19 Ağustos 1916 muharebesi
| 19 Ağustos 1916 muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı | |||||||
 Kuzey Denizi haritası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık |
 Almanya | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 John Jellicoe David Beatty |
 Reinhard Scheer Franz von Hipper | ||||||
| Güçler | |||||||
|
29 zırhlı 6 muharebe kruvazörü 5 zırhlı kruvazör 26 hafif kruvazör 70 muhrip 1 mayın dökücü 1 deniz uçağı gemisi 1 denizaltı |
18 zırhlı 2 muharebe kruvazörü 7 hafif kruvazör 56 torpido bot 2 zeplin 3 denizaltı | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
39 ölü 2 hafif kruvazör battı | 1 zırhlı hasar gördü | ||||||
19 Ağustos 1916 Muharebesi, I. Dünya Savaşı esnasında Jutland Muharebesi'nin karışık sonuçlarını takiben Alman Açık Deniz Filosu tarafından geçekleştirilen, İngiliz Kraliyet Donanması'nın unsurlarıyla çatışmaya girmeye yönelik iki girişimden biriydi. Almanya'nın Jutland'dan çıkarttığı ders, bir baskın sırasında İngiliz Büyük Filosu'nun beklenmedik bir şekilde gelişini önlemek için keşif yapmanın hayati bir ihtiyaç olduğuydu. Bu vesileyle, dört Zeplin, İskoçya ve Norveç arasında Kuzey Denizi'ni tarayarak İngiliz gemilerinin izlerini aradı; dört zeplin ise Alman gemilerinin hemen önünde keşif konuşlandırıldı. Keşfe yirmi dört Alman denizaltısı İngiliz kıyılarında, güney Kuzey Denizi'nde ve Dogger Bank'tan katıldı.[1]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Jutland'ın resmi olarak bir başarı olarak iddia edilmesine rağmen Alman komutanı Amiral Reinhard Scheer, hırpalanmış filosunda morali korumak için olabildiğince çabuk başka bir baskın daha yapılması gerektiğini düşünüyordu. Baskının öncekilerin modelini izlemesi gerektiğine ve muharebe kruvazörlerinin bir İngiliz kasabasına (Sunderland) şafak bir topçu bombardımanı gerçekleştirmesine karar verildi. Jutland sonrasında sadece iki muharebe kruvazörü, Moltke ve Von der Tann, hizmete uygun durumdaydı, bu yüzden kuvvet Bayern, Markgraf ve Grosser Kurfürst zırhlıları tarafından desteklendi. 16 dretnot zırhlı içeren Açık Deniz Filosu'nun geri kalan kısmı, yakın destek sağlamak üzere gemilerin 17 deniz mili (32 km) gerisinde konuşlandı. Filo, 18 Ağustos'ta saat 16.00'da Jade nehrinden yola çıktı.[2]
Saldırı[değiştir | kaynağı değiştir]
İstihbarat[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaklaşan baskın hakkında bilgi, Oda 40'taki İngiliz İstihbaratı tarafından yakalanan ve kodu çözülen telsiz mesajları yoluyla elde edildi. İngiliz filosunun komutanı Amiral Sir John Jellicoe bu esnada izindeydi, acilen izninden geri çağrıldı ve 19 Ağustos'un erken saatlerinde filoyla buluşmak üzere Tay nehrindeki Dundee'den hafif kruvazör Royalist'e bindi. Onun yokluğunda, Amiral Cecil Burney 18 Ağustos öğleden sonra filoyla denize açıldı. Koramiral David Beatty, ana filoyu Long Forties'de karşılamak üzere altı muharebe kruvazöründen oluşan gücüyle Firth of Forth'dan ayrıldı. Komodor Reginald Tyrwhitt tarafından yönetilen 20 muhrip ve 5 hafif kruvazörden oluşan Harwich Kuvveti ile Alman gemilerinin ele geçirme olasılığı olan bölgelerde konuşlandırılan 25 İngiliz denizaltısı da denize açılma emri aldı. Muharebe kruvazörleri ile birlikte, beş hızlı zırhlıdan oluşan 5. Savaş Tümeni düşmana karşı keşif yapmak için ana filonun 26 deniz mili (48 km) önüne yerleştirildi. Toplanan filo ardından Alman filosu aramak üzere güneye yönlendi. Bu esnada muharebe kruvazörü grubu için perdeleme görevi yapan hafif kruvazör HMS Nottingham, saat 06.00'da denizaltı U-52 tarafından üç torpido ile vurularak battı.[3]
