Ștefan Vodă
| Ștefan Vodă | |
|---|---|
Şehir | |
 Bayrak .jpg) Arma | |
  Ștefan Vodă | |
| Ülke |  Moldova |
| Rayon | Ștefan Vodă |
| Kuruluş | 1884 |
| İdare | |
| • Başkan | Vladislav Cociu (Bağımsız[1]) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 22.77 km² |
| Rakım | 141 m |
| Nüfus (2014) | 7.078[2] |
| Zaman dilimi | EET |
| • Yaz (YSU) | EEST (+3) |
Resmî site http://www.primariastefanvoda.md/ | |
Ștefan Vodă, Moldova'nın Ștefan Vodă rayonunun idari merkezidir. 7.359 kişilik bir nüfusa ve 22.77 km2'lik bir yüzölçümüne sahiptir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Ștefan Vodă şehrinin en eski bahsi 1884 tarihli, bugünkü adıyla Bilhorod-Dnistrovski olan Akkerman bölgesini gösteren ve diğerlerinin yanı sıra Chizil (bugünkü Ștefan Vodă) adlı bir şehrin gösterildiği bir haritada bulunur. Ancak şehrin asıl tarihi, 1909 yılında Almanların Kizil kasabasını burada kurmasıyla başlar.
Şehir 1949 yılına kadar Chizil, 1964'e kadar Biruința ve 1990'a kadar Suvorovo ismini taşıdı.[3] 1930'da, Cetatea Albă ilçesine dahil Volintiri plasa'sının bir parçası olan Chizil kasabası, 227 sakinden 191'inin Alman olduğu bir Alman kolonisiydi.[4]
1940'a gelindiğinde Kizil'de bir cadde ve bir dere boyunca inşa edilmiş 54 ev vardı. Ancak ertesi yıl Romanya II. Dünya Savaşı'na katıldı ve tüm Alman yerleşimcilerin göç etmeye zorlanmasıyla köy ıssız kaldı. Savaş bittikten ve Moldova SSCB topraklarına dahil edildikten sonra tıbbi ürünler için hammadde yetiştirme konusunda uzmanlaşmak amacıyla ıssız kalmış kasabanın bulunduğu yerde Pobeda adlı bir devlet çiftliği kuruldu. Bu sovhoz, doğrudan Moskova'daki Sağlık Bakanlığı'na bağlıydı.
1952'den itibaren müstakil evlerin inşası için ilk parsellerin dağıtımına başlandı. 23 Aralık 1964'te, Moldova SSC Yüksek Sovyeti Başkanlığı'nın Kizil köyünün bulunduğu yerde Suvorovo ilçesinin kurulmasına ilişkin kararnamesi çıktı ve böylece modern Ștefan Vodă kasabası doğdu.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Ștefan Vodă şehri Moldova'nın güneydoğusundadır, başkent Kişinev'e 105 km, Bender'e 45 km ve Kavuşan tren istasyonuna 27 km uzaklıkta yer almaktadır. Şehir, Ukrayna sınırına da oldukça yakındır.
Doğal kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kentin toplam alanı 2.277 hektar olup, bunun 1491 hektarı (toplam arazinin %76,5'i) tarım arazisidir. Geri kalan toprağı ise üzüm bağları (51 ha), meyve bahçeleri (15 ha), meralar (137 ha), ormanlar (111 ha) ve göletler (74 ha) kaplamaktadır. Kentsel bölge 458 ha ve sanayi amaçlı arazi 70.6 ha alan kaplamaktadır. Kentin su kaynakları toplam 74 ha alana sahip 2 gölden oluşmaktadır. Kente bağlı ormanlık alanın yüzölçümü ise 107.7 ha'dır (toplam arazinin %4,7'si).
Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
2004 nüfus sayımı itibarıyla şehrin etnik yapısı aşağıdaki gibidir:[5]
| Etnik grup | Nüfus | % |
|---|---|---|
| Moldovalılar/Rumenler | 6.454 | 83,08 |
| Ruslar | 599 | 7,71 |
| Ukraynalılar | 554 | 7,13 |
| Bulgarlar | 64 | 0,82 |
| Gagavuzlar | 21 | 0,27 |
| Diğer | 76 | 0,99 |
| Toplam | 7.768 | 100 |
Yönetim ve siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehrin mevcut belediye başkanı, 2019'da seçilen bağımsız aday Vladislav Cociu'dur.
