Leta Stetter Hollingworth: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 14.05, 14 Haziran 2018 tarihindeki hâli

Leta Stetter Hollingwort (25 Mayıs 1886, Chadron, Nebraska - 27 Kasım 1939, New York), ABD'li psikolog.

Özellikle zeka testleri ve üstün yetenekli çocuklar üzerine çalışmaları ile tanınmış öncü bir psikologdur. Üstün yetenekli çocukların yanısıra, klinik psikolji, eğitim psikolojisi, kadınların psikolojisi üzerine çalışmaları vardır. Kadınlar hakkındaki kalıp yargıların yıkılmasında önemli katkıları olmuştur.

Yaşamı

1886'da Nebraska'da doğdu. Annesinin erken yaşya ölümü ve babasının evi terk etmesi nedeniyle zor bir çocukluk geçirdi. 15 yaşında iken yerel gazetede yazılar yayımlamaya başladı. 1902'de lise öğrenimini tamamladı ve evden ayrıldı. Nebraska Üniversitesi'nde edebiyat alanında yüksek öğrenim gördü.

Bu sırada psikoloji yüksek lisans öğrencisi olan Harry Levi Hollingworth ile nişanlandı. Nişanlısı, doktora yapmak üzere Columbia Üniversitesi'ne giderek James McKeen Cattell'ın öğrencisi oldu. Kendisi ise Nebraska'da kalarak eğitimini 1906'da üstün başarı ile tamamladı ve öğretmenlik yapmaya başladı.

1908'de nişanlısının doktorasını tamamlaması üzerine New York'a gitti ve evlendiler. Ancak burada evli kadınların çalışmasına müsade edilediğini öğrendi. Yaşamını bir ev kadını olarak sürdüren Leta Setter yüksek lisans yapmak istedi ama cinsiyet ayrımı nedeniyle kabul edilmedi. Kadınların toplumdaki yerini ve maruz kaldıkları eşitsizlikleri sorgulamaya başladı. Bu arada eşi Harry Levi Hollingworth, kafeinin insanlar üzerindeki psikolojik etkisini incelemek üzere Coca Cola'dan gleen araştırma teklifini kabul edince bu işten sağladıkları gelir sayesinde 1911'de Columbia Üniversitesi'nde yüksek lisans eğitimine başlayabildi. Eğitim ve sosyoloji dersleri aldı.

1913'te yüksek lisans eğitimini tamamlayıp Binet zeka testleri uygulamak üzere çalışmaya başladı. Kısa sürede alanında ilerledi; Bellevue Hastanesi'nde psikoloji laboratuvarı şefi oldu. Akademik hayatına eğitim psikolojisi konusunda tanınmış psikolog Edward Thorndike'nin öğrencisi olarak devam etti. Bir yandan doktorasını yaparken bir yandan New York polis teşkilatına danışmanlık yaptı.

Doktora döneminde çalışmaları kadınlar üzerine yoğunlaşmıştı. Thorndike, erkeklerin kadınlara nazaran daha geniş ve farklı fiziksel ve zihinsel gelişim gösterdiği, kadınların yeteneklerinin daha vasat olduğu fikrini savunan değişkenlik hipotezini desteklemekteydi. Hollingworth ise farklıların doğuştan gelen özelliklerden değil sosyal rollerden kaynaklandığını savundu. Bu konuyu araştırmak için eşit sayıda kız ve erkek bebekten topladığı verileri karşılaştırarak anatomik özellikleri bakımından erkeklerde daha fazla değişkenlik olmadığını ortaya koydu.^[1]^[2] Hollingworth doktora tezini ise adet gören kadınlardaki performans değişikllikleri üzerinde yaptı. Kadınların zihinsel ve fiziksel performans değişikliklerinin adet döngüsü evreleriyle ilgili olmadığını ortaya koydu. Hollingworth'a göre, kadınların daha az başarılı olmalarının sebebini anlamak için sosyal sınırlar ve kültürel engeller incelenmelidir.^[3]

1916'da doktorasını tamamladıktan sonra Columbia Üniversitesi'nde ders vermeye başladı ve hayatı boyunca bu kurumda çalışmayı sürdürdü. Ders vermenin yanısıra Bellevue Hastanesi'nde klinik çalışmalar yürüttü. Klinik psikoloji etik rehberinin oluşturulması ve klinik psikoloji eğitimi için evrensel standartarın belirlenmesinde rol aldı.

