Ütopik mimari
Ütopik mimari, ütopyacılıktan ilham alan mimaridir.[1] Böyle bir mimariye örnek olarak Phalanstère, Arkoloji ve Bahçeşehir verilebilir. Kara gemileri, sürdürülebilir yaşam ve özerk konut ütopyasının hayata geçirilmesidir.[2] Ayrıca kubbeli şehir kavramı da potansiyel bir ütopya işlevi görmektedir.[3]
Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]
Le Corbusier, 1922'de Ville Contemporaine'i planlı şehir olarak önermiş olsa da bu gerçekleşmemiştir.[4] 1930'da Nikolay Milyutin, sosyalizme uygun ütopik doğrusal bir şehir olan Sotsgorod fikrini yayınlamıştır.[5] Frank Lloyd Wright, 1932 yılında kentsel veya banliyö gelişim konsepti Broadacre City fikrini ortaya koymuştur.[6]
1927'den 1934'e kadar İtalya'nın Emilia-Romagna bölgesindekiTresigallo, Faşist Tarım Bakanı Edmondo Rossoni'nin gözetiminde tamamen yeniden inşa edilmek suretiyle ütopik bir şehre dönüştürülmüştür.[7][8][9]
Tomáš Baťa 1920'lerde ve 1930'larda ütopik bir sanayi kasabası fikri geliştirdi.[10] Kentsel planlama alanına bir çeşit seri üretimi getiren Fordizm'e benzemekteydi. Konsept Zlín'de hayata geçirilmiştir.
Nowa Huta ve Magnitogorsk tamamen planlanlı ütopik sosyalist ideal şehirlerin örnekleridir.[11] Ocak 2021'de Suudi Arabistan, ütopik bir postmodern ekotopya rüyası olan akıllı doğrusal şehir The Line'ın planlama çalışmaları hakkında bir kısa film gösterime sokmuştur.[12] Eylül 2021'de Amerikalı milyarder Marc Lore, ütopik bir ABD şehri olarak planlanan Telosa'yı duyurmuştur.[13][14]
Devrimci mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Devrimci mimari, yapılı çevre aracılığıyla var olan sosyal, politik ve ekonomik düzene meydan okumayı veya bu düzeni yıkmayı amaçlayan mimarlık türünü ifade etmektedir.[15] Genellikle sosyal adaleti, eşitliği ve özgürlüğü teşvik eden mekânlar yaratmayı amaçlamaktadır. Devrimci mimari, kapitalizmin aşılamaz kısıtlamaları nedeniyle ütopik mimari ile eş tutulmaktadır.[15][16] Ütopyacılık, devrimci mimarinin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır.[17]
Sergiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Museum of Modern Art, Temmuz 2018'de ziyaretçilerine 1948'den 1980'e kadar Yugoslavya Mimarisi'nden görüntüler, mimari modeller ve çizimlerden oluşan geniş bir koleksiyon sunan "Beton Ütopyaya Doğru" isimli 6 aylık bir sergi düzenlemiştir.[18] Dr. Leonhard Schenk, Haziran 2022'de Kreuzlingen'deki Bilimlerin Uzun Gecesi kapsamında ütopik şehir planlama konseptlerinden oluşan bir sergi düzenlemiştir.[19]
 |
 |
 |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ GREEN, ERNEST J. (1993). "The Social Functions of Utopian Architecture". Utopian Studies. 4 (1): 1-13. ISSN 1045-991X. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
- ^ Booth, Colin A.; Rasheed, Sona; Mahamadu, Abdul-Majeed; Horry, Rosemary; Manu, Patrick; Awuah, Kwasi Gyau Baffour; Aboagye-Nimo, Emmanuel; Georgakis, Panagiotis (September 2021). "Insights into Public Perceptions of Earthship Buildings as Alternative Homes". Buildings (İngilizce). 11 (9): 377. doi:10.3390/buildings11090377. ISSN 2075-5309.
- ^ Squire, Rachael; Adey, Peter; Jensen, Rikke Bjerg (23 Kasım 2018). "Dome, sweet home: climate shelters past, present and future". Nature (İngilizce). doi:10.1038/d41586-018-07513-8.
- ^ Angelidou, Margarita (1 Eylül 2015). "Smart cities: A conjuncture of four forces". Cities (İngilizce). 47: 95-106. doi:10.1016/j.cities.2015.05.004. ISSN 0264-2751. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022.
- ^ Ilchenko, Mikhail (1 Kasım 2020). "Working with the past, re-discovering cities of Central and Eastern Europe: cultural urbanism and new representations of modernist urban areas". Eurasian Geography and Economics. 61 (6): 763-793. doi:10.1080/15387216.2020.1785907. ISSN 1538-7216. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022.
- ^ Dougherty, James (1981). "Broadacre City: Frank Lloyd Wright's Utopia". The Centennial Review. 25 (3): 239-256. ISSN 0162-0177. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022.
- ^ Sakalis, Alex (9 Eylül 2022). "The Curious Afterlife of a Fascist Utopia". Atlas Obscura (İngilizce). Erişim tarihi: 24 Eylül 2022.
- ^ Brugnatti, Davide; Muroni, Giuseppe (2020). "Edmondo Rossoni and Tresigallo: An Atypical Case of a Regime Town". Ex Novo: Journal of Archaeology (İngilizce). 5: 33-45. doi:10.32028/exnovo.v5i.410. ISSN 2531-8810.
- ^ Muroni, Stefano (2016). Tresigallo, città di fondazione : Edmondo Rossoni e la storia di un sogno (İtalyanca). Bologna: Pendragon. ISBN 978-88-3364-985-6. OCLC 1055462507.
- ^ Zimmermann, Clemens (September 2013). Industrial Cities: History and Future (İngilizce). Campus Verlag. ISBN 978-3-593-39914-0. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
- ^ "Nowa Huta: Kraków's Socialist Realism Suburb". www.inyourpocket.com (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ Worth, Robert F. (28 Ocak 2021). "The Dark Reality Behind Saudi Arabia's Utopian Dreams". The New York Times. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
- ^ Holland, Oscar (6 Eylül 2021). "Plans for $400-billion new city in the American desert unveiled". CNN (İngilizce). 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ Del Rey, Jason (15 Ocak 2021). "Walmart's e-commerce chief is leaving to build 'a city of the future'". Vox (İngilizce). 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ a b De Stefani Casanova, Patricio (2013). Emancipatory horizons: The possibility of a revolutionary architectural practice (İngilizce). University of Liverpool.
- ^ Jameson, Fredric (1985). "Architecture and the Critique of Ideology". Architecture, criticism, ideology. 64.
- ^ Yakar, Ali Güney (2021). "Konstrüktivist Mimarlığın Reel ve Ütopya Düzleminde Mekânsal İncelemesi". TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu. ISSN 1302-2636.
- ^ Farago, Jason (19 Temmuz 2018). "The Cement Mixer as Muse". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019.
- ^ "Visit Utopia – Stadtvisionen der Vergangenheit". www.htwg-konstanz.de (Almanca). Erişim tarihi: 18 Eylül 2022.
- ^ Seth, Radhika (17 Ağustos 2009). "Heavenly Abode - Yanko Design". www.yankodesign.com (İngilizce). Erişim tarihi: 6 Eylül 2022.