2019'da seçilen Ștefan Vodă Kent Meclisi'nin (17 meclis üyesi) bileşimi aşağıdaki gibidir:
| Parti | Üye sayısı | Konsey Bileşimi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Moldova Cumhuriyeti Sosyalist Partisi | 9 | ||||||
| Moldova Komünistler Partisi | 0 | ||||||
| Moldova Demokrat Partisi | 1 | ||||||
| "Moldova Avrupa Halk Platformu - Iurie Leancă" seçim bloğu | 0 | ||||||
| Moldova Liberal Demokrat Partisi | 0 | ||||||
| Bizim Parti | 0 | ||||||
| Liberal Parti | 0 | ||||||
| "ACUM Platforma DA și Pas" seçim bloğu | 7 | ||||||
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kent ekonomisinin ana dalları tarım ve hizmet alanıdır. 255 bireysel işletme, 326 köylü hanesi, 122 limited şirket, 12 anonim şirket ve 8 üretim kooperatifi faaliyet halindedir. Bölgedeki ana firmalar şunlardır:
- S.A. "Elevator Kelley-Irains"
- Gospodării Țărănești,
- I. T. "Noroc-Tănase",
- I. T. "Sfîntul Gheorghe",
- "BTA-7" S.A nakliye şirketi,
- S.A. "Drumuri Căușeni" Ștefan Vodă şubesi - ilçe topraklarında ulusal ve yerel yolların hizmetlerinden sorumlu
- "Zidarul" S.A. inşaat şirketi,
- 2 adet taksi firması,
- Etil alkol üretim tesisi,
- 4 inşaat şirketi (S.A. "Zıdarul", I.I. "Codjebaş-Veaceslav", I.I. "Fitrun-Serv", S.A. "Irrigatorul"),
- 3 benzin istasyonu,
- 5 teknik servis istasyonu,
- 2 otomobil muayene istasyonu,
- Ekmek ve unlu mamuller üreten 2 işletme,
- "Irigatorul" S.A., teknik hizmet sağlayıcısı
Ayrıca şehirde 173 ticaret birimi, 4 eczane, 3 veteriner eczanesi, 1 ziraat mağazası, 5 berber dükkanı, 2 sosyal hizmet birimi ve 12 genel gıda birimi (3 restoran, Marion Oteli yanındaki "Casa Sarbatorii", "Martisor" ve "Europa" restoranı dahil) bulunmaktadır, bunların yanı sıra birçok cafe-bar bulunmaktadır. Ayrıca 5 ticari banka şubesi (S.A. "Victoriabank", S.A. "Moldagroindbank", S.A. "Moldindcombank"), 4 sigorta şirketi şubesi, 3 pazar (1 ticari, 1 tarım, 1 kuş ve hayvan) ve 3 otel (I.I. "Start-Impex", S.C. "Villa-Maria", Marion Oteli) bulunmaktadır. Marion oteli, şehrin girişinde, parkın ve "Casa Sarbatorii" restoranının yakınında yer almaktadır. Otelden 3 km uzaklıkta, çeşitli kuş ve hayvan türlerinin bulunduğu ve avcılar arasında popüler bir orman da vardır. Otelin yakınında Avcılık ve Balıkçılık Derneği ve 2 sağlık kurumu (Bölge hastanesi ve Aile Hekimleri Merkezi) bulunmaktadır.
Şehirdeki yolların toplam uzunluğu 28 km'dir, bunların 6 km'si ulusal yol ve 22 km'si yerel yollardır. Yolların toplam uzunluğunun 18 km'sini asfalt kaplamalı yollar oluşturur.
Yerel kamu maliyesi[değiştir | kaynağı değiştir]
2009 yılı yerel bütçe gelir hacmi, bir önceki yıla göre %13 artışla 11.779,4 ley olmuştur. Transferlerin toplam gelirler içindeki payı %31'dir ve bu da şehri Moldova içinde ortalama bir konuma yerleştirmektedir. 2009 yılı için gider hacmi ise 13.978,2 leydir. Harcamaların %72,5'i (10.129,8) eğitim, %11,8'i (1.644,5) kültür, %5,6'sı ise belediye hizmetleridir. Geri kalan giderler ise belediye hizmetlerinin bakımı ve diğer kültür, sanat ve spor harcamalarıdır. 2009 yılında ortak mesken harcamaları için 740,2 bin ley ve yol bakımı için 59,1 bin ley tahsis edildi, bu da toplam harcamaların yalnızca %5,3'ünü oluşturuyor.
Sosyal yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ștefan Vodă'nın nüfusu 7.350 kişidir. Nüfusun en büyük bolümü, toplam nüfusun %81,1'lik bölümünü oluşturan Moldovalılardır. Nüfusun %7.7'sini Ruslar, %7.1'ini Ukraynalılar, geri kalan %2.2'sini ise Bulgarlar, Gagavuzlar ve diğer halklar oluşturmaktadır. İldeki eğitim sistemi 2 anaokulu, 355 öğrencili bir ilkokul, 1 lise, 454 öğrencili bir meslek yüksekokulu ve 1 gymnasium olmak üzere toplam 1.120 öğrenciden oluşmaktadır. Sağlık sisteminde 105 doktor ve ortalama 148 sağlık personeli çalışmaktadır. Şehirde bir aile hekimliği merkezi, bir ilçe hastanesi ve 4 eczane bulunmaktadır.
