Akçalı, Şiran
| Akçalı | |
|---|---|
 | |
 Gümüşhane'nin Türkiye'deki konumu | |
  Akçalı Akçalı'nın Gümüşhane'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Şiran |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1270 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 58 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | 29 |
| Posta kodu | 29700 |
Akçalı, Gümüşhane ilinin Şiran ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyün eski adı Haydürük olup, Ermenicede "Türk Köyü" anlamına gelen Hay (köyü) Dürük (Türk) sözcüğünden gelmektedir.[3] Köy iki mahalle olup, Aşağı Akçalı (Haydürük) ve Yukarı Akçalı (Haydürük), iki mahalle arasındaki kale mevkii tarihi Haydürük köyüdür.[kaynak belirtilmeli] Anthony Bryer, Bizans dönemi menzil şehirlerinden olan "Arauraka" yerleşiminin modern Aşağı Haydürük yerleşimi olabileceğini belirtmiştir.[4] Arauraka yerleşiminin konumu olarak da, köy merkezinin güneybatısına tekabül eden bölge öngörülmektedir.[5] Köylülerce "eski kale" olarak adlandırılan bu mevkide yapılan yüzey araştırmalarında çeşitli keramik parçalarına rastlanılmıştır.[6]
1530 yılı Osmanlı tahririnde yerleşim Haydürük adıyla Şiryan (Şiran) nahiyesinin bir köyü olarak kaydedilmiştir.[7] 1642 yılı kaydında Haydarik (Haydirik) adıyla kaydedilen köyde, avarıza konu 10 Müslüman hane ile 2 dini ile 4 askeri görevli bulunmaktaydı.[8] 1847 yılı sayımına göre köydeki 13 Müslüman hanede 40 erkek (2 aktif ve 1 yedek asker, 17 çocuk, 7 yaşlı ve 13 erişkin erkek) yaşamaktadır.[9]
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuyla da Haydürük adıyla anılan köyün ismi 1950'lerin sonuna doğru değiştirilmiş olup, 1960 yılı nüfus sayımından itibaren günümüzdeki adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[10]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Gümüşhane il merkezine 111 km, Şiran yerleşimine 11 km uzaklıktadır.[1]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 58[2] |
| 2019 | 55[2] |
| 2018 | 105[2] |
| 2017 | 27[2] |
| 2016 | 69[2] |
| 2015 | 90[2] |
| 2014 | 78[2] |
| 2013 | 139[2] |
| 2012 | 107[2] |
| 2011 | 130[2] |
| 2010 | 128[2] |
| 2009 | 144[2] |
| 2008 | 152[2] |
| 2007 | 155[2] |
| 2000 | 131[1] |
| 1990 | 235[1] |
| 1985 | 357[1] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e "Akçalı Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Gümüşhane Şiran Akçalı Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ https://www.nisanyanmap.com/?y=Ak%C3%A7al%C4%B1&t=%C5%9Eiran&lv=1 [ölü/kırık bağlantı]
- ^ Bryer, Anthony; Winfield, David (1985). The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos (İngilizce). Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. s. 31.
- ^ "Arauraka". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ Çiğdem, Süleyman; Özkan, Haldun; Yurttaş, Hüseyin; Öztürk, Nurettin (2006). "2005 Yılı Gümüşhane Yüzey Araştırması-24. Araştırma Sonuçları Toplantısı" (PDF). Cilt 1. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. s. 502. 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 140. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ Kul, Eyüp (2010). "1642 Tarihli Avârız Defterine Göre Şiran Kazâsı Ve Köyler". A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 44. DergiPark. ss. 278,289. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ Albayrak, Mustafa (2001). "19. Yüzyılda Şiran Kazasının Sosyal ve Ekonomik Durumu (Maliye Nezareti Temettuat Defterlerine Göre, 1260/1844)" (PDF). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi. s. 73. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos
- Yerelnet
- Akçalı, Şiran için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft