İrtiş-Karağandı Kanalı
| İrtiş-Karağandı Kanalı | |
|---|---|
 İrtiş-Karağandı Kanalı | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Kazakistan |
| Bölge(ler) | Karağandı, Aksu |
| Koordinatlar | 49°55′36.59″K 73°14′1.32″D / 49.9268306°K 73.2337000°D |
| Genel bilgiler | |
| Uzunluk | 502 km (312 mi) |
| Yapım süresi | 1962-1974 |
| Durum | Kullanımda |
| Wikimedia Commons | |
 | |
İrtiş-Karağandı Kanalı (Kazakça: Ертіс-Қарағанды каналы, romanize: Ertis-Karağandı kanalı; Rusça: Канал Иртыш — Караганда, romanize: Kanal İrtış-Karaganda), Kazakistan'ın kuzey orta kesiminde bulunan bir kanaldır. Kanal, İrtiş Nehri'ni Karağandı kentine bağlamaktadır. Kazakistan'ın bağımsızlığından sonra, kanal resmi olarak Kazak jeolog Kanış Satpayev'in anısına Kanış Satpayev Kanalı olarak bilinmektedir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kanalın inşaatına 1962'de başladı. 1968'de kullanıma açılmaya başlandı ve 1974'te tamamlandı.
21. yüzyılın başlarında, Kazakistan'ın başkenti Astana'ya su sağlamak için kanaldan İşim Nehri'ne bir boru hattı inşa edildi. 2013 itibarıyla, Kazakistan'da ya İrtiş-Karağandı Kanalı'nı Astana'nın akış yukarısındaki İşim Nehri'ne kadar uzatma ya da İrtiş ve Astana arasında yeni bir kanal inşa etme önerileri bulunmaktadır.[1]
2013 yılında yayınlanan bir rapora göre, kanal günümüzde tam kapasitesinin ancak yarısı ile çalışmaktadır.[2]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kanal, İrtiş Nehri'nin kollarından birinden su aldığı Aksu kentinin hemen güneyinde başlar ve genellikle batı, güneybatı ve güney yönünde 451 km boyunca uzanmaktadır.[3] Karağandı'nın kuzeydoğu eteklerinde Kokpeti ilçesinde bir sanayi bölgesine ulaşır ve bu noktada suyu bir yeraltı boru hattına gitmektedir.
Kanal, güzergahı üzerinde çok sayıda baraj gölünden geçmektedir. Ayrıca, Nura Nehri'ni tünel gibi görünen bir yerde geçmektedir. Kanalın suyunun bir kısmı Nura'ya yönlendirilerek bu nehri yenilemektedir.
Karağandı, İrtiş'ten daha yüksekte yer aldığından kanal, toplamda 475 metre su yükselten 22 adet pompa istasyonu ile donatılmıştır.[4]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kazakhstan considering a water canal to link the Irtysh River to the Ishim River across Astana 10 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2013-10-07
- ^ Kulikov, Evgeny Vyacheslavovich (Куликов Евгений Вячеславович) (23 Ağustos 2013), Adapting of fisheries management to the changing Irtysh water basin hydrological regime, 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Eylül 2021
- ^ Irtysh-Karaganda Canal 14 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in The Great Soviet Encyclopedia, 1979
- ^ L'vovich, M. I., World Water Resources and Their Future, American Geophysical Union, s. 344, 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Eylül 2021
