Almalık (Orta Çağ kenti)
ئالمالىق 阿力麻里 | |
  Almalık Çin haritasındaki konumu. | |
| Konum | İli Kazak Özerk İli, Çin |
|---|---|
| Koordinatlar | 44°14′24″K 80°31′59″D / 44.24000°K 80.53306°D |
| Tür | Antik kent |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | 1032 |
| Terk ediliş | 1372 |
Almalık (Uygurca: ئالمالىق; Çince: 阿力麻里; pinyin: Ālìmálǐ), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan bir antik kenttir. Kent, İli Kazak Özerk İli'nde Kazakistan sınırı yakınlarında yer almaktadır.
Korgas'ta Alimali adlı modern kentin Orta Çağ kenti ile herhangi bir tarihi bağlantısı bulunmamaktadır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Almalık aslen Göktürk Kağanlığı'nın Karluk şehirlerinden biriydi. Moğol döneminin İranlı tarihçilerinin ve Çinli gezginlerin, özellikle de 13. yüzyıl Taocu Qiu Chuji'nin hesaplarından bilinmektedir.
Cengiz Han'ın başdanışmanı Yelü Chucai'nin seyahat notlarına göre, Almalık şehri Tanrı Dağları ile İli Nehri arasında yer alıyordu. Almalık çevresinde çok sayıda çiçek elması ağacı bulunmaktaydı. Yerli halk onlara "almalık" adını vermiş ve böylece şehre adını vermiştir.
İranlı bir tarihçi tarafından yapılan bir hesap, 1211'de Almalık Prensi Ozar'ın Cengiz Han'ın üstünlüğünü kabul ettiğini söylemektedir. Kral daha sonra Karahıtaylı Gürhan tarafından öldürüldü. Cengiz Han, kralın oğlu Siknak Tekin'in Almalik kralı olarak yerine geçmesini emretti ve ona büyük oğlu Jochi'nin tek kızını evlenmesi için verdi. 1219'da Cengiz Han, ordusunu İran'a sefere çıkardığında, Siknak Tekin de onu takip etti.[1]
Almalık hükümdarı ile Cengiz Han'ın torunu arasındaki evlilik, o dönemde şehrin önemini göstermektedir. Çeşitli etnik kökenlerden ve dinlerden insanlara ev sahipliği yapan şehir Doğu Çağatay Hanı Tuğluk Timur'un yönetimi altında önemli bir İslam merkezi haline geldi. Tuğluk Temür'ün mezarı hala kentte görülebilmektedir. Yazıtlar ayrıca 14. yüzyılın üçüncü çeyreğinde kasabada Nestûrî Hristiyanların varlığını göstermektedir.[2]
Giovanni de Marignolli de dahil olmak üzere bir dizi Katolik misyoner 14. yüzyılda Almalık'ta çalıştı. Onun gibi, Orta Çağ Çin'indeki birçok Avrupalı da seyahat ederken orada durdu. Haziran 1339'da, bir önceki hükümdar Yesün Timur Han'a suikast düzenleyen bölgenin sultanı Han Ali'nin emriyle altı keşiş, bir piskopos ve bir Cenevizli tüccar öldürüldü.[3] Şehir, hesaplarında genellikle "Armalec" olarak biliniyordu.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Emil Bretschneider: Medieval Researches, Vol 2 23 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p33, Trubner Oriental Series, London, 1888.
- ^ Niu, loc. cit.
- ^ Prazniak, Roxann (31 Mart 2019). Sudden Appearances: The Mongol Turn in Commerce, Belief, and Art (İngilizce). University of Hawaii Press. s. 80. ISBN 978-0-8248-7808-5. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023.
- ^ Henry Yule, Cathay and the way thither: being a collection of medieval notices ..., Volume 2; pp 288, 321, 338, etc.
Bibliyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
- W. Barthold [rev. by B. Spuler and O. Pritsak], "Almaligh", Encyclopaedia of Islam, 2nd ed.
- Niu Ruji, "Nestorian Inscriptions from China (13th - 14th Centuries)", in R. Malek, Jingjiao, The Church of the East in China and Central Asia, 2006.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Daniel Waugh, "Almaliq 18 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (University of Washington)