Düşmanı bulmak[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
06.15'te Jellicoe, Amirallik'ten düşmanın bir saat önce 170 deniz mili (320 km) güney doğusunda görüldüğüne dair bilgi aldı. Ancak hafif kruvazörün kaybı, diğer gemilerini de tehlikeye atma korkusuyla ilk önce kuzeye yönelmesine neden oldu. Hiçbir torpido izi veya denizaltı görülmemişti, bu nedenle Nottingham'ı vuranın bir denizaltı mı, yoksa bilinmeyen bir mayın tarlası mı olduğu belli değildi. Jellicoe, hafif kruvazörlere komuta eden William Goodenough Nottingham'ı batıranın bir denizaltı saldırısı olduğunu bildirdiği saat 09.00'a kadar güneydoğuya doğru bir rotaya dönmedi.[4] Amirallik'ten gelen daha fazla bilgi, muharebe kruvazörlerinin saat 14.00'te ana Alman filosuna 35 deniz mili (64 km) mesafede olacağını bildirdi; Jellicoe filosunu maksimum hıza yükseltti. Hava koşulları iyiydi ve hava kararmadan önce düşman filosuyla temasa geçmek için hala yeterince zaman vardı.[5]
Alman kuvveti, bir zeplinin Büyük Filo'yu olası mayın tarlasından kaçınmak için Scheer'den uzağa, kuzeye doğru gittiği sırada gözlemlemesi sayesinde Jellicoe'nun konumu hakkında doğru bilgi almıştı. İngilizler için bir şanssızlık olarak Zeppelin L 13, Harwich Kuvveti'ni yaklaşık Cromer'ın 65 deniz mili (121 km) doğu-kuzeydoğusunda gözlemlemiş, kruvazörleri yanlışlıkla zırhlı olarak tanımlamıştı. Bu tam da Scheer'in aradığı türden bir hedefti, bu yüzden saat 12.15'te rotasını güneydoğuya çevirdi ve yaklaşan İngiliz filosundan uzaklaşmaya başladı. İngiliz filosu hakkında zeplinlerden başka rapor alınmadı, ancak İngilizler bir U-botu tarafından Scheer'in 56 deniz mili (105 km) uzağında gözlemlendi. Scheer 14.35'te potansiyel hedefinden vazgeçerek limanına doğru yola çıktı. Saat 16.00'da Jellicoe'ye Scheer'in operasyonu terk ettiği bildirildi, böylece o da kuzeye döndü.[4]
Diğer çatışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Muharebe kruvazörü filosuna bağlı ikinci bir kruvazör, HMS Falmouth, saat 16.52'de U-66 tarafından fırlatılan iki torpido tarafından vuruldu. Falmouth hasarına rağmen istim almayı başararak yavaş yavaş Humber'e doğru yol aldı, sabahın erken saatlerinde dört muhrip eşliğinde gelen bir römorkör gemiyi yedeğe aldı. Humber'e en kısa rotayı kullanarak giden gemi, Flamborough Head U-bot hattından geçen bir istikamete yönlendi. Öğleden sonra, toplam sekiz muhrip tarafından eşlik edilen gemiye Otto Schultze komutasındaki U-63 tarafından fırlatılan iki torpido daha isabet etti. Falmouth sekiz saat daha yüzer halde kaldı, sonra Flamborough Head'in 5 deniz mili (9,3 km) açığında battı.[6] Saat 17.45'te Harwich Kuvveti Alman gemilerini gözlemledi ama akşam karanlığından önce saldırmak için çok uzaktaydı ve takipten vazgeçti. Binbaşı R. R. Turner komutasındaki İngiliz denizaltısı HMS E23, 19 Ağustos 05.05'te Alman zırhlısı SMS Westfalen'i Terschelling'in kuzeyinde vurmayı başardı, ancak gemi limana ulaşabildi.[7]
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
