Zengezur Millî Parkı

Zengezur Millî Parkı
Zengezur Millî Parkı
	Zengezur Millî Parkı (Azerbaycan)
Tür	Ulusal Park
Konum	Ordubad Rayonu; Şahbuz Rayonu; Culfa Rayonu
Koordinatlar	39°05′40″N 45°33′17″E / 39.0944°K 45.5547°D
Yüzölçümü	42.797 hektar (427,97 km2)
Açılış	16 Haziran 2003
İşletmeci	Azerbaycan Cumhuriyeti Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
Durum	Faaliyette
Resmî site	Resmî sitesi

Zengezur Millî Parkı (Azerice: Akademik Həsən Əliyev adına Azərbaycan Respublikasının Zəngəzur Milli Parkı), Azerbaycan'da, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde millî park. Yüzölçümü 427.97 km²'dir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Haziran 2003 yılında Akademisyen Hasan Aliyev adına Ordubad Millî Parkı ismiyle kuruldu.^[1] 25 Kasım 2009 yılında bu millî parkın ismi değiştirilerek, Akademisyen Hasan Aliyev adına Azerbaycan Cumhuriyeti Zengezur Millî Parkı adlandırıldı.^[2]

Bulunduğu arazi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Ordubad Rayonu, Şahbuz Rayonu ve Culfa Rayonu arazisinde yer almaktadır.

Arazinin toprak örtüsü çeşitlidir. Esasen gri, çimen-gri, alüvyon-çimen, dağ-orman, çimli, dağ-çimen toprakları yayılmıştır.

Zengezur silsilesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nahçıvan ile Ermenistan sınırının büyük kısmını oluşturan, orta yüksekliği 3200 metreye ulaşan Zengezur dağ zinciri Küçük Kafkas Sıradağları'nın tüm dağ zincirlerinden yüksektir. Onun en yüksek zirvesi olan Gemikaya Zengezur Millî Parkı'nın sınırlarında olmak üzere rakımı 3906 metredir. Bu aynı zamanda Küçük Kafkasların Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında en yüksek zirvesidir.

Zengezur zincirinin son üçüncü bölümü Soğuk dağdır ki, o da Zengezur Millî Parkı'nın arazisindedir. Soğuk dağın yüksekliği 2000-3000 metredir. Bu bölüm 12 km'lik bir mesafede hem güney, hem de batı yönünde alçalır. Burada uçurumlu yamaçlar, dar su ayrıcları var. Aşınmış kayalar çok yaygındır. Soğuk dağda eski buzul rölyefi azalır ve relyeflərin alçalması ile ilgili olarak yok derecesine ulaşır.

Gemikaya

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Milli Parkı topraklarının büyük bölümü dağlıktır. Yayı kurak geçen soğuk iklimi var. Orta sıcaklık Ocak ayında 3-10 C° kadar, temmuzda 10-25 C° oluyor. Yıllık yağış 300–800 mm'dir.

Su şebekesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Zengezur Millî Parkı'nın su şebekesini esasen araziden akan nehirler oluşturuyor. İran'la sınır boyunca Aras nehri akıyor. Bölgenin en önemli su şebekesi Gilançay, Venendçay, Ordubadçay nehirleridir. Ordubad bölgesinde su şebekesi eşit gelişmemiştir. Araziden akan nehirlerden Gilançay, Düylünçay, Venendçay, Eylisçay, Ordubadçay, Genzeçay, Kotamçay, Kilitçay kendi kaynaklarını çeşmelerden, yağmur ve kar sularından alıyor. Başlangıcını Gök-gölden alan Sağarsu çayı Gilançay'a dökülür.

Faaliyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Milli Parkın ana faaliyeti biyolojik çeşitliliğin yenilenip düzeltilmesi ve muhafazası; ekoturizmin yapılanması ve geliştirilmesi; eğitimsel araştırmaların yapılması ve yayılmasından oluşmaktadır.

Flora ve fauna[değiştir | kaynağı değiştir]

Iris elegantissima, Himantoglossum formosum, Dorema glabrum gibi birçok nadir bitkiyi barındırır.^[3] Azərbaycanın Qırmızı Kitabı içeriğinde de bulunan 39 bitki türü park içinde yetişmektedir.

Park, zengin biyoçeşitliliğe sahiptir. 35 omurgalı ve 23 böcek türü kaydedilmiştir. Panthera pardus tulliana, Capra aegagrus aegagrus, Aquila chrysaetos, Tetrax tetrax gibi nadir tür ve alttürler de park korumasındadır. Azərbaycanın Qırmızı Kitabında bulunan 15 tür de dahil olmak üzere 217 kuş türü ve alttürü de parkta yaşamaktadır.^[3]