Ferit Kam
Ömer Ferit Kam, (d. 10 Ocak 1864, İstanbul - ö. 21 Mayıs 1944, Ankara) yazar, şâir, mütefekkir.
Özellikle klasik Türk ve Fars edebiyatı inceleme ve şerhleri ile tanınmıştır.
Hayatı
İstanbul’un Beylerbeyi semtinde dünyaya geldi.[1] II. Abdülhamid’in hekimbaşı Ahmed Muhtar Paşa ile Fatma Fıtnat Hanım’ın oğludur. Baba tarafı Çankırı asıllı olan Ferit Kam'ın annesi, Âtıf Efendi Kütüphanesi’nin bânisi Defterdar Âtıf Mustafa Efendi’nin torununun kızıdır.[2]
Beylerbeyi'nde başladığı ilk tahsilini hususî hocalardan Arapça, Fransızca ve Farsça öğrenerek geliştirdi. 1880'’de babasının yönlendirmesiyle Mekteb-i Mülkiyye'ye girdiyse de, burayı bırakarak 1882'de Mekteb-i Hukuk’a kayıt yaptırdı. Babasının vefâtı üzerine, okulu bırakmak zorunda kaldı. Fakat hususî lisan derslerini bırakmadı.
1887'de Hariciye Nezareti Tercüme Odası'nda memuriyete başladı. Ertesi yıl imtihanla Fransızca muallimi olarak Beylerbeyi Rüşdiyesi’ne geçti. 1889'da Fatma Rukiye Hanım'la evlendi. 1905'te Müderris Mustafa Âsım Efendi'nin Fatih Camii'ndeki derslerini takip ederek icazetnâme aldı.
1908'de Sırat-ı Müstakim’i çıkaranlar arasında yer alarak burada yazılar yazdı, kitaplarını tefrika etti. Mehmet Âkif, Fatin Gökmen, Tâhir'ül Mevlevî, İsmail Sâib Sencer, Babanzâde Ahmed Nâim, İzmirli İsmail Hakkı, Süleyman Nazif gibi münevverlerle bir arada oldu.
1914 yılında Darü'l-Fünûn Edebiyat Fakültesi Türk edebiyatı müderrisi olarak burada âsar-ı edebiye tedkikatı derslerini okuttu. 1917'de Süleymaniye Medresesi'nde felsefe-i umumiyye tarihi müderrisi oldu. 1918’de darü'l hikmeti'l- İslâmiye âzâlığına getirildi. 1919'da Darü'l-Fünûn Edebiyat Fakültesi şerh-i mütûn müderrisliğine tayin olundu. Buradaki dersleriyle Türk ve şark edebiyatlarına ait edebî metinleri, bilhassa şiirleri şerhetme tarzında bugün de devam eden yeni bir çığır açtı.
Millî Mücadele'nin ardından bir süre açıkta kaldıktan sonra, Ankara'’da Şeriye ve Evkaf Vekaleti (Diyanet ve Vakıflar Bakanlığı) bünyesindeki Telifat ve Tedkikat-ı İslamiye Heyeti üyesi oldu.
1924'te Şeriye ve Evkaf Vekaleti lağvedilince İstanbul'a döndü ve Darü'l-Fünûn'da İran edebiyatı müderrisi oldu.
1933’te Dârülfünun’un İstanbul Üniversitesi adıyla yeniden yapılandırılmasıyla görevden uzaklaştırılan âlimler arasında Ömer Ferit Kam da vardı. Daha sonra heveslilerine eski metinler okutmakla upraştı. 1936-1941 yılları arasında Maarif Vekâleti Kütüphaneleri Tasnif Komisyonu üyesi olarak çalıştı. 23 Mart 1943’te Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İran edebiyatı öğretim üyeliğine tayin edildi. 22 Mayıs 1944’te vefat etti.
Arapça ve Farsça yanında Fransızca'ya da hâkimdi. Türkçe, Arapça, Farsça şiirleri yazmıştır. Eski Türk Edebiyatı, Arap ve Fars Edebiyatları sahasında uzman olan Ferit Kam, genel felsefe, İslam felsefesi, özellikle kelâm ve tasavvuf ile âlimane meşgul olmuştur. Yazı ve şiirlerini Sırat-ı Müstakim, Sebilürreşad, Peyam-ı Sabah, Ceride-i İlmiye ve Mahfil gibi gazete ve mecmualarda yayımlamıştır.
Kemençe virtüozu, mûsikişinas Ruşen Ferit Kam'ın babasıdır.
Eserleri
- Türrehat, (şiirler)
- Âsâr-ı Edebiyye Tetkîkātı Dersleri
- Şerh-i Mütûn
- İlm-i Mâba'det-Tabî’a
- Mabadi-i Felsefeden İlm-i Ahlâk
- Vahdet-i Vücûd,
- Metin şerhleri, (ders notları),
- İran Edebiyatı Tarihi,
- Eski İranlılarda Felsefe,
- Dinî Felsefî Musahabeler. (Abaacus)
Kaynakça
- ^ Bolay, Süleyman Hayri (1988). Ferîd Kam. Türk Büyükleri Dizisi: 74. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 7. ISBN 975-17-0113-9.
- ^ PROFESÖR FERİT KAM HAYATI VE ESERLERİ. Agâh Sırrı Levend. Burhaneddîn Erenler Matbaası. 1946.
