Nostratik diller: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) anlam ayrımı sayfasına yönlenen bağlantı düzeltme AWB ile |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
{{unreferenced|tarih=Ocak 2017}} |
{{unreferenced|tarih=Ocak 2017}} |
||
'''Nostratik diller''' terimini ilk olarak [[1903]] yılında yazdığı ''Türkische Lautgesetze'' adlı makalesinde [[Danimarkalılar|Danimarkalı]] dilbilimci [[Holger Pedersen]] kullanmıştır. [[Hint-Avrupa dil ailesi|Hint-Avrupa dilleri]]yle<nowiki/>bağlantılı dillerin konu edildiği bu makalede kullanılan Nostratik terimi [[Latince]]deki "nostrates" (bizim ülkenin insanları) sözcüğünden gelmektedir. Pedersen'in bu hipotezi [[Sovyetler Birliği|SSCB]] sahasında gelişme alanı bulmuştur. 1960'lı yılların başlarında [[Sovyet]] dilbilimci [[Vladislav İlliç-Svitıç]] tarafından hipotez geliştirilerek teoriye dönüştürülmüştür. İlliç-Svitıç [[Hint-Avrupa dilleri|Hint-Avrupa]], [[Ural dilleri|Ural]], [[Altay dilleri|Altay]], [[Kartveli dilleri|Kartveli]], [[Hami-Sami dilleri|Hami-Sami]] ve [[Dravid dilleri]] üzerindeki benzerlikler üzerinde durmuştur. Nostratik dillerin ortak sözlüğü için çalışmalarını sürdüren İlliç-Svitıç projesini tamamlayamadan [[1966]]'da yaşamını yitirmiştir. İlliç-Svitıç'ın çalışmaları daha sonra [[Vladimir Dıbo]] tarafından ''Opıt Sravneniya Nostratiçeskih Yazıkov'' adıyla [[1971]], [[1976]] ve [[1984]] yıllarında üç cilt halinde yayımlanmıştır. [[Aron Dolgopolski]], Sergey Starostin ve Vladimir Dıbo gibi bilim adamları bu alandaki çalışmalarına devam etmişlerdir. |
'''Nostratik diller''' terimini ilk olarak [[1903]] yılında yazdığı ''Türkische Lautgesetze'' adlı makalesinde [[Danimarkalılar|Danimarkalı]] dilbilimci [[Holger Pedersen]] kullanmıştır. [[Hint-Avrupa dil ailesi|Hint-Avrupa dilleri]]yle<nowiki/>bağlantılı dillerin konu edildiği bu makalede kullanılan Nostratik terimi [[Latince]]deki "nostrates" (bizim ülkenin insanları) sözcüğünden gelmektedir. Pedersen'in bu hipotezi [[Sovyetler Birliği|SSCB]] sahasında gelişme alanı bulmuştur. 1960'lı yılların başlarında [[Sovyet halkı|Sovyet]] dilbilimci [[Vladislav İlliç-Svitıç]] tarafından hipotez geliştirilerek teoriye dönüştürülmüştür. İlliç-Svitıç [[Hint-Avrupa dilleri|Hint-Avrupa]], [[Ural dilleri|Ural]], [[Altay dilleri|Altay]], [[Kartveli dilleri|Kartveli]], [[Hami-Sami dilleri|Hami-Sami]] ve [[Dravid dilleri]] üzerindeki benzerlikler üzerinde durmuştur. Nostratik dillerin ortak sözlüğü için çalışmalarını sürdüren İlliç-Svitıç projesini tamamlayamadan [[1966]]'da yaşamını yitirmiştir. İlliç-Svitıç'ın çalışmaları daha sonra [[Vladimir Dıbo]] tarafından ''Opıt Sravneniya Nostratiçeskih Yazıkov'' adıyla [[1971]], [[1976]] ve [[1984]] yıllarında üç cilt halinde yayımlanmıştır. [[Aron Dolgopolski]], Sergey Starostin ve Vladimir Dıbo gibi bilim adamları bu alandaki çalışmalarına devam etmişlerdir. |
||
Hint-Avrupa, Ural, Altay ve Kartvelian dil ailelerini birleştiren makro boyutta bir dil ailesidir. Bu dil ailesine sık sık Arap yarımadası, Afrika boynuzu, Kuzey Afrika ve Yakın Doğu'ya yayılmış Afro-Asyatik dil ailesi ile Hindistan alt kıtasındaki Dravidian dilleri de dahil edilir. Nostratik dillerin varsayımsal dil atasına Proto-Nostratik dil denir ve bu dilin son buzul çağının sonuna doğru Mezolotik dönemde MÖ 15.000 ile MÖ 12.000 arasında konuşulduğu varsayılır. |
Hint-Avrupa, Ural, Altay ve Kartvelian dil ailelerini birleştiren makro boyutta bir dil ailesidir. Bu dil ailesine sık sık Arap yarımadası, Afrika boynuzu, Kuzey Afrika ve Yakın Doğu'ya yayılmış Afro-Asyatik dil ailesi ile Hindistan alt kıtasındaki Dravidian dilleri de dahil edilir. Nostratik dillerin varsayımsal dil atasına Proto-Nostratik dil denir ve bu dilin son buzul çağının sonuna doğru Mezolotik dönemde MÖ 15.000 ile MÖ 12.000 arasında konuşulduğu varsayılır. |
Sayfanın 23.00, 23 Mart 2018 tarihindeki hâli
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ocak 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Nostratik diller terimini ilk olarak 1903 yılında yazdığı Türkische Lautgesetze adlı makalesinde Danimarkalı dilbilimci Holger Pedersen kullanmıştır. Hint-Avrupa dilleriylebağlantılı dillerin konu edildiği bu makalede kullanılan Nostratik terimi Latincedeki "nostrates" (bizim ülkenin insanları) sözcüğünden gelmektedir. Pedersen'in bu hipotezi SSCB sahasında gelişme alanı bulmuştur. 1960'lı yılların başlarında Sovyet dilbilimci Vladislav İlliç-Svitıç tarafından hipotez geliştirilerek teoriye dönüştürülmüştür. İlliç-Svitıç Hint-Avrupa, Ural, Altay, Kartveli, Hami-Sami ve Dravid dilleri üzerindeki benzerlikler üzerinde durmuştur. Nostratik dillerin ortak sözlüğü için çalışmalarını sürdüren İlliç-Svitıç projesini tamamlayamadan 1966'da yaşamını yitirmiştir. İlliç-Svitıç'ın çalışmaları daha sonra Vladimir Dıbo tarafından Opıt Sravneniya Nostratiçeskih Yazıkov adıyla 1971, 1976 ve 1984 yıllarında üç cilt halinde yayımlanmıştır. Aron Dolgopolski, Sergey Starostin ve Vladimir Dıbo gibi bilim adamları bu alandaki çalışmalarına devam etmişlerdir.
