200 Türk lirası banknotu
| (Türkiye) | |
|---|---|
| Değer | ₺200 |
| Genişlik | 160 mm |
| Yükseklik | 72 mm |
| Ağırlık | y. 1,13 g |
| Basım yılları | 01.01.2009 |
| Ön | |
 | |
| Tasarım | Atatürk portresi |
| Arka | |
 | |
| Tasarım | Yunus Emre portresi |
200 Türk lirası, bir Türk lirası banknotudur. En yüksek kupür değerine sahip banknot tedavüle çıktığı 2009'dan beri kullanılmaktadır. Diğer banknotlar içerisinde boyut açısından da en büyüğüdür. Aralık 2023 itibarıyla dolaşımdaki paraların %70'ini temsil etmiştir.[1]
Tasarım
[değiştir | kaynağı değiştir]160 x 72 milimetrelik büyüklüğü ile en büyük Türk banknotu olan 200 TL mor renktedir. İlk tertip diğer banknotlar gibi ön yüzünde Atatürk portresi taşımaktadır. Portreyi çevreleyen mavi ay yıldız motifi ve turuncu renkte sekizgen şekil barındırmaktadır. Arka yüzünde ise Yunus Emre'nin portresini ihtiva etmektedir. Bu portre, Ressam Elif Tekin'in çalışmasından yararlanarak tasarlanmıştır. Portrenin solunda Yunus Emre'nin gül motifi, "barışın, kardeşliğin ve tasavvufta dervişin ruhunu simgeleyen" güvercin motifi, "sevelim sevilelim" sözü ve Yunus Emre'nin anıt mezarının görüntüsüne yer verilmiştir. Görme engelliler için Braille alfabesi ile paranın ön yüzünün sol üst kısmına 6 sayısı yazılmıştır.[2] Tarihi boyunca 200 TL'lik banknot pek çok tertibe sahip olmuş ve bunun sonucunda tasarım değişikliklerine uğramıştır. Her tertip paranın ön kısmında dönemin TCMB başkanı ve başkan yardımcısının imzalarını taşımıştır.[3]
UV ışık altında 100 TL banknotu ile birlikte sarı renkte parlamaktadır. Buna ek olarak diğer tüm banknotlarla birlikte arka yüzde yer alan kırmızı renkteki seri ve sıra numarası "canlı ve parlak kırmızı" yansıma vermekte, siyah renkli seri ve sıra numarası ise "sarımsı-yeşil" renge dönüşmektedir. Ön yüzde Atatürk portresi alanında, kupür değerini gösteren "sayı" ve "TL" harfleri ise kırmızı renge dönmektedir.[2] Bin adet 200 TL banknotunun ağırlığı 1130 gramdır.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]5083 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun"un 1'inci maddesine göre Bakanlar Kurulu'na Yeni Türk lirasında yer alan "yeni" ifadesinin kaldırılması hususunda otorite verilmişti. Kurulun "yeni" ibaresini 1 Ocak 2009'da kaldıracağı 5 Mayıs 2007 tarihli Resmî Gazete'de yayımlandı ve bu tarihte dokuzuncu emisyonun ilk tertibi dolaşıma sürüldü.[5] İkinci tertip 8 Nisan 2013'te, üçüncüsü 27 Mart 2017'de, dördüncüsü 2 Mart 2020' de, sonuncu olan beşincisi ise 16 Temmuz 2021'de tedavüle sunuldu.[3] İlk kullanıma sunulduğu tarihte 200 Türk lirası banknotların günlük işlemlerde kullanılmak yerine daha çok bankalar arasında veya finans kurumlarında kullanılacağı planlanmıştı.[6]
Emisyon hacmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak 2009'da o zaman 1,77 milyar TL'ye tekabül eden 8,8 milyon adet 200 TL banknot bulunmaktaydı.[7] 200'lük banknotlar Aralık 2009'da, dolaşıma sokulduğu tarihten yaklaşık bir sene sonra tedavüldeki kâğıt paraların %16'sını teşkil etmekteydi. Bu oran Mart 2022 sonuna gelindiğinde %42'ye yükseldi.[8] 2022 sonunda ise %52 oldu. Bu oranın artışı Türkiye'de enflasyon ile paranın alım gücünün düşmesine bağlandı. Ekonomi yazarı Uğur Gürses, diğer ekonomistlerin araştırmalarını öne sürerek en büyük kupürlü paranın tedavüldeki paralara oranının %50'yi geçmesi durumunda yeni bir para eklenmesinin gerekli olduğunu belirtti ve 500 ve 1000 Türk lirası banknotlarının eklenmesi gerektiğini öne sürdü.[9] TCMB, bankalardan ATM'lerinde 200 TL banknotları yerine daha düşük değerli banknotları vermesini istedi.[10] Ekonomist Şenol Babuşçu hükûmetin 2024 Türkiye yerel seçimlerinden sonra daha yüksek değerli banknot çıkartacağını speküle etti.[11]
Aralık 2023 itibarıyla dolaşımdaki paraların %70'ini temsil etmiştir.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". www.rudaw.net. 10 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2024.
- ^ a b "Yeni paralar görücüye çıktı". CNN Türk. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ a b "TL'de 5 tertip 5 başkan görüldü". Cumhuriyet. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "Büyük ikramiye çıkarsa almayın, taşıyamazsınız!". CNN Türk. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ Tonga, Deniz (2021). "Geçmişten Günümüze Türk Kâğıt Banknotlarının Üzerindeki Görseller". Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi. doi:10.15659/ankad.v5i3.168. ISSN 2587-0491.
- ^ bigpara@hurriyet.com.tr. "TL banknotları 1 Ocak`ta tedavülde | Genel Haberler | Bigpara". bigpara.hurriyet.com.tr. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "200 TL'lik banknotun hazin öyküsü: O sepet artık 880 TL'ye doluyor". Sözcü. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "500'lük banknota doğru". T24. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "1000 ve 500 liralık banknot 10 liralık madeni para basılacağı iddiası - Teyit". teyit.org. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "Merkez'den bankalara: ATM'lerde 200 TL yerine küçük kupürlü banknotlara yer verin". Sözcü. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "Prof. Dr. Şenol Babuşçu resmen duyurdu! 500 TL'lik baknot geliyor: Tarih belli oldu". Kamu Gündemi. 8 Aralık 2023. 10 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2024.