İçeriğe atla

Marmaris

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Marmaris, Muğla sayfasından yönlendirildi)
Marmaris
İlçe
Marmaris'in Muğla'daki konumu
Marmaris'in Muğla'daki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlMuğla
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamNurullah Kaya[1]
 • Belediye başkanıAcar Ünlü (CHP)[2]
Yüzölçümü
 • Toplam906 km²
Rakım10 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam97.818
 • Kır
-
 • Şehir
95.851
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu48700
İl alan kodu252
İl plaka kodu48

Marmaris, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Coğrafyası

[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin genel görünümü (Ağustos 2019)

Marmaris, batısında Datça Yarımadası ve Kerme Körfezi, kuzeyinde Ula, doğusunda Balan Dağı, Karadağ ve Günlük Tepeleri ile güneyinde Akdeniz ile çevrilidir. Körfezin önünde kıyıya ince bir dille bağlı olan Adaköy, onun önünde Sedir Adası, Keçi Adası ve Güvercin Adası bulunur. Kentin en eski kısmı denize doğru uzanmış bir tepe üzerine kurulu olan Kale Mahallesidir. Marmaris daha sonra eteklere doğru ve kıyı boyunda gelişmiştir. Hava ulaşımının yapıldığı Dalaman Havaalanı sadece bir saat uzaklıktadır. Rodos ise sadece 45 dakika uzaklıktadır.

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz ikliminin hakim olduğu ilçede yazlar sıcak ve kurak, kış ayları ise nispeten ılık ve bol yağışlı geçer. Dağların orografik konumu itibarıyla Marmaris, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nden sonra en bol yağış alan bölgelerindendir ve yıllık yağış miktarı 1200 mm'nin üzerindedir. Kış aylarında şiddetli yağışlar yüzünden ilçede zaman zaman su baskınları ve sel görülebilir. Kışın cephe sistemlerinin geçişleri esnasında oldukça sık oraj (şimşek-gökgürültüsü) görülür. Mayıs - Eylül arası dönem pek yağış görülmez ve oldukça kurak geçer. Denizin ılıman etkisinden ötürü kış aylarında çok nadiren don görülür. Kar yağışı ise yüksek dağ yamaçlarında görülmekle beraber, kıyı kesimlere çok nadiren düşer.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[4] 11.372 2.066 9.306
1935[5][a] 8.656 2.585 6.071
1940[6] 9.197 3.075 6.122
1945[7] 9.637 2.750 6.887
1950[8] 9.783 2.539 7.244
1955[9] 10.559 2.454 8.105
1960[10] 11.820 3.411 8.409
1965[11] 12.780 3.641 9.139
1970[12] 13.518 4.149 9.369
1975[13] 15.477 5.596 9.881
1980[14] 19.249 7.725 11.524
1985[15] 24.742 9.406 15.336
1990[16] 41.840 16.361 25.479
2000[17] 79.302 28.660 50.642
2007[18] 73.461 28.171 45.290
2008[19] 76.820 31.450 45.370
2009[20] 75.350 30.101 45.249
2010[21] 77.390 30.957 46.433
2011[22] 81.910 31.397 50.513
2012[23] 83.081 34.047 49.034
2013[24] 85.801 85.801 veri yok
2014[25] 88.621 88.621 veri yok
2015[26] 89.630 89.630 veri yok
2016[26] 90.187 90.187 veri yok
2017[26] 91.871 91.871 veri yok
2018[26] 94.247 94.247 veri yok
2019[26] 94.749 94.749 veri yok
2020[26] 95.851 95.851 veri yok
2021[27] 95.849 95.849 veri yok
2022[27] 97.818 97.818 veri yok
2023[27] 96.778 96.778 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marmaris'in tarihi MÖ 12000'lere kadar gider. 2007 yılında Bedir Adası'ndaki Nimara Mağarası'nda yapılan kazı çalışmaları sonucu bulunan materyaller bunu teyit etmektedir. 17 Eylül 2007'de Marmaris Müzesi'ndeki basın toplantısı}... Bölgeye Karia adı Kar'ın ülkesi anlamı da sonradan verilmiştir. Ege ve Akdeniz'in kıyılarının bereketi, bölgeyi devamlı çekici kılmıştır. Şehir Rodos ve Ege adalarına açılan en önemli köprüdür. Böylece Marmaris zaman içinde pek çok medeniyetin hüküm sürdüğü bir yer haline gelmiştir.

