Abaşa Nehri
| Abaşa (აბაშა) | |
|---|---|
 Gaçedili köyünden Abaşa Nehri görünümü
| |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | 42°32′53.6″K 42°30′15.9″D / 42.548222°K 42.504417°D |
| Ağız | 42°12′15.2″K 42°05′05.5″D / 42.204222°K 42.084861°D |
| Uzunluk | 66 kilometre |
Abaşa (Gürcüce: აბაშა, Megrelce: აბაშა), ayrıca bilinen adıyla Abashistskali (Gürcüce: აბაშისწყალი) veya Abashatskari (Megrelce: აბაშაწყარი) Batı Gürcistan'daki bir nehirdir. 66 kilometre uzunluğundaki nehir, Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Martvili ve Abaşa belediyelerinden geçmektedir. Nehrin havzası 370 kilometrekaredir.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Abaşa Nehri, dağdan gelen Raçhitskali ve Toba nehirlerinin birleşmesiyle 325 metre yükseklikte, Baldi köyünün yakınlarında doğar. Nehir, Tehuri nehrine soldan katılmaktadır.
Abaşa, 1928'de Abaşa hidroelektrik santralinin inşa edildiği Gaçedili (Goçkadili) köyünün yakınlarında dar bir kanyon oluşturur. Temmuz 2010'da İlia Devlet Üniversitesi'nin keşif ekibi, nehrin çevresinde Geç Kretase (100,5-65,5 Ma) dönemden kalma otçul dinozorların ayak izlerini keşfetmiştir. Ayrıca bölgede ammonoidea, brakiyopod ve denizkestanesi fosilleri bulunmuştur.[1] Ekim 2010'da Gaçedili kanyonu, Gürcistan hükûmeti tarafından korunan alan ilan edilmiştir.[2]
Etimoloji ve tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Efsanevi "Abaşa" kelimesinin kökeni Kartlis Tshovreba'daki 11. yüzyıla tarihlenen Kral Vahtang Gorgasali hikâyesinde geçmektedir. Bölgedeki Arap istilasından bahseden hikâyede, 735'teki sel felaketinin Habeşi istilacıları yuttuğu, bu olaydan sonra bölgenin Abaşa olarak adlandırıldığı iddia edilmektedir.[3] Modern akademisyenler ise kelimenin erkek adı Aba'ya Gürcücede sıfat eki olan "shi" ekinin eklenmesiyle oluştuğunu düşünmektedir. Alternatif bir modern teori ise Farsçada (,ب, "su") anlamına gelen "ab" ve küçültme sıfatı - cha'nın birleşmesi sonucu kelimenin oluştuğu yönündedir.[4]
Abaşa, tarihi Batı Gürcistan'ın başlıca bölgelerinden birinin içinden geçmekteydi. Bölgedeki başlıca Orta Çağ kiliselerinden Martvili Manastırı Abaşa Vadisi'ne inşa edilmiştir. 18. ve 19. yüzyıllarda Megrelya Prensliği'nin güneydoğusundaki ilçesine Abaşa denmekte idi.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Discovery of Paleontologists". Ilia State University. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
- ^ "New protected area in Martvili district". Rustavi2. 4 Ekim 2010. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
- ^ Rewriting Caucasian history: the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles; the original Georgian texts and the Armenian adaptation. Oxford: Clarendon Press. 1996. ss. 244-245. ISBN 0198263732.
- ^ a b Kekelia (2012). "Vakhusti Bagrationi and the issues of historic geography of Abasha Gorge" (PDF). Studies in History and Ethnology. Tiflis: Ivane Javakhishvili Institute of History and Ethnology. XIV: 141-170. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.