13 Eylül'de İngilizler, son olayları tartışmak ve hükûmetten çatışma kuralları hakkında bir direktif almak için Iron Duke üzerine bir konferans düzenledi. 55°30' Kuzey enleminin güneyinde (yaklaşık olarak Horns Rev ile hizalı, Jutland Muharebesi'nin yapıldığı yer) filo operasyonlarının yapılmasının güvenli olmadığına karar verildi. Jellicoe, muhrip sayısının az olmasının daha güneydeki operasyonları engellediğini, ancak 4° Doğu boylamının batısında Alman filosuyla gün ışığında çatışmaya girmek için iyi bir fırsat olduğu takdirde bu çatışmaya girilmesi gerektiğini düşünüyordu. Filo, Açık Deniz Filosu'nu taktiksel bir avantajla kullanma veya bir Alman işgal filosuna müdahale etme gibi istisnai durumlar dışında, tam koruma ve gölgeleme sağlamaya yetecek sayıda muhrip bulunana kadar Dogger Bank'tan daha güneyde yol almayacaktı.[8] 23 Aralık'ta Amirallik, denizaltı ve mayınların yüzey gemi operasyonları üzerindeki etkisinden dolayı toplantının sonuçlarını onayladı.[9][10] Scheer, zeplinlerin keşif becerilerinden etkilenmemişti, sadece üç zeplin bir şey tespit etmişti ve gelen yedi rapordan dördü yanlıştı.[11]
Bu, Alman filosunun Kuzey Denizi'nin bu kadar batısına gittiği son eylemdi. 6 Ekim'de Alman hükûmeti, ticaret gemilerine yönelik denizaltı saldırılarını yeniden başlattı; bu, U-bot filosunun yüzey gemilerine yönelik koordine saldırılar için artık müsait olmayacağı anlamına geliyordu.[11] 18-19 Ekim tarihleri arasında Scheer Kuzey Denizi'ne kısa bir sorti başlattı; İngiliz istihbaratının önceden uyarı verdiği Büyük Filo ise bir saldırıya geçmeyi reddetti, istim toplamış ve denize açılmaya hazır halde limanda kaldı. Alman sortisi SMS München'in Binbaşı J. de B. Jessop komutasındaki HMS E38 denizaltısından fırlatılan bir torpido tarafından vurulmasının ardından bölgede diğer denizaltıların olabileceği korkusuyla birkaç saatin ardından iptal edildi. Kasım ayında Scheer, Moltke ve bir dretnot tümenini alarak Danimarka sahilinde mahsur kalmış olan U-20 ve U-30'u kurtarmak için bir taciz sortisine çıktı. J. Laurence komutasındaki İngiliz denizaltısı J1, Grosser Kurfürst ve Kronprinz'i vurmayı başardı. Jutland'ın ardından bu operasyonların da başarısızlığı, denizaltılar ve mayın tehlikesinin yarattığı risklerin bu tür taktikler için çok fazla olduğu inancını güçlendirdi.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ Roskill 1980, ss. 196–197.
- ^ Bennett 2005, s. 226.
- ^ Marder 1978, ss. 287–291.
- ^ a b Massie 2003, s. 683.
- ^ Roskill 1980, ss. 197–198.
- ^ Newbolt 2003, ss. 45–47.
- ^ Marder 1978, ss. 292, 295, 297.
- ^ Marder 1978, s. 303.
- ^ Roskill 1980, ss. 198–199.
- ^ Marder 1978, ss. 301–303.
- ^ a b Massie 2003, ss. 683–684.
- ^ Bennett 2005, ss. 227–228.
- Genel
- Bennett, Geoffrey (2005). Naval Battles of the First World War. Londra: Pen & Sword Military Classics. ISBN 978-1-84415-300-8.
- Marder, Arthur J. (1978) [1965]. From the Dreadnought to Scapa Flow, The Royal Navy in the Fisher Era, 1904–1919: Jutland and After, May 1916 – December 1916. III (2., rev. enl. bas.). Londra: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-215841-3.
- Massie, Robert K. (2003). Castles of Steel: Britain, Germany and the Winning of the Great War at Sea. New York: Random House. ISBN 978-0-345-40878-5.
- Newbolt, H. (2003) [1928]. Naval Operations. History of the Great War based on Official Documents. IV (facs. repr. Naval & Military Press and Imperial War Museum bas.). Londra: Longmans, Green. ISBN 978-1-84342-492-5.
- Roskill, Captain Stephen Wentworth (1980). Admiral of the Fleet Earl Beatty – The Last Naval Hero: An Intimate Biography. Londra: Collins. ISBN 978-0-689-11119-8.
Konu hakkında eserler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Corbett, J. S. (2009) [1940]. Naval Operations. History of the Great War based on Official Documents. III (2. repr. bas.). Londra: Longmans, Green. ISBN 978-1-84342-492-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017.