Bölgede yapılacak gezilerde Karia, Rodos ve ada uygarlıkları, Mısır, Asur, İon, Pers, Makedon, Suriye, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerinin izlerini görmek mümkündür.

Fiskos kentin ilk adıdır. Bugün Asartepe denilen mevkide kalıntıları görülebilir.

  • MÖ 3500 Karya kenti Fiskos'un ilk kent surları yapılıyor. Fiskos kalıntıları Beldibi'nin kuzeydoğu yamaçlarında Asartepe'de izlenebilir. MÖ 7. yüzyıl Loryma antik kenti (bugün Sömbeki körfezi, Bozukkale, Taşlıca bölgesinde) kuruluyor.
  • MÖ 546 Bölgede Pers egemenliği başlıyor.
  • MÖ 334 Büyük İskender bölgeyi işgal ediyor.
  • MÖ 323 İskender ölüyor. Karya bölgesi Bergama krallığının egemenliğine girse de, Fiskos Mısır/Rodos İmparatorluğu´nun Güneybatı Anadolu'daki en önemli liman kenti oluyor.
  • MÖ 226 Şiddetli bir deprem oluyor.
  • MÖ 133 Bölgede Roma egemenliği başlıyor.
  • 395 Bizans döneminin başlangıcı.
  • 670 Arap akınları. Çoğu kent bu akınlar sonucunda yakılıp yıkıldı.
  • 1010-1286 Türkmen boyları ve Anadolu Selçuklu Devleti Dönemi. Bu dönemde Tepe Mahallesinde ilk yerleşim birimleri Mermeris ismi verilerek kurulmuştur.
  • 1286 Menteşe Beyliği dönemi. 1300'lü yıllarda Marmaris hem ticari hem de askeri açıdan, antik çağlarda Fiskos´un olduğu gibi, önemli bir liman oluyor.
  • 1300 Yılında Rodos adasının, Menteşe Beyliği tarafından fethinde önemli bir rolü donanma üssü olarak oynuyor. Doğu Akdenizde mermer ve kereste ticaretinin önemli bir yükleme limanı oluyor.
  • 1391 Temmuz ayında Ahmed Gazi´nin ölümden sonra bölgede Osmanlı Egemenliği başlıyor.
  • 1402 Ankara savaşı sonrası Timurlenk´in emriyle Menteşe Beyliği egemenliği tekrar başlıyor.
  • 1451 Bölgede yeniden Osmanlı egemenliği başlıyor.
  • 1480 Fatih Sultan Mehmet 100.000 askeriyle, Marmaris'e Rodos´un fethi için geliyor. 150 gemilik kuvvetli Osmanlı Donanması'nın 89 gün süren fetih uğraşı boşa çıkıyor.
  • 1517 Marmaris´te nüfus 24 kişi.
  • 1520-1522 Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, Rodos seferine çıkıyor ve 150.000 kişilik ordusuyla Marmaris'e geliyor ve Rodos´u fethediyor. Bir kale, bir kervansaray ve bir de şimdiki Kısayalı'yı tümüyle kapsayan bir köprü yapımını emrediyor.
  • 1525 Marmaris Muğla Sancağı'na bağlı "kaza" oluyor.
  • 1545 Rodos seferi dönüşünde Sultan Süleyman tarafından buyurulan Marmaris kalesinin, Hafza Sultan Kervansarayının yapımı tamamlanıyor.
  • 1565 Marmaris´ten, Dünya´da yalnız burada çıkarılan ve Avrupa´da büyük sükse yapan Sığla Yağı´nın (Storax orientale) yıllık 100.000 kiloya kadar varan ihracatına başlanıyor.
  • 1789 İbrahim Ağa Camii yapılmıştır.
  • 1801 Tarihte ilk kez, bir donanma tarafından "Çıkartma Tatbikatı" 200 İngiliz savaş gemisi tarafından yaklaşık üç ay süreyle Marmaris´te yapılıyor.
  • 1800-1850 Yıllarında Mısır ve Suriye savaşlarında alınan esirler Marmaris'e getiriliyor.
  • 1890 Marmaris'te maden ihracatı başlıyor. İthal eden ülkeler Almanya, Fransa ve İtalya oluyor. Yıllık hacmi 50.000 tonu aşıyor.
  • 1913 - I. Dünya Savaşı 'nda bir Alman zırhlısı Marmaris limanına sığınıyor.
  • 1914 - Fransız donanması Marmaris Kalesi'ni topa tutuyor ve büyük tahribat meydana geliyor.
  • 1919 - Sevr Antlaşmasına dayanarak İtalya ve Yunanistan aralarında anlaşıyor ve İtalyanlar bölgeyi işgal ediyorlar.
  • 1922 - 22 Temmuz'da İtalyan askerleri Marmaris'ten ayrılıyor ve Marmaris kurtuluyor.
  • 1957 - Marmaris 7,1 ve 7,3 şiddetindeki depremde neredeyse tamamen yerle bir oluyor. Sadece Marmaris Kalesi ile çevresindeki tarihi binalar ayakta kalıyor.

