Alikulu Kemküsar
Alikulu Kemküsar | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Alikulu Alekper oğlu Necefov 24 Mayıs 1889 Nahçıvan, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 14 Mart 1919 (29 yaşında) Tiflis, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti |
| Milliyet | Azerbaycanlı |
| Meslek | şair, gazeteci, yazar |
Alikulu Kemküsar (Azerice: Əliqulu Qəmküsar) veya Alikulu Alekper oğlu Necefov (Azerice: Əliqulu Məşədi Ələkbər oğlu Nəcəfov) Azerbaycanlı şair, gazeteci, yayıncı ve yazardır. Azerbaycan edebiyatının devrimci-hiciv yönünün önde gelen temsilcisi olmuştur.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Alikulu Kemküsar 24 Mayıs 1880'de Nahçıvan'da doğmuştur. Anne tarafından dedesi Meşedi Esed Maddah mahlasıyla şiirler yazmıştır, amcası Nahçıvan'ın ünlü yazarlarından Muhammed Hüseyin Necefov'dur.
Alikulu, 8 yaşından itibaren manevi-dini okulda Arapça ve Farsça okumuştur. İlk şiir mısralarını eğitimini sürdürdüğü devirde yazmıştır. 1892'de üç sınıflı bir Rus okuluna girmiştir. 1896'da babasının hastalığı nedeniyle eğitimine ara vermek zorunda kalmıştır. Bir süre Tebriz ve Horasan'da, sonra Culfa'da yaşamıştır. Molla Nasreddin dergisinde, Erivan merkezli Burhâni-Hakikât dergisinde, Bakü'de yayınlanan Hayat ve İrşad gibi gazete ve dergilerde şiirler ve makaleler yazmıştır. 1912'de Tiflis'e taşınmış ve Mirza Celil ile birlikte Molla Nasreddin dergisinin yayınına katkı sağlamıştır. 1916'da derginin yayını geçici olarak durdurulmuştur. Kemküsar ve Mirza Celil birlikte Ölüler komedisini Bakü, Dağıstan, Semerkant, Taşkent ve Volga kıyısındaki şehirlerde sahneliyorlar. Bu performansta Kemküsar, Şeyh Nasrullah rolünü oynamıştır. 1917'den beri Kemküsar'ın şiirleri ve feuilletonları Tiflis'in Al Bayrag ve Hyalyadzhyak gazetelerinde yayınlanmıştır. Kemküsar, eserlerinde burjuva toprak ağası sistemini, Rus İmparatorluğu'nun sömürge politikasını sert bir şekilde eleştirmiş, cehalete ve dini fanatizme karşı savaşmıştır. Şair, Orta Doğu halklarının ulusal kurtuluş hareketini memnuniyetle karşılamış, İngiltere şiirinde İngiliz sömürgecilerinin siyaseti ortaya çıkmıştır.[1][2][3]
Kemküsar 14 Mart 1919'da Menşevikler tarafından öldürülmüştür. Tiflis'teki Azerbaycan Müslüman mezarlığına defnedilmiştir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Qəmküsar - şair və publisist". Mədəniyyət. 2010. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ Прохоров, А. М. (1978), "Гамгюсар", Большая советская энциклопедия, cilt III, ss. 75-83
- ^ Prof. Gazenfer Kazimov (15 Haziran 2006). "The Legacy of Gamgusar". 30 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ Kamal Camalov (4 Haziran 2020). "ƏLİQULU QƏMKÜSARIN AZƏRBAYCAN MƏKTƏB VƏ PEDAQOJİ FİKİR TARİXİNİN İN¬KݬŞAF ETMƏSİNDƏ XİDMƏTLƏRİ ÇOXDUR- Anadan olmasının 140 illiyi münasibətilə". sabaha-inamla.az. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.