1920'lerde üstün yetenekli çocuklarla ilgilenmeye başladı. İnsanların bilişsel açıdan eşit yaratılmadığını ve bu nedenle bütün çocukların aynı yolla eğitim almaması gerektiğini savundu. Okulların, homojen olarak gruplanmış bir sınıf içinde zenginleştirilmiş veya farklılaştırılmış müfredat uygulanan, hızlandırılmış öğrenme fırsatları sağlanan bir yer olması gerektiğini ifade etti.^[4]Üstün yetenekli çocuklara ayrı bir müfredat uygulanması görüşü nedeniyle demokratik olmamakla eleştirildi.

Son olarak IQ seviyesi 180'in üzerinde çocuklar üzerinde çalışmaya başladı ve bu çocuklarla çalışan ilk araştırmacılardan biri olduç 27 Kasım 1939'da kanser nedeniyle öldü. Son çalışması, 1942'de eşi tarafından yayımlanmıştır.^[1]

Kaynakça

^ ^a ^b Held, Lisa. "Profie: Leta Hollingworth". sychology's Feminist Voices Multimedia Internet Archive, 2010. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
^ Cherry, Kendra. "Leta Stetter Hollingworth Biography". verywellmind.com sitesi, 3 Haziran 2018. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
^ Modern psikoloji tarihi, Duane p. Schultz, Sydney Ellen Schultz
^ Levent, Faruk. "Üstün Yetenekli Çocukların Hakları" (PDF). Çocuk Vakfı Yayınları, Şubat 2011. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.

[voice-1] Held, Lisa. "Profie: Leta Hollingworth". sychology's Feminist Voices Multimedia Internet Archive, 2010. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.

[very-2] Cherry, Kendra. "Leta Stetter Hollingworth Biography". verywellmind.com sitesi, 3 Haziran 2018. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.

