Fitoşelatin
Fitoşelatinler, phytochelatin,fitoşelatin sentez enzimi tarafından glutatyon oligomerleridir. Bitkilerde, mayalarda, nematodlarda ve siyanobakterileri de içeren bütün alg gruplarında bulunur. Fitoşelatinler şelatör olarak işlerler ve ağır metal detoksifikasyonu için önem ifade eder.[1][1][2] PC2, PC3......PC11 şeklinde adlandırılırlar.
Fitoşelatin yoksunu bir Arabidopsis thaliana mutantı kadmiyuma karşı oldukça hassas olmasına karşın normal bakır ve çinko, iki esansiyel metal iyonları, konsantrasyonlarında vahşi tip bitkiler gibi büyür. Bu durum fitoşelatinlerin sadece metal zehirlenmelerine direnmede bulunuğunu gösterir.[3]
Fitoşelatin sentez fitoşelatin sentezinde bloklanmış tiyol gruplu glutatyonları kullandığından dolayı glutatyona bağlanan metal iyonların varlığı enzimin daha hızlı çalışmasına neden olur. Bundan dolayı, yüksek konsantrasyonlarda metal iyonu içeren bir çevrede yaşayan hücreler daha fazla fitoşelatine ihtiyaç duyduklarında fitoşelatin miktarı yükselir.[1]
Fitoşelatinin bitkilerde kofula taşındığı düşünülmektedir. Böylece taşıdığı metal iyonlarını sitozol proteinlerden uzağa güvenli bir şekilde depo etmiş olur.
Alakalı peptitler
Fitoşelatine benzer yapılara sahip peptitlerin grupları aşağıda verilmiştir. Fitoşelatinden farklı olarak son aminoasit glisin değildir.[1]
| Çeşit |
Yapı | Bulunduğu organizma |
Ata molekül |
|---|---|---|---|
| Fitoşelatinler | (γGlu-Cys)n-Gly | Çoğu organizma | glutatyon |
| Homofitoşelatin | (γGlu-Cys)n-Ala | Baklagiller | Homoglutatyon |
| Desglisin fitoşelatin | (γGlu-Cys)n | mısır, maya | |
| Hidroksimetil-fitoşelatin | (γGlu-Cys)n-Ser | buğdaygiller | Hidroksimetilglutatyon |
| izo-Fitoşelatin (Glu) | (γGlu-Cys)n-Glu | mısır | Glutamilsisteinilglutamat |
| izo-Fitoşelatin (Gln) | (γGlu-Cys)n-Gln | Bayır turpu |
Geçmişi
Fitoşelatin ilk defa Schizosaccharomyces pombe ' de 1981' de keşfedilmiş,[1][1] ve kadisitin olarak adlandırılmıştır.[1] Sonraları, 1985' te yüksek bitkilerde varlıkları tespit edilmiş ve ismi fitoşelatin olarak değiştirilmiştir. 1989' da biyosentetik enzim, fitoşelatin sentez keşfedildi.