Tarihî Havagazı Fabrikası
 2020'de Tarihî Havagazı Fabrikası | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | İzmir, Türkiye |
| Adres | Umurbey Mah. Liman Cad. No:20 Konak |
| Koordinatlar | 38°26′24″K 27°09′09″D / 38.44000°K 27.15250°D{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz |
| Başlama | 1862 |
| Tamamlanma | 1864 |
| Sahip | İzmir Büyükşehir Belediyesi |
| Teknik ayrıntılar | |
| Kat alanı | 2.850 m2[2] |
| Zemin alanı | 23.250 m2[2] |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimarlık firması | Laidloux and Sons[2] |
| Yenileme bilgileri | |
| Ödüller | Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü - Tarihi Kentler Birliği Raci Bademli İyi Uygulamalar Özendirme Ödülü - TMMOB |
| Diğer bilgiler | |
| Otopark | 122 araç[2] |
Tarihî Havagazı Fabrikası, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan eski bir havagazı fabrikasıdır. Günümüzde kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
Tarihçe
İzmir'de bir havagazı fabrikası kurulması için 1859'da yapılan başvuru, Osmanlı makamlarınca kabul edildi ve fabrikanın inşaatı 1862'de başladı.[1] Fabrikanın kuruluşunu, £100.000 yatırımla merkezi Glasgow'da bulunan Laidloux and Sons adlı şirket üstlendi.[2][4] 1864'te ilk sokak lambası aydınlatma denemesi yapıldı ve Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk kez sokak lambası kullanılmış oldu.[4] 1904'ten itibaren elektrikle aydınlatmaya geçilince havagazı çoğunlukla mutfaklarda kullanılmaya başladı.[1] I. Dünya Savaşı'nın ardından havagazı ile aydınlatma tamamen sona erdi.[1] Türkiye'de cumhuriyetin ilanı sonrasında yabancıların imtiyazlarının yenilenmemesi nedeniyle 1934'te belediyeye devredilen fabrika, 1955'te kapatılıncaya dek üretime devam etti.[1][5] Fabrika binaları daha sonra ESHOT ve İZULAŞ'ın kullanımına tahsis edildi.[1]
Fabrikanın kültür merkezi olarak kullanılabilmesi için Mayıs 2007'de başlayan ve ₺1,65 milyon bedelle gerçekleştirilen yenileme çalışmaları, Aralık 2008'de tamamlandı.[1][6] Yenileme projesi, 2009'da Tarihi Kentler Birliği'nin Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü'nü ve 2013'te Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin Raci Bademli İyi Uygulamalar Özendirme Ödülü'nü kazandı.[7][8]
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 9 Ocak 2018. 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ a b c d e "Izmir Historical Coal Gas Factory Restoration Project". Scribd. 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Havagazı Fabrikası müjdesi". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 30 Nisan 2007. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ a b "The restored gas works of Alsancak, Izmir". Levantine Heritage Foundation. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Gelenekten Geleceğe; Kentsel Mekan ve Tekstil Mimarisi" (PDF). HTTF. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Tarihi Havagazı Fabrikası'na muhteşem açılış". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 27 Aralık 2008. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Büyük ödül İzmir'in". Milliyet. 1 Mayıs 2009. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
- ^ "Havagazı restorasyonuna bir ödül daha". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 12 Kasım 2013. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.