İguananın Gecesi
| The Night of the Iguana | |
 Tennessee Williams'ın "The Night of the Iguana" (The Night of the Iguana ) adlı romanının kapağı | |
| Yazar | Tennessee Williams |
|---|---|
| Çevirmenler | Canset Unan (Altın) Ülker İnce (Can) |
| Ülke | ABD  |
| Dil | İngilizce |
| Tür | Tiyatro |
| Yayım | 1961 (özgün) 1966 (Altın) 1990 (Can) (Türkçe) |
| Yayımcı | Altın Kitaplar Can Yayınları |
| Medya türü | Bez ciltli, şömizli, 3. hamur kâğıt (Altın) 3. Hamur kâğıt, ciltsiz, karton kapak (Can) |
| Sayfa | 288 sayfa (Altın) 133 sayfa (Can) |
| ISBN | 9755102329 |
| Pembe Seri/Altın Dizi (Altın) Çağdaş Drama Dizisi (Can) serisi | |
İguananın Gecesi, Amerikalı oyun yazarı Tennessee Williams'ın 1961 tarihinde yayımladığı tiyatro oyununun adıdır. Williams, özgün adı The Night of the Iguana olan oyununu 1948'de yazmış olduğu bir kısa hikâyesine dayandırmıştır. Oyun ilk kez 1961 yılında Penguin Yayınları'ndan çıktı, aynı yılın 28 Aralığında da Broadway'de New York Royale Tiyatrosunda sahnelendi.[1] Oyun yine o yıl New York Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülünü aldı.
Türkiye'de ilk kez 1966 tarihinde Altın Kitaplar'dan Canset Unan'ın çevirisiyle ve İguana Gecesi adıyla basılan eser son olarak da 1990 yılında Can Yayınları tarafından Ülker İnce'nin Türkçesiyle "İguananın Gecesi" adıyla yayımlanmıştır. (ISBN 975-510-232-9) Eser 1964 yılında ABD'de aynı adla sinemaya da aktarıldı ve bu sinema filmi Türkiye'de bu kez İguana Geceleri adıyla gösterildi.
Altın Kitaplar'dan çıkan 1966 tarihli kitabın tiyatro eseri formatında değil de düz yazı şeklinde aktarıldığı anlaşılmaktadır. Zaten kitabın üzerinde eserin türünün bir roman olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle maddenin ana başlığı olarak özgün haline daha yakın olması dolayısıyla Can Yayınları'nın 1990 yılındaki baskısı baz alınmıştır.
"İguananın Gecesi", 1951 tarihli İhtiras Tramvayı (A Streetcar Named Desire)'ndan başlayarak oyunları defalarca sinemaya aktarılmış olan Tennessee Williams'ın sinemaya uyarlanmış son oyunlarından biridir.[2]
Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]
Dışlanmış, yalnız ve umudunu yitirmiş, ruhsal yönden zayıf, aşırı hassas ve yaralı insanların iç dünyalarını anlatan oyunların yazarı Tennessee Williams, konusu 1940'lı yıllarda Meksika'da geçen The Night of the Iguana oyununda da, inancını kaybederek kiliseyi bırakan, alkole boğulmuş Shannon adındaki eski bir din adamının turist rehberliğine soyunması ve rehberliğini yaptığı bir otobüs dolusu kız okulu öğretmenini gezdirirken bir sinir krizi geçirerek hepsini rehin alarak eski dostu Maxine adlı dul bir kadının moteline kaçırması anlatılmaktadır. Oyun bu turistik motelde geçen bir gece boyunca eski papazın kendisiyle hesaplaşmasını anlatır.
Broadway'de sahnelenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Tennessee Williams'ın 1961'de yayımladığı The Night of the Iguana Penguin Yayınları tarafından basılmıştı. Aynı yılın 28 Aralığında da New York Royale Tiyatrosunda sahnelendi. İlk sahnelendiği o oyunda Shannon rolünü Patrick O'Neal, Maxine rolünü Bette Davis Hannah Jelkes rolünü de Margaret Leighton üstlenmişlerdi. (Sinemada bu rolleri sırasıyla Richard Burton, Ava Gardner ve Deborah Kerr oynamışlardı)[3]
Türkiye'de sahnelenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Tennessee Williams'ın “İguana Gecesi” adlı eserinin İstanbul Devlet Tiyatroları tarafından 2000 - 2001 tiyatro sezonunda sahneleneceği 25 Eylül 2000 tarihinde basında ilan edilmiştir. “İguana Gecesi” nin [[17 Ekim 2000 tarihinde AKM Oda Tiyatrosu’nda seyirci karşısına çıkacağı belirtilmiştir.[4]
Sinema uyarlaması[değiştir | kaynağı değiştir]
Tennessee Williams'ın 1961 tarihinde yayımladığı oyunu, 1964 yılında John Huston tarafından aynı adla (The Night of the Iguana) sinemaya da uyarlandı. Senaryonun yazılmasına katkıda bulunup filmin yapımcılığını da üstlenen Huston, bu siyah beyaz filminde Richard Burton, Ava Gardner ve Deborah Kerr'a rol vermişti. Film Türkiye'de İguana Geceleri adıyla gösterime sunulmuştur.[5][6] Filmin Türkiye'deki Türkçe adlarından birinin de Ateşli Geceler olduğuna dair bir iki kaynak vardır.[7][8] Film 1965 yılında "en iyi yardımcı kadın oyuncu", "en iyi sanat yönetimi" ve "en iyi sinematografi" dallarında Oscar'a aday gösterilmiş, "en iyi kostüm" (siyah beyaz) dalında bu ödülü almıştı.
Adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Oyuna ve oyundan yapılan sinema uyarlamasının özgün adları ve bunlara Türkiye'de verilmiş değişik adlar topluca gösterilmiştir:
| Verilen ad | Notlar |
|---|---|
| The Night of the Iguana | 1961 tarihli Tennessee Williams oyununun özgün adı |
| The Night of the Iguana | 1964 tarihli sinema uyarlamasının özgün adı (ABD) |
| İguana Gecesi | 1966'da Türkiye'de Altın Kitaplar'ın verdiği Türkçe ad |
| İguananın Gecesi | 1990'da Türkiye'de Can Yayınları'nın verdiği Türkçe ad |
| İguana Geceleri | Filmin Türkiye'deki adı |
| Ateşli Geceler | Filmin Türkiye'deki alternatif adı |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009.
- ^ "The Night of the Iguana (1963) - John Huston | Synopsis, Characteristics, Moods, Themes and Related | AllMovie". 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024 – www.allmovie.com vasıtasıyla.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009.
- ^ "Devlet Tiyatrolarında yeni sezon". arsiv.ntv.com.tr. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ Mitos ve Kuşku, Atilla Dorsay, 1977. Görsel Yayınlar s. 292 Türkçe isim için referans 1
- ^ 100 Yılın 100 Yönetmeni, Atilla Dorsay, 1995. Remzi Kitabevi s. 247 Türkçe isim için referans 2
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009.
- ^ "HATA : Sayfa Bulunamadı! - DIGITURK". www.digiturk.com.tr. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
