Yaşarköy, Şavşat

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yaşarköy
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Yaşarköy
Yaşarköy
Yaşarköy
Yaşarköy'ün Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeŞavşat
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1118 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam65
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08700

Yaşarköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşarköy'ün eski adı Dabaketili'dir. Gürcüce bir yer adı olan Dabaketili (დაბაკეთილი), "daba" (დაბა: köy, kasaba) ve "ketili" (კეთილი: iyi) kelimelerinden oluşur ve "iyi köy / güzel köy" anlamına gelir.[3] Bu yer adı Türkçeye Dabaketil olarak girmiştir. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde Dabaketil (داباكتل) şeklinde yazılmıştır. Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta da Dabaketil / Dabagetil (داباكەتیل) olarak geçer.[4][5]

Dabaketili, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ardından Osmanlı idaresi tarafından Şavşat sancağı kurulmuş ve sancak beyi olarak Gürcü tavadi İosebiti atanmıştır.[6] Bir Gürcü kilisesi olan Dabaketili Kilisesi de bu dönemden kalmıştır.[7][8]

Dabaketili köyü, Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla gerçekleştirdiği 1835 yılındaki nüfus tespiti sırasında Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Sadece erkek nüfusunun kaydedildiği bu tarihte köyde 11 hanede 44 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenice, Dabaketili köyünün nüfusunun yaklaşık 88 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]

Rus ordusunda görevli Gürcü general ve coğrafyacı olan Giorgi Kazbegi, 1874 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgeleriyle ilgili günlüklerinde, Şavşat’ın düzlük bölümünün Garkloba köyünden başladığını belirtmiş, teraslar halindeki bu düzlüklerde bulunan köyleri saymış, üçüncü terasta Tbeti ile Dabaketili'nin yer aldığını yazmıştır.[10]

Dabaketili köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Dabaketil (Дабакетил) adıyla kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Garkloba nahiyesinin 10 köyünden biriydi. Köyün nüfusu, 39'u erkek ve 46'sı kadın olmak üzere, 21 hanede yaşayan 85 kişiden oluşuyordu. Köye bağlı "Marçil-ogli" (Marçiladze) mahallesinde 5 hane ve "Nikobadze" 13 hane yaşıyordu. Köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[11] Oysa Nikolay Marr'ın Klarceti ve Şavşeti bölgelerini dolaştığı 1904 yılında köyde Gürcüce Lertsamidze (ლერწამიძე) ve Mortulidze (მორთულიძე) soyadlarını taşıyan aileler bulunuyordu.[12]

Dabaketili köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Dabaketili köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[13][14]

Dabaketili köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Dabaketil" adıyla Artvin livasının Şavşat kazasının Merya nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 27 hanede yaşayan 139 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte de nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[15] Dabaketili veya Dabaketil Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Yaşar olarak değiştirilmiştir.[5] Yaşar köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının Merya nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 156 kişiden oluşuyordu.[16] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 250 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 128 kişi okuma yazma biliyordu.[17]

Yaşarköy'de bugüne ulaşmış tek tarihsel yapı, tek nefli Dabaketili Kilisesi'dir. Cami mahallesinin 500 metre kuzeybatısında bulunuyordu. Yapının bugüne kalan batı duvarı 4,5 metre uzunluğundadır. Bu duvarın en yüksek kısmı 1 metre kadardır. Orta Çağ'dan kalma Dabaketili Kilisesi'nin dolgu tipi duvarlarının moloz taşlarla harç kullanılarak inşa edilmiş olduğu bu duvar kalıntısından anlaşılmaktadır.[18] Köyde "Nakilisevi" (ნაქილისევი: eski kilise yeri) olarak adlandırılan yerde ikinci bir kilise bulunuyordu. Ancak bu kiliseden günümüze bir iz kalmamıştır.[19]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşarköy, Artvin il merkezine 73 km, Şavşat ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır.[20]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 63[2]
2020 65[2]
2019 60[2]
2018 57[2]
2017 40[2]
2016 35[2]
2015 35[2]
2014 33[2]
2013 34[2]
2012 36[2]
2011 37[2]
2010 41[2]
2009 45[2]
2008 44[2]
2007 36[2]
2000 92[20]
1990 131[20]
1985 188[20]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Yasar, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Yaşar Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 10 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941- 485-24-4
  4. ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18". 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  5. ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  6. ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
  7. ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması" , 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 5" (PDF). 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. 
  8. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 27. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  9. ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18, 27-28". 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  10. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay (Çeviri: Rıdvan Atan), 2019, s. 81-82, ISBN 978-975-553-720-7.
  11. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893; "Batum oblastı" - Sıra no: 1434". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  12. ^ Niko Mari, Klarceti ve Şavşeti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 142 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ISBN 978-9941-434-11-2
  13. ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  14. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  15. ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  16. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
  17. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
  18. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 27 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  19. ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 81. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
  20. ^ a b c d "Yaşarköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaşarköy,_Şavşat&oldid=32456148" sayfasından alınmıştır