Marmaris'te antik kentler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marmaris ilçe sınırları içinde yer alan antik kentler ise şöyle sıralanabilir: Physkos (Beldibi, Asartepe), Amos (Hisarönü, Turunç), Bybassos (Hisarönü), Kastabos (Hisarönü), Syrna (Bayırköy), Larymna (Bozburun), Thyssanos (Söğütköy), Phoenix (Taşlıca), Loryma (Bozukkale) Kasara (Serçe Limanı), Kedrai (Sedir Adası), Euthena ve Amnistos (Karacasöğüt). Physkos dahil tüm kentler, küçük Karya kentleri. Ama diğerlerinin neredeyse tamamından bugüne ulaşan kalıntılar kale ve sur parçalarından öteye geçmiyor.

Physkos, Physcus, Fyskos, Fiskos, Fiskus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fiskos yörede ilk Karya liman kenti ve diğer yerleşim birimlerinin merkezidir.

Fiskos Karya dilinde "Doğakenti" demektir. Bu isme neden de doğanın bütün unsurlarını ve güzelliklerini bünyesinde bulundurmasıdır.

MÖ 3400 yıllarına kadar uzandığına dair izler biliniyor. Antik Karya bölgesinin bu önemli liman kentinin, kalıntıları Marmaris şehir merkezinin kuzeyindeki Asartepe'de görülüyor. Ancak akropol üzerinde sur duvarları günümüze ulaşabildi. Tüm Karya yerleşimleri gibi sarp dağ tepelerinde ve yamaçlarında kurulmuştur. Yerleştiği alan Beldibi ile Camiavlu arasındaki tepeler ile vadi ve yamaçlardır.

Tarihçilerin babası Bodrum´lu Herodot ve ünlü coğrafyacı Amasya´lı Strabo, Fiskos´tan antik dönemde, Efes ve Mylasa´nın Doğu Akdenize açılan limanı olarak bahsederler.

