Popüler bilim dergisi
Popüler bilim dergisi, genellikle ilgili bilim alanında uzman olmayan okurlara yönelik oluşturulmuş haber ve araştırma, inceleme ya da bilgilendirme içeriklerinin yer aldığı süreli yayın, popüler bilim yayını.[1][2] Okur kitlesinin alan uzmanları olduğu ve yine araştırma ve inceleme makalelerinin sunulduğu yayınlara ise bilimsel dergi adı verilir. Popüler bilim dergilerinde yer alan içerik, yer yer haberlerde de konu edilir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile popüler bilim yazarlığı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır.[2] Bu dergiler, popüler bilim kavramıyla birlikte ilk kez 19. yüzyılda ortaya çıkmış, bilimin halkça hem maddi yönden hem de içerik bakımından erişilebilir hâle gelmesini mümkün kılmıştır.[3]
Bilimin gelişmesiyle birlikte alt disiplinlerin de çeşitlenerek büyümesi hem bilim insanlarının hem de halkın bu gelişmeleri takip etmelerini zorlaştırmaktadır. Popüler bilim dergileri de bilimsel bilgi ve fikirlerin yayılması bağlamında en önemli medyalardan biri olarak gösterilmektedir.[1][2][3]
Bu yayınlarda yazı yazan kimselere "popüler bilim yazarı" denilmekte, bu kişilerse genellikle bir bilim eğitimi almış olmakla beraber uzmanlara değil, ilgi duyan herkese yönelik olarak güncel bilimsel olay ve konuları ele alan kimseler olarak nitelenmektedir.[1][2] Bilim yazarlığı, kimi ülkelerde lisans ve lisansüstü düzeylerde programı bulunan bir alandır.[2]
The New York Times gazetesinde çalıştığı dönemlerde kaleme aldığı bilim yazılarıyla tanınan ve ilk bilim yazarlarından birisi olarak gösterilen William Laurence;[2][4] bilim yazarlarını Prometheus'a, bilimiyse Olimpos Dağı'nda tanrıların tekelinde bulunan ateşe benzetmiştir. Ona göre bilim yazarları, bilimin Olimpos'u olan laboratuvarlardaki bilimi halk ile buluşturmaktadır.[2]
Popular Science,[3] 1888 yılından beri yayımlanan National Geographic,[1] 1967'den beri TÜBİTAK tarafından aylık olarak yayımlanan Bilim ve Teknik[1] ya da Bilim ve Gelecek veya Bilim ve Ütopya gibi yayınlar,[3] popüler bilim dergilerine örnek olarak gösterilebilir.
Kaynakça
- ^ a b c d e Tuncay Özsevgeç; Büşra Eroğlu; Yasemin Öztürk Köroğlu (2017). "Popüler Bilim Dergilerinin Değerlendirilmesi: Bilim ve Teknik ve National Geographic Örneklemi". Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30. ss. 619-630. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c d e f g Akoğlu, Alp (2005). "Popüler Bilim Yayıncılığı ve Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri" (PDF). Journal of İstanbul Kültür University, 2. ss. 1-4. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c d Erdal Dağtaş; Mehmet Emir Yıldız (2016). "İktidar ve Bilim: Popüler Bilimin Ekonomi Politiği Üzerine Bir Literatür Değerlendirmesi" (PDF). Global Media Journal TR Edition. 7 (13). ss. 28-48. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ "William Laurence, Ex‐Science Writer For The Times, Dies". The New York Times. 19 Mart 1977. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.