Apaçi kemanı
1886'da A. Frank Randall tarafından çekilmiş fotoğraf
Apaçi kemanı (Apaçice tsiiʼ edoʼaʼtl ; İngilizce Apache fiddle ya da Apache violin), ABD'nin güneybatısında Apaçi Kızılderili kabilelerince kullanılan bir müzik aleti.
Apaçilerin kendi dillerinde Tsiiʼ edoʼaʼtl («şarkı söyleyen odun») adını verdiği keman için gündelik konuşmada daha çok Kiʼzh kiʼzh diʼhi («vız vız sesi») adı kullanılır.
Yapı
Bazıları 70 cm uzunluğunda olsa da genelde 40 cm olur. Apaçi sabırı (Agave deserti) denen Agave cinsinden bitkinin kuru çiçek sapından yapılır. Çiçek sapının yumuşak içi oyulur. Dış yüzey renk ve desenlerle kaplanır. Apaçi kemanı, at kılından tek (bazen de iki) kirişlidir. Bir yayın kirişe sürtünmesiyle ses çıkarılır. Notalar, parmaklarla kiriş üzerinde değiştirilir.
Köken
Kızılderili müzik kültürüne uymayan Apaçi kemanının, kesin olmamakla birlikte, İspanyol yerleşimcilerin kemanlarına öykünmeyle ortaya çıktığı sanılmaktadır.
Müzelerdeki en eski örneği, Smithsonian Enstitüsü koleksiyonundaki 1875 tarihini taşıyan örnektir.[1]
Teşvik
1989 yılında Arizona'daki Tucson'da San Carlos Apaçilerinden keman yapımcısı Chesley Goseyun Wilson, Ulusal Miras Ödülü (NHA) kazandı.[2]
Kaynakça
- ^ American Indian art magazine Published by American Indian Art, Inc., 1980. Original from the University of Michigan. Digitized Dec 19, 2007. Page 28.
- ^ Arizona Indian Living Treasures Award