İmmünosupresyon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İmmünosupresyon

İmmünsüpresyon, bağışıklık sisteminin aktivasyonunun veya etkinliğinin azalmasıdır. Bağışıklık sisteminin bazı bölümlerinin kendisinin, bağışıklık sisteminin diğer bölümleri üzerinde bağışıklık bastırıcı etkileri vardır ve bağışıklık bastırılması, diğer durumların tedavisine ters bir tepki olarak ortaya çıkabilir.[1][2]

Genel olarak, vücudun bir organ naklini reddetmesini önlemek için kasıtlı olarak teşvik edilen (indüklenen) bağışıklık bastırma gerçekleştirilir.[3] Ek olarak, kemik iliği naklinden sonra Graft-versus-host hastalığı (nakle karşı konak hastalığı) tedavisinde veya sistemik lupus eritematozus, romatoid artrit, Sjögren sendromu veya Crohn hastalığı gibi otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılır. Bu tipik olarak ilaçlar kullanılarak yapılır, ancak cerrahi girişim (splenektomi), plazmaferez veya radyasyon uygulamaları içerebilir. Bağışıklığı baskılanan veya bağışıklık sistemi başka nedenlerle (kemoterapi veya HIV gibi) zayıf olan bir kişinin bağışıklığının baskılanmış olduğu söylenir.[4]

Kasten uyarılmış[değiştir | kaynağı değiştir]

Azatioprin
Beyaz kan hücreleri (ve kırmızı kan hücreleri)

Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların veya bağışıklık baskılayıcıların uygulanması, kasıtlı olarak bağışıklık baskılamayı tetiklemenin ana yöntemidir; uygun koşullarda, immünosupresif ilaçlar öncelikle immün sistemin hiperaktif bileşenlerini hedef alır.[5] Bağışıklık sisteminin baskılanması gereken kanserden remisyonda olan kişilerin bir nüksetme yaşama olasılığı daha yüksek değildir.[6] Tarihi boyunca, bağışıklık sisteminin gücünü azaltmak için radyasyon tedavisi kullanılmıştır.[7] Brigham ve Kadın Hastanesi'nden Dr. Joseph Murray, bağışıklığı baskılama konusundaki çalışmaları nedeniyle 1990 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü .[8]

İmmünsüpresif ilaçlar, fırsatçı enfeksiyonlara yatkınlığı artırabilen ve kanser immün gözetimini azaltabilen immün yetmezliğe neden olma potansiyeline sahiptir.[9] İmmün baskılayıcılar, otoimmün hastalıklarda olduğu gibi normal bir bağışıklık tepkisi istenmediğinde reçete edilebilir.[10]

İlk bileşiklerin yan etkileri kullanımlarını sınırlasa da, steroidler tanımlanan birinci sınıf bağışıklık bastırıcı ilaçlardı. Daha spesifik azatiyoprin 1960 yılında tanımlandı, ancak 1980'de (azatioprin ile birlikte) siklosporinin keşfi, transplantasyonun daha az uyumlu donör-alıcı çiftlerine akciğer transplantasyonu, pankreas transplantasyonu ve kalp nakli gibi nakillerde önemli ölçüde yayılmasını kolaylaştırdı.[3] Bir organ naklinden sonra, donör ve alıcı arasındaki insan lökosit antijenindeki farklılıklar nedeniyle vücut neredeyse her zaman yeni organı/organları reddedecektir. Sonuç olarak, bağışıklık sistemi yeni dokuyu "yabancı" olarak algılar ve onu beyaz kan hücreleriyle saldırarak çıkarmaya çalışır ve bu durum bağışlanan dokunun ölümüyle sonuçlanır. Reddedilmenin önlenmesine yardımcı olmak için immünosupresanlar uygulanır; ancak vücut, bu tür bir tedavi sırasında enfeksiyonlara ve maligniteye (kanser oluşumu) karşı daha savunmasız hale gelir.[11][12][13]

Kasıtlı olmayan immünsüpresyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Lösemi

Kasıtlı olmayan immün baskılama, örneğin ataksi-telanjiektazi, kompleman eksiklikleri, birçok kanser türü ve insan immün yetmezlik virüsü (HIV) gibi bazı kronik enfeksiyonlarda meydana gelebilir. Kasıtlı olmayan immün baskılamada istenmeyen etki, bakteri ve virüsler gibi patojenlere karşı artan duyarlılıkla sonuçlanan immün yetmezliktir .[1]

İmmün yetmezlik aynı zamanda birçok immün baskılayıcı ilacın potansiyel bir yan etkisidir, bu anlamda, genel olarak immün baskılama teriminin kapsamı, bağışıklık sisteminin işlevini azaltmanın hem yararlı hem de potansiyel olumsuz etkilerini içerir.[14]

B hücresi eksikliği ve T hücresi eksikliği, bireylerin doğuştan sahip olduğu veya edindiği bağışıklık bozukluğudur ve bu da immün yetmezlik sorunlarına yol açabilir.[15] Nezelof sendromu, T hücrelerinin immün yetmezliğine bir örnektir.[16]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Immunodeficiency disorders: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (İngilizce). 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2017. 
  2. ^ "NCI Dictionary of Cancer Terms". National Cancer Institute (İngilizce). 2 Şubat 2011. 5 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2017. 
  3. ^ a b "Immunosuppression: Overview, History, Drugs". 6 Ocak 2017. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  4. ^ "NCI Dictionary of Cancer Terms". National Cancer Institute (İngilizce). 2 Şubat 2011. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2019. 
  5. ^ "Immunosuppressive Medications". Clinical Journal of the American Society of Nephrology. 11 (2): 332-343. 5 Şubat 2016. doi:10.2215/CJN.08570814. ISSN 1555-9041. PMC 4741049 $2. PMID 26170177.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Shelton (July 2016). "Cancer Recurrence Following Immune-Suppressive Therapies in Patients With Immune-Mediated Diseases: A Systematic Review and Meta-analysis". Gastroenterology. 151 (1): 97-109.e4. doi:10.1053/j.gastro.2016.03.037. PMC 4925196 $2. PMID 27039969. 
  7. ^ Mosby's Guide to Nursing Diagnosis - E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 15 Mart 2016. s. 28. ISBN 9780323390279. 21 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  8. ^ "Joseph E. Murray - Facts". www.nobelprize.org. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017. 
  9. ^ "Immunosuppression". National Cancer Institute (İngilizce). 29 Nisan 2015. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017. 
  10. ^ "The treatment strategies of autoimmune disease may need a different approach from conventional protocol: A review". Indian Journal of Pharmacology. 44 (6): 665-671. 2012. doi:10.4103/0253-7613.103235. ISSN 0253-7613. PMC 3523489 $2. PMID 23248391.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ "Transplant rejection: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (İngilizce). 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2017. 
  12. ^ "Immunology of Transplant Rejection: Overview, History, Types of Grafts". 9 Mart 2017. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  13. ^ Charles A Janeway (2001). "Responses to alloantigens and transplant rejection" (İngilizce). 2 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  14. ^ Lallana (2011). "Toxicities of Immunosuppressive Treatment of Autoimmune Neurologic Diseases". Current Neuropharmacology. 9 (3): 468-477. doi:10.2174/157015911796557939. ISSN 1570-159X. PMC 3151601 $2. PMID 22379461. 
  15. ^ "Immunodeficiency (Primary and Secondary). Information". patient.info (İngilizce). 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017. 
  16. ^ NORD Guide to Rare Disorders (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. 2003. s. 408. ISBN 9780781730631. 21 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2017. 

İleri okumalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İmmünosupresyon&oldid=32558981" sayfasından alınmıştır