[3] Modern psikoloji tarihi, Duane p. Schultz, Sydney Ellen Schultz

[4] Levent, Faruk. "Üstün Yetenekli Çocukların Hakları" (PDF). Çocuk Vakfı Yayınları, Şubat 2011. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+'''Leta Stetter Hollingwort''' ([[25 Mayıs]] [[1886]], Chadron, [[Nebraska]] - [[27 Kasım ]][[1939]], [[New York]]), ABD'li psikolog.
-{{düzenle|Mayıs 2008}}
+Özellikle [[zeka testi|zeka testleri]] ve üstün yetenekli çocuklar üzerine çalışmaları ile tanınmış öncü bir psikologdur. Üstün yetenekli çocukların yanısıra, klinik psikolji, eğitim psikolojisi, kadınların psikolojisi üzerine çalışmaları vardır. Kadınlar hakkındaki kalıp yargıların yıkılmasında önemli katkıları olmuştur.
-'''Leta Stetter Hollingwort''' ([[1886]], Hollingwort Nebraska - [[1939]]), ABD'li psikolog.
+== Yaşamı ==
-Nebraska Üniversitesinde okudu ve 1906 yılında onur ödülleriyle mezun oldu. Columbia Üniversitesinde Cattell gözetiminde doktorasını bitirdi. Harry Hollingwort ile 1908 yılında evlendi. New York City’de Barnard Üniversitesinde öğretmenlik yaptı. Üniversitede öğretmenliğine devam etmesine izin verilmedi; çünkü bir kadının ev dışında çalışmasının çocuklarının ve kocasının acı ve zorluklar yaşayacağına inanılıyordu. Aslında bir kadın olduğu için değil bir anne olduğu için çalıştırılmak istenmedi.
+'da Nebraska'da doğdu. Annesinin erken yaşya ölümü ve babasının evi terk etmesi nedeniyle zor bir çocukluk geçirdi. 15 yaşında iken yerel gazetede yazılar yayımlamaya başladı. 1902'de lise öğrenimini tamamladı ve evden ayrıldı. Nebraska Üniversitesi'nde edebiyat alanında yüksek öğrenim gördü.
+Bu sırada psikoloji yüksek lisans öğrencisi olan Harry Levi Hollingworth ile nişanlandı. Nişanlısı, doktora yapmak üzere [[Columbia Üniversitesi]]'ne giderek [[James McKeen Cattell]]'ın öğrencisi oldu. Kendisi ise  Nebraska'da kalarak eğitimini 1906'da üstün başarı ile tamamladı ve öğretmenlik yapmaya başladı.
-Leta’nın yüksek lisans eğitimi için gerekli parayı kocası Harry karşıladı. Leta Hollingwort 1916’da Columbia Üniversitesinde doktora yapma hakkı kazandı. Ünlü psikologlarda Thorndike ile birlikte çalıştı. New York’ ta sivil servislerde psikolog olarak çalıştı, kadın psikolojisine yaptığı katkılardan dolayıda Amerikalı Bilim Adamaları arasına kabul edildi.
+'de nişanlısının doktorasını tamamlaması üzerine [[New York]]'a gitti ve evlendiler. Ancak burada evli kadınların çalışmasına müsade edilediğini öğrendi. Yaşamını bir ev kadını olarak sürdüren Leta Setter yüksek lisans yapmak istedi ama cinsiyet ayrımı nedeniyle kabul edilmedi. Kadınların toplumdaki yerini ve maruz kaldıkları eşitsizlikleri sorgulamaya başladı. Bu arada eşi Harry Levi Hollingworth, kafeinin insanlar üzerindeki psikolojik etkisini incelemek üzere [[Coca Cola]]'dan gleen araştırma teklifini kabul edince bu işten sağladıkları gelir sayesinde 1911'de Columbia Üniversitesi'nde yüksek lisans eğitimine başlayabildi. Eğitim ve sosyoloji dersleri aldı.
-Leta Hollingwort değişkenlik hipoteziyle ilgili çok kapsamlı ampirik araştırmalar yürüttü. Değişkenlik hipotezi kadınların fiziksel, psikolojik ve duygusal işleyişleri açısından erkeklere oranla daha homojen ve ortalama bir grup olduğunu, bu nedenle de daha az değişkenlik gösterdiğini iddia ediyordu. Belirttiğimiz gibi bu inanıştan ötürü, erkeklerin kadınlara oranla çeşitli eğitim ve kariyer fırsatlarından daha fazla faydalanacağını varsayıyordu. Yetenekleri açısında birbirine çok benzediği düşünülen kadınlar, zihinsel karşı çıkışlar için gereken yeteneğe sahip olmadıklarını düşünülmüş ve bu yüzden çocuklarına bakma ve evlerini korumadan başka bir şey için eğitim görmelerine gerek olmadığını iddia edilmişti
+'te yüksek lisans eğitimini tamamlayıp Binet zeka testleri uygulamak üzere çalışmaya başladı. Kısa sürede alanında ilerledi; Bellevue Hastanesi'nde psikoloji laboratuvarı şefi oldu. Akademik hayatına eğitim psikolojisi konusunda tanınmış psikolog [[Edward Thorndike]]'nin öğrencisi olarak devam etti. Bir yandan doktorasını yaparken bir yandan New York polis teşkilatına danışmanlık yaptı.
-Hollingwort 1913 ve 1916 yılları arasındaki araştırmaları çeşitli deneklerin fiziksel ve duygusal-motor işleyişleri ile düşünsel yetenekleri üzerinde yoğunlaşmıştı. Denekleri arasında bebekler, kadın ve erkek fakülte öğrencileri ve o sırada adet gören kadınlar vardı. Adet görmekte olan kadınların araştırmaya özellikle dahil edilmesinin sebebi kadınların zihinsel ve duygusal durumlarının, bedenlerindeki doğal süreçlerden etkilendiği varsayılması idi. Ulaştığı sonuç lar değişkenlik hipotezinin ve kadınların daha aşağı olduğunu ileri süren diğer düşüncelerin yanlış olduğunu kanıtladı. Örneğin uzun yıllardır zannedildiği gibi, adet görmenin algısal ve motor becerilerde veya düşünsel yeteneklerde performans bozukluğuyla bir ilgisi yoktu.
