonia)". Cleveland Clinic. 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  2. ^ a b Walter C, McCoy MD (1946). "Primary atypical pneumonia: A report of 420 cases with one fatality during twenty-seven month at Station Hospital, Camp Rucker, Alabama". Southern Medical Journal. 39 (9): 696-706. doi:10.1097/00007611-194609000-00005. PMID 20995425. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  3. ^ eMedicine'de Pneumonia, Atypical Bacterial
  4. ^ eMedicine'de Pneumonia, Typical Bacterial
  5. ^ a b c d Commission on Acute Respiratory Diseases, Fort Bragg, North Carolina (April 1944). "Primary Atypical Pneumonia". American Journal of Public Health and the Nation's Health. 34 (4): 347-57. doi:10.2105/AJPH.34.4.347. PMC 1625001 $2. PMID 18015969. 
  6. ^ Gouriet F, Drancourt M, Raoult D (October 2006). "Multiplexed serology in atypical bacterial pneumonia". Ann. N. Y. Acad. Sci. 1078 (1): 530-40. Bibcode:2006NYASA1078..530G. doi:10.1196/annals.1374.104. PMID 17114771. 
  7. ^ Hindiyeh M, Carroll KC (June 2000). "Laboratory diagnosis of atypical pneumonia". Semin Respir Infect. 15 (2): 101-13. doi:10.1053/srin.2000.9592. PMID 10983928. 
  8. ^ a b c Cunha BA (May 2006). "The atypical pneumonias: clinical diagnosis and importance". Clin. Microbiol. Infect. 12 (Suppl 3): 12-24. doi:10.1111/j.1469-0691.2006.01393.x. PMC 7128183 $2. PMID 16669925. 
  9. ^ Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease, 8th edition, Kumar et al., Philadelphia, 2010, p. 714
  10. ^ "Atypical pneumonia may be caused by or feature of (sorted by category) Diseases Database". www.diseasesdatabase.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  11. ^ Tang YW (December 2003). "Molecular diagnostics of atypical pneumonia" (PDF). Acta Pharmacol. Sin. 24 (12): 1308-13. PMID 14653964. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  12. ^ "Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) – multi-country outbreak". 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008. 
  13. ^ Zhou, Peng; Yang, Xing-Lou; Wang, Xian-Guang; Hu, Ben; Zhang, Lei; Zhang, Wei; Si, Hao-Rui; Zhu, Yan; Li, Bei; Huang, Chao-Lin; Chen, Hui-Dong; Chen, Jing; Luo, Yun; Guo, Hua; Jiang, Ren-Di; Liu, Mei-Qin; Chen, Ying; Shen, Xu-Rui; Wang, Xi; Zheng, Xiao-Shuang; Zhao, Kai; Chen, Quan-Jiao; Deng, Fei; Liu, Lin-Lin; Yan, Bing; Zhan, Fa-Xian; Wang, Yan-Yi; Xiao, Gengfu; Shi, Zheng-Li (23 Ocak 2020). "Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin". bioRxiv (İngilizce). doi:10.1101/2020.01.22.914952. 
  14. ^ a b Diseases Database Causes of atypical pneumonia 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  15. ^ Murphy CG, van de Pol AC, Harper MB, Bachur RG (March 2007). "Clinical predictors of occult pneumonia in the febrile child". Acad Emerg Med. 14 (3): 243-49. doi:10.1197/j.aem.2006.08.022. PMID 17242382. 
  16. ^ Rutman MS, Bachur R, Harper MB (January 2009). "Radiographic pneumonia in young, highly febrile children with leukocytosis before and after universal conjugate pneumococcal vaccination". Pediatric Emergency Care. 25 (1): 1-7. doi:10.1097/PEC.0b013e318191dab2. PMID 19116501. 
  17. ^ Schneeberger PM, Dorigo-Zetsma JW, van der Zee A, van Bon M, van Opstal JL (2004). "Diagnosis of atypical pathogens in patients hospitalized with community-acquired respiratory infection". Scand. J. Infect. Dis. 36 (4): 269-73. doi:10.1080/00365540410020127. PMID 15198183. 
  18. ^ a b "Pneumonia". National Heart, Lung and Blood Institute. 24 Mart 2022. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  19. ^ Association, American Lung. "What Is Walking Pneumonia?". www.lung.org. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  20. ^ "What is walking pneumonia? How does it differ from more serious pneumonia?". Mayo Clinic. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2023. 
  21. ^ Memish ZA, Ahmed QA, Arabi YM, Shibl AM, Niederman MS (October 2007). "Microbiology of community-acquired pneumonia in the Gulf Corporation Council states". J Chemother. 19 (Suppl 1): 17-23. doi:10.1080/1120009x.2007.11782430. PMID 18073166. 
  22. ^ Dorland's Medical Dictionary'de "Primary atypical pneumonia"
  23. ^ Bei begründetem Verdacht auf atypische Pneumonie gleich dual behandeln! In: Pneumo News. 8, 2016, S. 29, DOI:10.1007/s15033-016-0575-7.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sınıflandırma
Dış kaynaklar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Atipik_pnömoni&oldid=32570127" sayfasından alınmıştır