Stuko: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 18.04, 2 Ekim 2017 tarihindeki hâli

Ustuka, stükko veya stük, geçmişte tüm sıva işlerine verilen ad iken bugün bir iç sıva türüne verilen bir isimdir.

Bu iç sıva için kullanılan malzemeler genellikle sönmüş kireç, mermer tozu, tebeşir tozu, yumurta akı, tutkal ve farklı türde boyalardır. Türünün diğer örneklerine kıyasla çatlamaya çok daha dayanıklı olmaları nedeniyle daha uzun ömürlüdürler. Bu sebeple, tarihi eserlerde bu uygulamaları görmek daha mümkündür.

Muhtelif renklerde yapılan ustukalar gayet sert olur. Kabartma yapılacak ustukalar iş yapılmadan hemen önce hazırlanır. Ustuka sürüldükten sonra kuruyucunaya kadar bırakılır ve sertleştikten sonra perdahlanır.

Kullanım yerleri

Orta Asya ve Türkistan'da ustuka ile kabartma tezyinat yapıldığı gibi, üstüne boyalı fresk resimler yapmak için ustukadan duvar sıvaları çok kullanılmıştır. Eski Yunan ve Romalılar da gayri muntazam taşlarla yapılan duvarların satıhlarını düzlemek ve fresk yapılacak duvarlarda düzgün bir zemin hazırlamak için bu yöntemi kullanmışlardır.

Yapımı

Öncelikle içine horasan (döğülmüş tuğla) karıştırılmış olan bir kireç tabakası sürülür; kızılımtrak bir renkte olan bu sıvanın üstüne gelişigüzel bir şekilde uzunca çizgiler yapılır. Bu çizgiler, üzerine gelecek olan sıvayı tutmak içindir. İkinci tabaka daha büyücek taneli mermer tozu ile düz olarak sıvanır. Son tabaka gayet ince olur ve kabartma veya fresk bunun üzerine işlenir.

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+[[Dosya:Architecture121.JPG|thumb|[[İran]]'dan bir ustuka örneği]]
-{{düzenle|Ağustos 2009}}
+[[Dosya:Top mirror home.jpg|thumb|Şehriyar binasındaki ustukalar (İran)]]
-{{birleştir|Stükko}}
+'''Ustuka''', '''stükko''' veya '''stük''', geçmişte tüm [[sıva]] işlerine verilen ad iken bugün bir iç sıva türüne verilen bir isimdir.
-'''Ustuka''', alçı, sönmüş kireç, tebeşir ve beyaz mermer tozu, yumurta akı, tutkal ve su karıştırarak yapılan macun. Bununla taş ve mermer taklid iyapılır ve üzerine kalemle de işlenir. Birçok önemli binanın tavanlarına bu yöntemle kabartma nakışlar yapılmış ve üzerleri boyanmıştır. Bu işi yapanlara ustukacı denir. Sönmüş kireç, mermer ve tebeşir tozundan yapılan mermer taklidi sıva. Bunun düz ve boyasız olanlarına Türkçede mermer sıva denir. Ancak üzerine resim yapılan ya da kabartma tezyinat işlenen sıvaların gerek düzenlemesi, gerek yapılması başkadır.
-Muhtelif renklerde yapılan ustukalar gayet sert olur.
-Bunun iyice uzun zaman durmuş olan sönmüş kireçle ince elenmiş mermer ve tebeşir tozundan yapılır. Kabartma yapılacak ustukalar iş yapılmadan hemen önce hazırlanır. Ustuka sürüldükten sonra kuruyucunaya kadar bırakılır ve sertleştikten sonra perdahlanır.
+Bu iç sıva için kullanılan malzemeler genellikle sönmüş [[kireç]], [[mermer]] tozu, [[tebeşir]] tozu, yumurta akı, [[tutkal]] ve farklı türde boyalardır. Türünün diğer örneklerine kıyasla [[çatlama]]ya çok daha dayanıklı olmaları nedeniyle daha uzun ömürlüdürler. Bu sebeple, tarihi eserlerde bu uygulamaları görmek daha mümkündür.
-== Kullanım Yerleri ==
+Muhtelif renklerde yapılan ustukalar gayet sert olur. [[Kabartma]] yapılacak ustukalar iş yapılmadan hemen önce hazırlanır. Ustuka sürüldükten sonra kuruyucunaya kadar bırakılır ve sertleştikten sonra perdahlanır.
-Orta Asya'da ve Türkistand'da ustuka ile kabartma tezyinat yapıldığı gibi üstüne boyalı fresk resimler yapmak için ustukadan duvar sıvaları çok kullanılmıştır. Bunu eski Yunalılar ve Romalılar da gayri muntazam taşlarla yapılan duvarların satıhlarını düzletmek ve fresk yapılacak duvarlarda düzgün bir zemin hazırlamak için çok kullanmışlardır. Üzerine fresk yapılacak sıvalar birkaç kat ve kalınca olarak sürülür.
+== Kullanım yerleri ==
+[[Orta Asya]] ve [[Türkistan]]'da ustuka ile kabartma tezyinat yapıldığı gibi, üstüne boyalı [[fresk]] resimler yapmak için ustukadan duvar sıvaları çok kullanılmıştır. Eski Yunan ve [[Roma İmparatorluğu|Romalılar]] da gayri muntazam taşlarla yapılan duvarların satıhlarını düzlemek ve fresk yapılacak duvarlarda düzgün bir zemin hazırlamak için bu yöntemi kullanmışlardır.
 == Yapımı ==
+Öncelikle içine horasan (döğülmüş [[tuğla]]) karıştırılmış olan bir kireç tabakası sürülür; kızılımtrak bir renkte olan bu sıvanın üstüne gelişigüzel bir şekilde uzunca çizgiler yapılır. Bu çizgiler, üzerine gelecek olan sıvayı tutmak içindir. İkinci tabaka daha büyücek taneli mermer tozu ile düz olarak sıvanır. Son tabaka gayet ince olur ve kabartma veya fresk bunun üzerine işlenir.
+[[Kategori:Yapı malzemeleri]]
-Öncelikle içine horasan (döğülmüş tuğla)karıştırılmış olan bir kireç tabakası sürülür; kızılımtırak bir renkte olan bu sıvanın üstüne gelişi güzel bir şekilde uzunca çizgiler yapılır. Bu çizgiler ,üzerine gelecek olan sıvayı tutmak içindir. İkinci tabaka daha büyücek taneli mermermer tozu ile fakat gayet düz olarak sıvanır. Son tabaka gayet ince olur ve kabartma veya fresk bunun üzerine işlenir. Romalı mimar Vitruv da ustukaların böyle birkaç kat vurulduğunu ifade eder. Birinci kaba tabakanın vazifesi duvarın sathını düzlemek için olduğuunu; diğerlerinin kireç ve kumla ve en son tabakaların çok ince mermer tozu ile yapıldığını anlatır.