-Hollingwort ayrıca kadının sadece çocuk doğurarak tatmin olabildiği düşüncesini sorgulayarak, annelik için içten gelen bir dürtü olduğu fikrine karşı çıkmış ve kadınların başka alanlarda başarılı olma isteğini anormal ve sağlıksız gören düşünceyi önemsememiştir. Hollingwort’ göre kadının toplumun tam bir üyesi olmaktan alıkoyan şey biyolojik bir yoksunluktan ziyade sosyal ve kültürel tutumlardan kaynaklanmaktadır. Hollingwort’ a bu konuda birçok kişiyi uyardı ve hiç kimsenin kadını eve hapsetmeye hakkı olmadığı konusunda tepkilerini dile getirdi. Hollingwort kadınların oy kullanma hakkı hareketinde aktif rol oynayarak, kadınların birçok alanda sosyal haklar kazanmasına olanak sağladı.
+Doktora döneminde çalışmaları kadınlar üzerine yoğunlaşmıştı. Thorndike, erkeklerin kadınlara nazaran daha geniş ve farklı fiziksel ve zihinsel gelişim gösterdiği, kadınların yeteneklerinin daha vasat olduğu fikrini savunan değişkenlik hipotezini desteklemekteydi. Hollingworth ise farklıların doğuştan gelen özelliklerden değil sosyal rollerden kaynaklandığını savundu. Bu konuyu araştırmak için eşit sayıda kız ve erkek bebekten topladığı verileri karşılaştırarak anatomik özellikleri bakımından erkeklerde daha fazla değişkenlik olmadığını  ortaya koydu.<ref name=voice>{{web kaynağı|soyadı1=Held|ad1=Lisa|başlık=Profie: Leta Hollingworth|url=http://www.feministvoices.com/leta-hollingworth/|yayıncı=sychology's Feminist Voices Multimedia Internet Archive, 2010|erişimtarihi=14 Haziran 2018}}</ref><ref name=very>{{web kaynağı|soyadı1=Cherry|ad1=Kendra|başlık=Leta Stetter Hollingworth Biography|url=https://www.verywellmind.com/leta-stetter-hollingworth-biography-2795499|yayıncı=verywellmind.com sitesi, 3 Haziran 2018|erişimtarihi=14 Haziran  2018}}</ref> Hollingworth doktora tezini ise adet gören kadınlardaki performans değişikllikleri üzerinde yaptı. Kadınların zihinsel ve fiziksel performans değişikliklerinin adet döngüsü evreleriyle ilgili olmadığını ortaya koydu. Hollingworth'a göre, kadınların daha az başarılı olmalarının sebebini anlamak için sosyal sınırlar ve kültürel engeller incelenmelidir.<ref>Modern psikoloji tarihi, Duane p. Schultz, Sydney Ellen Schultz</ref>
-Hollingwort sadece kadın psikolojisine değil ayrıca sosyal alanda da etki yaratabilmiş bir psikologdur. Kadınlar hakkındaki kalıp yargıların yıkılmasında önemli katlıları olduğunu söylemek yerinde olacaktır. Nitekim geçmişte süregelen gerek bilimsel gereksel soysal olsun kadın hakkında olumsuz düşüncelerin doğru olmadığı bilimle kanıtlayan bir psikologdur. Kadın olmasına rağmen tarafsız davranmış ve çalışmalarıyla haklı olduğunu ispatlamıştır. Bugün bile Hollingwort haklı olduğunu kanıtlayan birçok bilimsel deney örnek gösterilebilir. Nitekim dünyanın birçok yerinde kadına sosyal yaşamda birçok hak tanınmasına rağmen hala toplum yaşamında aktif olamamasının sebebi kadının biyolojik yoksunluğundan ziyade sosyal ve kültürel tutumlardır.
+'da doktorasını tamamladıktan sonra Columbia Üniversitesi'nde ders vermeye başladı ve hayatı boyunca bu kurumda çalışmayı sürdürdü. Ders vermenin yanısıra Bellevue Hastanesi'nde klinik çalışmalar yürüttü. Klinik psikoloji etik rehberinin oluşturulması ve klinik psikoloji eğitimi için evrensel standartarın belirlenmesinde rol aldı.
+'lerde üstün yetenekli çocuklarla ilgilenmeye başladı. İnsanların bilişsel açıdan eşit yaratılmadığını ve bu nedenle bütün çocukların aynı yolla eğitim almaması gerektiğini savundu. Okulların, homojen olarak gruplanmış bir sınıf içinde zenginleştirilmiş veya farklılaştırılmış müfredat uygulanan, hızlandırılmış öğrenme fırsatları sağlanan bir yer olması gerektiğini ifade etti.<ref>{{web kaynağı|soyadı1=Levent|ad1=Faruk|başlık=Üstün Yetenekli Çocukların Hakları|url=http://ozelmer.beun.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/12_UstunYetenekliCocuklarinHaklari.pdf|yayıncı=Çocuk Vakfı Yayınları, Şubat 2011|erişimtarihi=14 Haziran 2018}}</ref>Üstün yetenekli çocuklara ayrı bir müfredat uygulanması görüşü nedeniyle demokratik olmamakla eleştirildi.
-== Kaynakça ==
-* Modern psikoloji tarihi,duane p. schultz, sydney ellen schultz
+Son olarak IQ seviyesi 180'in üzerinde çocuklar üzerinde çalışmaya başladı ve bu çocuklarla çalışan ilk araştırmacılardan biri olduç 27 Kasım 1939'da kanser nedeniyle öldü. Son çalışması, 1942'de eşi tarafından yayımlanmıştır.<ref name= voice/>
+== Kaynakça ==
+{{kaynakça}}
 [[Kategori:Amerikalı psikologlar]]
 [[Kategori:1886 doğumlular]]