Kültür ve eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
Ștefan Vodă, zengin bir kültürel yaşama sahip bir şehirdir ve burada Maria Bieșu Sanat Okulu, 1 kültür evi, 1 halk kütüphanesi, 1 müze, 1 teorik lise, 1 Rus gymnasiumu, 1 ilkokul ve 2 anaokulu bulunmaktadır.[6]
Kültür kurumları ağı; Kültür Evi, Şehir Halk Kütüphanesi, 4 spor kurumu, 3 dinlenme ve eğlence yeri, 1 müze, 4 anıt (Büyük Ştefan Anıtı, Bilinmeyen Kahramanlar Anıtı, Afganistan Şehitleri Anıtı, Transdinyester Savaşı Şehitleri Anıtı), 2 büst (Aleksandr Suvorov'un ve Mihai Eminescu'nun büstleri) ve Kizil kasabasının ilk sakinlerinin anısına bir plaketten oluşur. Şehirdeki 1995 yılında açılan Büyük Ştefan Anıtı, Moldova'da ona adanmış olan iki anıttan biridir.
Şehirdeki sanatsal topluluklar arasında spor dans kulübü "Bonton" ve popüler dans topluluğu "Izvoraș" öne çıkar. Ștefan Vodă'da, Moldova'nın dört bir yanından gelen grupların ve Moldova Cumhuriyeti Dans Sporları Federasyonu üyelerinin katılımıyla Dans Sporları Festivali düzenlenmektedir.
Şehirdeki iki anaokulu sırasıyla 150 kişilik kapasiteye sahip 2. no'lu "Licurici" anaokulu ve 300 kişilik kapasiteye sahip 3. no'lu "Alionușca" anaokuludur.
Şehirdeki tek ilkokul, 1-4. sınıflar arası eğitim ve öğretim faaliyetleri yürüten ve 300 öğrenci kapasiteli "Grigore Vieru" ilkokuludur.
Ștefan Vodă Teorik Lisesi, şehirdeki tek Rumen lisesi olan bir genel eğitim kurumudur. Lisede 560 öğrenci bulunmaktadır. 2011'den beri Ștefan Vodă ilçesinin birçok köyünden öğrenciler, taşıma hizmetleri sağlayan bu liseye gelmeye başladı. Bu okulda gerçekleştirilen ek etkinlikler arasında voleybol, basketbol, tenis, satranç, dama vb. bulunur.
"Dimitrie Cantemir" gymnasiumu, şehirdeki tek Rus gymnasiumudur.
Sivil toplum, belediye düzeyinde ve daha sonra İlçe Meclisi düzeyinde karar alma sürecine dahil olmaktadır.
"Rural21" Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi, kamu kuruluşları aracılığıyla Ștefan Vodă ve Kavuşan rayonlarındaki diğer STK'ların oluşumuna ve faaliyetlerine katkıda bulunan, bölgedeki bir çatı kuruluştur.
Şehirde trânta, judo, sambo ve futbol öğretilen bir spor okulu da bulunmaktadır.
Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Copșa Mică, Sibiu, Romanya[7]- Roman, Neamț, Romanya
Şçeglovo, Leningrad Oblastı, Rusya[8]
Önemli sakinler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ștefan Vodă doğumlular[değiştir | kaynağı değiştir]
- Elena Țurcan (d. 1975), futbolcu
- Veaceslav Jigailov (d. 1976), futbolcu
- Boris Covali (d. 1982), şarkıcı
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Şablon:Citat web
- ^ Rezultatele Recensămîntului Populației și al Locuințelor din 2014 30 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Caracteristici - Populație (populația pe comune, religie, cetățenie)". Biroul Național de Statistică. 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (XLS) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
- ^ RSS Moldovenească.
- ^ "copie arhivă" (PDF). 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
- ^ "Recensământul populației din 2004". 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- ^ "copie arhivă" (PDF). 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Comunicat de presă - Primăria Copșa Mică". Agerpres. 31 Mayıs 2018. 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018.
- ^ "Cooperare intercomunitară transfrontalieră între orașul Ștefan Vodă, Republica Moldova, și unitatea municipală Șceglovo, raionul Vsevolojsk, regiunea Leningrad, Federația Rusă". Primăria orașului Ștefan Vodă. 10 Mayıs 2017. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Maria Bieșu Sanat Okulu web sitesi, Wayback Machine sitesinde (11 Eylül 2004 tarihinde arşivlendi) (Rumence)
- Ștefan Vodă için hava durumu verileri 18 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rumence)
Alakalı kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Veaceslav Ioniță: Ghidul orașelor din Republica Moldova/ Veaceslav Ioniță. Igor Munteanu, Irina Beregoi. - Kişinev,: TISH, 2004 (F.E.-P. Tipografia Centrală). s. 248. ISBN 9975-947-39-5