Hint-Avrupa, Ural, Altay ve Kartvelian dil ailelerini birleştiren makro boyutta bir dil ailesidir. Bu dil ailesine sık sık Arap yarımadası, Afrika boynuzu, Kuzey Afrika ve Yakın Doğu'ya yayılmış Afro-Asyatik dil ailesi ile Hindistan alt kıtasındaki Dravidian dilleri de dahil edilir. Nostratik dillerin varsayımsal dil atasına Proto-Nostratik dil denir ve bu dilin son buzul çağının sonuna doğru Mezolotik dönemde MÖ 15.000 ile MÖ 12.000 arasında konuşulduğu varsayılır.
Nostratik dil ailesi hala tartışmalı olup dünya çapında dilbilimciler arasında kabul edilme açısından farklılıklar gösterir. Rusya'da küçük dilbilimi grupları tarafından kabul edilse de genel olarak kabul görmemiştir. Allan Bomhard desteklemiştir, Lyle Campbell ise kritik etmiştir. Bazı dilbilimciler ise nostratik dil ailesi konusunda çekimser kalmıştır.
Temel sözcükler
Nostratik dil ailesinin şu kelimeleri içerdiği düşünülür ve bu kelime listesi Dolgopolsky tarafından öne sürülmüştür :
|
|
Ses bilgisi
Aşağıdaki tablo Nostratik dilin rekonstrükt edilmiş seslerini göstermektedir.
Ünlüler
Çiftdudaksıl | Dişyuvası / diş | Damakönü | Post-alveolar | Dil-Damak | Art damaksıl | Küçük dil | Boğazsıl | Gırtlaksıl | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
orta | yanal | ||||||||||
patlayıcı | duraklı | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||
ötümsüz | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||
ötümlü | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||
Patlamalı-sızmalı | gırtlak
duraklı |
Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | ||||||
ötümsüz | Lua hatası: bad argument #1 to 'find' (string expected, got nil). | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||
ötümlü | Lua hatası: bad argument #1 to 'find' (string expected, got nil). | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||
Sızıcı | ötümsüz | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||
ötümlü | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||||
Genizsil | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||
Titrek | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||||||||
Telaffuzu değişen sesler | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. |
Ünsüzler
Ön | Orta | Art | |
---|---|---|---|
Dar | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. • Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..< | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |
Orta | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |
Dar-Geniş | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | ||
Geniş | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. |
Biçim bilgisi
Dil bilgisi unsurları diller arasında kelimelere kıyasla daha az alındığından diller arasındaki akrabalık ilişkilerini tespit konusunda grammar unsurları kuvvetli kanıtlar sunarlar. Aşağıdaki tabloda sunulan benzerlikler Kaiser ve Shevoroshkin (1998) tarafından öne sürülmüştür. Tabloda bulunan /N/ sesi herhangi bir nazal ses, /V/ ise herhangi bir ünlü ses olabilir.
Proto-Nostratik | Proto-Hint Avrupa | Proto-Kartvelian | Proto-Ural | Proto-Altay | Proto-Dravidian | Proto-Afroasyatik |
---|---|---|---|---|---|---|
İsim ekleri | ||||||
/na/ "bulunma " | /en/ 'in' | /nu/, /n/ | -/na/ | -/na/ | -/n/ | |
/Na/ veya /Næ/ "çoğul(canlı)" | -/(e)n/ | -/NV/² | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | |||
Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. "çoğul(cansız)" | -/t/- | -/t/ | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | -/æt/ | ||
Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. "küçültme hali" | -/k/- | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | -/ka/ | ||
Fiil ekleri | ||||||
/s(V)/ "dilek,neden" | -/se/- | -/su/, -/sa/ | -ij Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | ||
Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. "ettirgen ve dönüşlülük" | -t(t)- Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | -/t/- | -/t/- | /tV/- | ||
Edat | ||||||
/mæ/ "yasaklayıcı, olumsuzluk " | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. | /ma/- | /m(j)/ | |
Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. "Pekiştirme" | Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. 'and' | /kwe/ | -/ka/, -kä -/kæ/ | -/ka/ | /k(w)/ |