Umman İmparatorluğu
Umman İmparatorluğu الْإِمْبَرَاطُورِيَّة الْعُمَانِيَّة | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1696-1856 | |||||||||||||||||
 Bayrak
 Arma
| |||||||||||||||||
 Umman İmparatorluğu'nun kronolojik haritası | |||||||||||||||||
| Başkent | Rustak (1692-1792) Maskat (1792-1824) Stone Town (1824-1856) | ||||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Farsça Svahili Beluçça İngilizce Fransızca Somalice Malgaşça | ||||||||||||||||
| Resmî din | İbadilik | ||||||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||||
| Ya'rubids | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Bu Said Hanedanı | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Para birimi | Dirhem Hindistan rupisi | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Umman İmparatorluğu (Arapça: الإمبراطورية العمانية, romanize: El İmbiraturriye El Ummaniye) Basra Körfezi ve Hint Okyanusu'nda nüfuz sahibi olmak için Portekiz ve İngiltere ile yarışan güçlü bir denizcilik imparatorluğuydu. 19. yüzyılın zirvesinde, Umman etkisi veya kontrolü Hürmüz Boğazı boyunca günümüz İran ve Pakistan'a ve Cape Delgado'ya kadar güneye kadar uzanıyordu.
Ticaret yolları üzerinde stratejik bir konuma sahip olan Maskat, 1507 ve 1650 yılları arasında Portekiz İmparatorluğu'nun kontrolü altında girdi. Ancak Portekizliler Umman'ı bütünüyle kontrol etmeyi başaramadılar. Ummanlı yerel kabileler başkent Maskat'ı alarak bölgedeki Portekiz varlığına son vermeyi başardılar.[1]
Umman İmparatorluğu, 1696 yılında Sait bin Sultan hükümdarlığında Doğu Afrika kıyısının neredeyse tamamını ele geçirdi.[1] 1783 yılına gelindiğinde doğuda Pakistan'a kadar genişledi. Umman, Hindistan'daki Portekiz kolonilerine bu dönemde saldırmaya devam etti. Bu yıllarda İranlılar Umman'a saldırmış ve ülkeyi ele geçirmeyi başarmışlardır. Bu sıralarda Umman'dan Zanzibar'a büyük göçler yaşanmıştır.[2]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgesel Güç Oluşu[değiştir | kaynağı değiştir]
Ticaret yolları üzerinde stratejik bir konumda bulunan Maskat, 1507-1650 yılları arasında Portekiz İmparatorluğu'nun kontrolüne girdi. Ancak Portekiz, Umman'ı bütünüyle kontrol etmeyi başaramadı. 17. yüzyılın ortalarında Umman kabileleri Maskat'taki Portekiz varlığını sona erdirmeyi başardılar.
1696 yılında, Saif bin Sultan komutasındaki bir Umman filosu Mombasa'ya saldırarak 2.500 sivilin sığındığı İsa Kalesi'ni kuşattı. Kalenin kuşatması, 33 ay sonra açlıktan ölen garnizonun Umman'a teslim olmasıyla sona erdi. 1783'te Umman İmparatorluğu doğuya, bugün Pakistan'daki Gvadr'a doğru genişledi. Ummanlılar ayrıca batı Hindistan'daki Portekiz üslerine saldırmaya devam ettiler ancak hiçbirini fethedemediler. Kuzey taraflarında Umman, Basra Körfezi'ne doğru ilerleyerek Bahreyn'i Perslerden aldı ve birkaç yıl elinde tuttu. Umman'ın gücünün ve etkisinin güneye doğru genişlemesi, Ummanlı göçmenlerin Zanzibar'a yerleşimini sağladı.
Yaruba Hanedanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Umman'daki tarım, Saif bin Sultan döneminde büyük bir gelişme gösterdi. Umman'ın iç bölgelerine su sağlamasıyla birlikte kıyıdaki Al Batinah Bölgesi'ne hurma ağaçları dikilerek Umman Arapları iç bölgelerden taşınmaya ve kıyı boyunca yerleşmeye teşvik edildi. Umman'ın iç kesimlerindeki Al Hamra kasabasının sulama sistemi inşa edilen büyük falaj sayesinde iyileştirildi. Yaruba hanedanı, Wadi Bani Awf boyunca teraslama gibi yerleşim ve tarım işlerindeki büyük yatırımları destekledi. Saif bin Sultan yeni okullar yaptırdı, Al Rustaq kalesini ikametgâhı yaptı ve Burj al Riah rüzgar kulesini inşa ettirdi.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "A History of Oman". www.rafmuseum.org.uk (İngilizce). 9 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2018.
- ^ Limbert 2010, s. 153.
- ^ Siebert 2005, s. 175.
- Beck, Sanderson (2004). "East Africa, Portuguese, and Arabs". Middle East & Africa to 1875. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Davies, Charles E. (1 Ocak 1997). The Blood-red Arab Flag: An Investigation Into Qasimi Piracy, 1797-1820. University of Exeter Press. ISBN 978-0-85989-509-5. 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Limbert, Mandana (7 Haziran 2010). In the Time of Oil: Piety, Memory, and Social Life in an Omani Town. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-7460-4. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Thomas, Gavin (1 Kasım 2011). The Rough Guide to Oman. Penguin. ISBN 978-1-4053-8935-8. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Siebert, Stefan (2005). Analysis of Arid Agricultural Systems Using Quantitative Image Analysis, Modeling and Geographical Information Systems. kassel university press GmbH. ISBN 978-3-89958-192-8. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Ochs, Peter J. (1 Kasım 1999). Maverick Guide to Oman. Pelican Publishing. ISBN 978-1-4556-0865-2. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Plekhanov, Sergey (2004). A Reformer on the Throne: Sultan Qaboos Bin Said Al Said. Trident Press Ltd. s. 49. ISBN 978-1-900724-70-8. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- Miles, Samuel Barrett (1919). The Countries and Tribes of the Persian Gulf. Garnet & Ithaca Press. ISBN 978-1-873938-56-0. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.
- JPM Guides (1 Mart 2000). Gulf States. Hunter Publishing, Inc. ISBN 978-2-88452-099-7. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013.