Abdullah Quilliam
İsmini Abdullah Quilliam olarak değiştiren William Henry Quilliam (10 Nisan 1856[1][2][3] – 1932), 19. yüzyılda hristiyanken din değiştirerek müslüman olan, İngiltere'deki ilk İslam merkezinin ve caminin kurucusudur. Daha sonra Henri Marcel Leon veya Haroun Mustapha Leon isimlerini de kullanmıştır.
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
William Quilliam; varlıklı Manx ailesinin bir ferdi olarak 1856'da Liverpool'da doğdu. Babası Robert Quilliam, saat imalatçısıydı. William; eğitimini Liverpool Enstitüsü Erkek Lisesi'nde ve Man Adası'ndaki King William's College'da tamamladı. 1878'de hukuk danışmanı olarak işe başladı.
Müslüman olması[değiştir | kaynağı değiştir]
Quilliam bir Hristiyan olarak büyümesine rağmen İslam'ı öğrendi ve Müslüman oldu. Müslüman olmasına dair iki farklı tez vardır. İlkine göre 1882 yılında güney Fransa'ya giderek oradan da Cezayir ve Tunus'a geçtikten sonra Müslüman olduğu düşünülmektedir. İkincisine göre ise 1887 yılındaki Fas ziyaretinden sonradır. Liverpool'a döndükten sonra Abdullah Quilliam ismi ile Büyük Britanya'da İslam'ın yayılması için çalışmıştır.
Quilliam 1889 yılında Liverpool'da Liverpool Müslüman Enstitüsü'nü kurdu. Bu enstitü yüzlerce Müslüman'ı toplayan İngiltere'deki ilk camiydi. Ardından Haschem Wilde ve Nasrullah Warren'nin destekleriyle gayrimüslimlere de eğitim veren bir Müslüman koleji açıldı. Kolejde haftalık yapılan Münazara ve Edebiyat Derneğine Müslüman olmayanlar da katıldı.
Quilliam diğer insanların da Müslüman olmalarına vesile oldu. Bunlar arasında Metodist olan annesi ve oğlu ile bilim adamları, entelektüelleri de kapsayan 150 kadar kişinin Müslüman olmasında öncü rol oynadı. Quilliam İslamî bilgi bakımından donanımlıydı. Yazılarıyla ve kurduğu yardım merkeziyle de İslam'a girenlerin sayıları arttı.
Aktif yazar ve denemeci olarak, 1893'ten 1908'e kadar haftalık The Crescent (Hilal) adında bir gazete çıkardı. İslam dünyasına birçok ziyarette bulundu ve İslam dünyası liderlerinden madalyalar aldı. İslam dünyasında tanınmasını sağlayan ve 13 dile çevrilen The Faith of Islam (İslam İnancı) isimli kitabı üç baskı yaptı. İngilizce konuşan Müslüman Batı Afrika ülkeleri ile kapsamlı temaslara geçti. Lagos'taki 1984 yılında yapılan Şeyh Bey Camii'nin yapımını kapsayan ve sahil şeridini de içine alan geziye çıktı. II. Abdülhamid tarafından İslam Şeyhi olarak İngiltere'ye atandı. Aynı zamanda İran Şahı tarafından İran konsolos yardımcısı olarak da Liverpool'da görevlendirildi. İslâm Enstitüsü kurması için Afganistan Emiri'nden maddi destek aldı.
1908 yılında İngiltere'den avukat olmak için ayrıldığında Liverpool'daki işleri bıraktı. Oğlu, William Quilliam'ın cami ve İslam merkezi olarak inşa ettiği yapıları kapattı. William Quilliam olmadan Liverpool'da İslam etkisini yitirdi.
1914 Aralığında H.M. Leon adıyla İngiltere'ye döndü. Çoğu vaktini Onchan'da geçirdi. 1932 yılında Brookwood Mezarlığına Kur'an'ın çevirisini yapan Abdullah Yusuf Ali, Muhammad Marmaduke Pickthall yanına gömüldü.
Eser[değiştir | kaynağı değiştir]
Müslüman olan Batılılar Qulliam üzerinden İslam'a bakmayı öğrendiler. 1996 yılında kurulan Abdullah Quilliam Topluluğu ile onun düşünce sistemi yaşatılıyor. Brougham Terrace'da bazı mekanları cami, İslam merkezi ya da eğitim merkezi olarak restore etmek için para topluyor.[4] 2008 yılında "yanlış anlaşılan İslam'ı doğru anlatmak" iddiasıyla çalışma başlatıldı.[5][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Quilliam Society website". 3 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.
- ^ "Forgotten champion of Islam: One man and his mosque - This Britain, UK - Independent.co.uk". 23 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.
- ^ "Brief Biography of William Henry Quilliam". 20 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.
- ^ "Appeal for Heritage Centre in Liverpool". 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2010.
- ^ "The Guardian; Ex-Islamists start moderate thinkthank". 2 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2010.
- ^ "Ex-extremists call for 'Western Islam'"[ölü/kırık bağlantı]
- Lewis, Philip (1994). Islamic Britain: Religion, Politics, and Identity among British Muslims: Bradford in the 1990s. Londra: I.B. Tauris. ISBN 1-85043-861-7.
- Singleton, Brent D. (2009). The Convert's Passion: An Anthology of Islamic Poetry from Late Victorian and Edwardian Britain. (Includes poems by Abdullah William Henry Quilliam, Yehya-en-Nasr Parkinson, W. Obeid-Ullah Cunliffe, Ameenah Lincoln, Amherst D. Tyssen, Valfrid Hedman, Henry Yute Jones Taylor, and others). Rockville, MD: Wildside. ISBN 1434403548.
