Noether teoremi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kategori:Teorik fizik kaldırıldı; Kategori:Kuramsal fizik eklendi (HotCat) |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''Noether('in birinci) teoremi''', bir fiziksel sistemde |
'''Noether('in birinci) teoremi''', bir fiziksel sistemde ayırt edilebilir her [[kesintisiz düzgün bakışım|simetrinin]] oluşturacağı [[etki (fizik)|etkiye]] ilişkin bir korunum yasası olduğunu belirtir. Fiziksel bir sistemin etkisi, bir [[Lagrangian]] fonksiyonunun [[tümlev]]i olup buna göre sistemin tutumu [[en az eylem prensibi]]ne göre belirlenebilir. Yeni ufuklar açan bu teoremi [[Emmy Noether]] 1915'te kanıtlanmış olup 1918'de yayınlanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı| author = Noether E | date = 1918 | title = Invariante Variationsprobleme | journal = Nachr. D. König. Gesellsch. D. Wiss. Zu Göttingen, Math-phys. Klasse | volume = 1918 | pages = 235–257 | url = http://arxiv.org/abs/physics/0503066v1}}</ref> |
||
== Örnekler == |
== Örnekler == |
||
Sayfanın 11.27, 20 Ağustos 2014 tarihindeki hâli
Noether('in birinci) teoremi, bir fiziksel sistemde ayırt edilebilir her simetrinin oluşturacağı etkiye ilişkin bir korunum yasası olduğunu belirtir. Fiziksel bir sistemin etkisi, bir Lagrangian fonksiyonunun tümlevi olup buna göre sistemin tutumu en az eylem prensibine göre belirlenebilir. Yeni ufuklar açan bu teoremi Emmy Noether 1915'te kanıtlanmış olup 1918'de yayınlanmıştır.[1]
Örnekler
- Lagrangian zamandan bağımsızsa (zaman değişiminden etkilenmiyorsa) bu sistemde enerji korunuyor demektir.
- Lagrangian uzayda yer değişiminden etkilenmiyorsa bu sistemde momentum korunuyor demektir.
- Lagrangian uzay içinde dönüşten etkilenmiyorsa bu sistemde açısal momentum korunuyor demektir.
- Lagrangian'da Gauge bakışım varsa bu bakışımdan doğan korunan bir "yük" olması gerekir. Örnegin elektriksel yük elektromanyetik gauge bakışım'dan doğan bir yüktür.
Notlar
- ^ Noether E (1918). "Invariante Variationsprobleme". Nachr. D. König. Gesellsch. D. Wiss. Zu Göttingen, Math-phys. Klasse. Cilt 1918. ss. 235–257.
 | Parçacık fiziği ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |