Vecihe Samedova

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vecihe Samedova
Doğum adıVecihe Ali Kızı Samedova
Rusça: Самедова, Ваджия Али кызы
Doğum24 Kasım 1924(1924-11-24)
Bakü, Bakü Uyezdi, Azerbaycan SSC, Sovyetler Birliği
Ölüm24 Ekim 1965 (40 yaşında)
Bakü, Azerbaycan SSC, Sovyetler Birliği
UyrukAzerbaycan SSC
Evlilik(ler)iLatif Feyzullayev
ÇocuklarıNicat Feyzullayev
EbeveyniBabası Kerbalay Ali Samedova, annesi Rubaba Samedova
AlanıPortre ve manzara
Sanat eğitimiMoskova Sanat Enstitüsü
EtkilendikleriPavel Korinin
Ödüller
Azerbaycan SSC Sanat Emektarı (1965)

Vecihe Samedova (Azerice: Vəcihə Əli qızı Səmədova; 24 Kasım 1924, Bakü - 24 Ekim 1965, Bakü), Azerbaycan'ın ilk profesyonel kadın sanatçısı. Vecihe Samadova'nın ölümünden kısa bir süre sonra adı ölümsüzleştirildi ve ismi Azerbaycan Sanatçılar Birliği'nin sergi salonuna verildi. Şu anda Vecihe Samedova'nın 4 eseri Azerbaycan Devlet Sanat Galerisi'nin fonlarında tutulmaktadır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Vecihe Samedova 24 Kasım 1924 tarihinde pastacı Kerbalay Ali ve ev hanımı Rubaba Samadova'nın ailesinde doğdu. Samedova'nın babası Kerbalay Ali, Kars doğumlu bir Azerbaycanlıydı. Kardeşiyle birlikte Erivan'a, oradan da Bakü'ye taşınarak Rubaba Hanım ile tanıştı. Rubaba hanım, İran'ın Kum şehrinden gelen Azerbaycanlı bir ailedendi. Çiftin Vecihe'den başka çocukları olmasına rağmen, sadece Vecihe ve kız kardeşi Solmaz yetişkinlik yaşına ulaşabilmiştir. Vecihe Samedova'nın çocukluk yılları İçerişehir'de geçti. Küçük yaşından itibaren resme ilgisi olduğu için babası ona ünlü ressamların çizimlerinden oluşan resim kitapları alır. Ortaokulu tamamladıktan sonra, 1939'da Azim Azimzade adına Azerbaycan Devlet Sanat Okulu'na kaydolur. 1944'e kadar eğitimine devam eden Vecihe Samedova, gelecekteki eşi ve öğretmeni Latif Feyzullayev'le burada tanışır. Mezun olduktan sonra çalışmalarına Moskova'daki Surikov Sanat Enstitüsü'nde devam ediyor. L. Feyzullayev de savaş nedeniyle yarıda kalan eğitimini tamamlamak için Moskova'ya gelir ve kısa sürede burada aile kurarlar. 1945'in kasım ayında Bakü'de ilk çocukları Nicat doğar. 1 yıl aradan sonra eğitimine devam eden Vecihe Samedova, 1949 yılında eğitimini tamamlayarak Bakü'ye döner.[1][2]

O, 1951'de Azerbaycanlı besteci "Üzeyir Hacıbeyov öğrencileri arasında" adlı tezini başarıyla savunuyor. Öğretmeni Pavel Korin'in ısrarı üzerine eğitimini üç yıl daha yüksek lisans programında sürdürüyor. Daha sonra okuduğu enstitüde ders verme teklifi alan Vecihe Samedova, oğlu 7 yaşına bastığı için Bakü'ye dönmeye karar veriyor ve bağımsız bir yaratıcı kariyere başlıyor. O, Azerbaycan'ın ilk profesyonel kadın ressamlarından biri oluyor. Memleketine döndükten sonra Azim Azimzade'in adını taşıyan Sanat Koleji'nde öğretmen olarak çalışmaya başladı. İlk yıllarda maddi sıkıntılardan dolayı bir süre İçerişehir'deki Vecihe Samedova'nın baba evinde yaşıyorlar. Daha sonra 1958'de ressamlar evinin inşaatı tamamlandığında çifte buradan bir ev verilir. Ressamın atölyesi de bu binada yer alıyordu.[3]

1962 yılında Vecihe Samadova'ya ayrı bir atölye sunuldu. Ancak bu atölyede yıllarca yaratıcılıkla uğraşamadan ciddi bir hastalığa yakalanıyor.[4]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1957-1963 yılları Vecihe Samedova'nın yaratıcı faaliyetinde en verimli yıllar oldu. Bu dönemde "Lenkeran Düğünü", "Düğün Hazırlığı", "Şarkı" gibi ilginç eserler yarattı. Vecihe Samedova'nın 1962'de Bulgaristan'a yaptığı yaratıcı iş gezisi, yeni bir yönün gelişmesine ivme kazandırıyor. Sanatçının bu seride yer alan eserleri arasında "Sofya Pazarı", "Eski Bulgar Kadınları", "Filibe Kayaları", "Türk Kızı", "Tyrnovo", "Sozopol'un Denizden Görünümü" ve diğerleri yer alıyor.[5]

Vecihe Samedova, eşi ve meslektaşı Latif Feyzullayev ile birlikte Azerbaycan'ı baştan başa gezen yaratıcılık serüvenine çıkıyor. Bunun sonucunda tematik resimler "Kur kırağında", "Şarkı", "Bekleme", "Düğüne hazırlık", "Goşgar yaylası", "Mavi göl", "Kepaz", "Kur kıyıları" serisi manzaralar, " Oyuncu Leyla Badirbeylin'in Portresi", "Pambıgçi", "Şamama Hasanova'nın Portresi", "Jeolog Minira Memmedbeyli'nin Portresi" çalışmaları yapıldı.[6]

Vecihe Samadova'nın yaratıcılığında portrelerin özel bir yeri vardır. 1953 yılında oyuncu Leyla Badırbeyli'nin portresini yapar. Bu portre 59 yıldır Azerbaycan Sanat Müzesi'nde sergilenmektedir. Portre çalışmalarından örnekler arasında "Otoportre", "Oyuncu Leyla Badirbeyli'nin Portresi", "Süreyya Kerimova'nın Portresi", "Sohbat İbrahimova'nın Portresi", "Genç Kemancı", "Jeolog Minura Memmedbeyli'nin Portresi" ve diğerleri sayılabilir.[1]

Sanatçının son tablosu olan "Haber Bekliyorum" adlı tablosunu 1963 yılında yaptı. Eser, 1963 yılında Bakü'de düzenlenen "Bizim Modernimiz" sergisinde sergilendi. Tabloda sahilde duran ve balıkçılardan haber bekleyen insanlar tasvir ediliyor. Büyülü kaza öncesi gerilimi hissetmek mümkün. Sanatçının oğlu Nicat Feyzullayev, bu kadının annesinin imajı olduğunu söylüyor. Bu resmi ciddi ve tedavi edilemez hastalığının farkına vardığında çizdi. [7]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

1962'de Vecihe Samedova kanser hastalığına yakalanır. Doktoru, ressama kolunun amputasyonu için bir operasyon önerir. Hayatını uzatmak için yaratıcılığına son vermesi gerekiyordu. Ancak sanatçı bunu kabul etmiyor. Sonuç olarak, ressamın durumu kötüleşir. Daha sonra Moskova'da ameliyat edilse de, artık ressam için çok geçtir. 1965'te, 41 yaşında, Vecihe Samedova vefat eder. Merkez Komitesinin Fahri Hiyaban'da kendisine yer ayırmasına rağmen sanatçının vasiyeti üzerine Müslüman mezarlığına defnedildi. Vecihe Samedova'nın ölümünden kısa bir süre sonra adı ebedileştirilir ve Azerbaycan Ressamlar Birliği'nin sergi salonuna verilir.[3]

Ölümünün ardından eşi Latif Feyzullayev, kendisine ithaf edilen "Eski Mezarlık", "Yalnız Mezar", "Sanatçı Vajiha Samadova'nın Portresi" ve "Sabah" tablolarını yaptı.[3]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • "Azerbaycan SSC'nin Sanatçısı" onursal unvanı - 29 Haziran 1964
  • Azerbaycan milli resim belgesi
  • Azerbaycan Ressamlar Birliği'nin yönetim kurulu üyeliği ve Resim Bölümü başkanlığı yaptı (1960).

Sergiler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1962 yılında Bakü'de kişisel sergi açıldı. Bulgaristan gezisinin izlenimlerini aktardığı "Eski Bulgar kadınları", "Sofya Pazarı", "Yağmurlu gün" gibi eserleri burada sergileniyor. Sonraki sergiler Moskova ve Sofya'da düzenleniyor.
  • 1963 yılında "Bizim Modernimiz" sergisinde "Haber Beklerken" adlı eseri sergilendi.
  • 14 Temmuz 2018'de Fransa'nın Cannes kentinde düzenlenen Azerbaycan Kültür Günleri'nde Haydar Aliyev Vakfı, Latif Feyzullayev ve Vecihe Samedova'nın çalışmalarından oluşan "Aşk Tandemi" sergisi Festival ve Kongre Sarayı'nda açıldı.[8]
  • Şubat 2020'de Azerbaycan Kültür Bakanlığı'nın desteğiyle "Rolls-Royce Motor Cars Bakü" sergi salonunda çiftin 40 eserinden oluşan bir sergi düzenlendi.[9]

Hatırası[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan Ressamlar Birliği'nin Bakü'nün merkezindeki sergi salonuna, 1965'ten beri Vecihe Samedova'nın adı verilmiştir.[10] Sanatçının oğlu film yönetmeni Nicat Feyzullayev, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın talimatıyla annesinin hayatı ve yaratıcılığını konu alan bir belgesel hazırladı. "Azerbaycan Resminin Kraliçesi" filminin galası 29 Eylül 2010 tarihinde Bakü'deki Azerbaycan Uluslararası Muğam Merkezi'nde yapıldı.

Azerbaycan Devlet Sanat Galerisi'nin fonunda Vecihe Samedova'nın 4 eseri muhafaza edilmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b ADRQ 2017, s. 32.
  2. ^ "Vecihe Ali Kızı Semedova". Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası. 
  3. ^ a b c "Queen of paintings". 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  4. ^ ADRQ 2017, s. 33.
  5. ^ "Vəcihə Səmədova (1924-1965)". Azərtac. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  6. ^ Lider TV (29 Kasım 2017). "Vəcihə Səmədovanın doğum günüdür" (Azerice). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2017. 
  7. ^ Nəcəfov 1966.
  8. ^ AzərTAc (15 Temmuz 2018). "Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Kannda Azərbaycan mədəniyyəti günləri başlayıb" (Azerice). Youtube.com. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2019. 
  9. ^ "Fransanın Kann şəhərində Azərbaycan mədəniyyəti günləri başlayıb". mia.az. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  10. ^ "Gamuh: Tahran'da Ermenilere izin vermeyeceğiz". Bolsohays News. 22 Nisan 2004. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2019. 

Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Mürsəl Nəcəfov. Vəcihə Səmədova. Bakı. 
  • Габибов Н., Наджафов М. (1960). Искусство Советского Азербайджана. Moskva. 
  • ADRQ (2017). Azərbaycan Rəssamları haqqında qısa məlumat kitabçası. Bakı. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vecihe_Samedova&oldid=32599784" sayfasından alınmıştır