Tarih boyunca Güneybatı Anadolu da var olan egemenliklerin, Akdeniz'e özellikle Doğu Akdeniz'e açılan tek ve önemli limanı olmuştur. Mylasa, Alabanda, Truva, Bergama, Efes ve Miletus gibi önemli antik başkentlerini Fiskos´a bağlayan karayolu ağının eskiden beri var olması, limanın denizler aşırı ilişkilerde, özellikle "ülkelerin anası" Mısır´la, önemini yineleyerek vurgular. Önceleri her türlü ticaretle (Köle, mermer, kereste ve şarap) başlayan Mısır ilişkileri sonraları askeri ve uygarlık olarak genişler. Ünlü Kadeş savaşına Hititlerin saftında katılan Karyalı paralı askerlerin nakli gemilerle Fiskos limanından olmuştur. Daha sonraki savaşlara Mısır´lıların saftında katılmışlardır. Bu paralı askerlerin bir kısmı Nil Deltasına kendi şehirlerini (4 adet) kurarak yerleşmişlerdir. Nitekim ilk karyaca yazıtlar burada bulunmuştur. Mısır´dan Güneybatı Anadolu´ya ve Adalara ilk defa normal insan boyunda heykel yapabilme sanatı Fiskos´tan girmiştir.

Fiskos´un kendi adına parası olması da önemli bir merkez olduğunun başka bir kanıtıdır. Fiskosun çok değerli madeni bir parası, İngiltere´de koleksiyoncu Mr. Borell´in elinde bulunduğu 1828 yılında tespit edilmiştir.. Bu para oldukça geniş, kalın ve olağanüstü uzunluktadır ki yüzeyinde dallanmış boynuzları canlandıran bir kabartma ile 18 karya harfleriyle tek satırda "Phi Upsilon sigma $ Y 2" yazısı vardır.

Büyük İskender´in ölümü sonrasında oluşan Mısır-Rodos İmparatorluğuna bağlanan Fiskos, bu dönemde önemini bir ticari liman olarak daha da arttırmıştır. Ve bu konumunu daha sonraki Roma ve Bizans dönemlerine de taşıyabilmiştir.

İngiliz Kralı VIII. Henry, bir belgede 1513 yılında Fiskos´tan bahsetmesi de enteresan.

Ayrıca Boston Museum müzesinde Marmaris´te (Eski Physkos) bulunduğu belirtilerek sergilenen, sonra Roma İmparatoru olan, genç Tiberius´un (Bust of Tiberius) mermerden bir büstü vardır. Aşağıda büstün müzedeki İngilizce tanıtımı ve müzeye kadar olan yol haritası.

"Provenance/Ownership HisBoston 1971.393, history: Said to have been found at Marmaris (ancient Physkos) on the southern coast of Caria; by date unknown: with K. J. Hewett, Esq., London (purchased from an English estate); by 1971: purchased by Robert E. Hecht, Jr. from K. J. Hewett; purchased by MFA from Robert E. Hecht, Jr., November 10, 1971"

Milattan önce 4. yüzyıldan kalma sayısız heykelcikler, heykelblokları ve tabletler özellikle Eyiliktaşı civarında bulunmuştur.

Arkeolog George Bean´e göre ezelinden beri çeşitli uygarlıklar boyunca hep önemli bir liman kenti olan Fiskos´tan günümüze kalan şehir kalıntıların azlığının izahı, bunların toprak altında gömülü oldukları değildir. Aksine kentin parça parça gemilere yüklenip başka kent projelerinde kullanılmak üzere nakledildiği olasılığıdır. Çünkü kentin kurulduğu tepe ve yamaçlar günümüzde hâlâ ortadadır ve toprak altında olan Fiskos´un ünlü limanı ve denizidir.

Loryma (Bozukkale)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bozburun Yarımadasının güneybatı ucundaki Bozuk Koyu'nda kurulmuştu. Koya hakim oldukça geniş alana dağılmış kalıntılardan günümüze ulaşan en etkileyici yapı Burunbaşı üzerinde bulunan iyi korunmuş kaledir. Dokuz dikdörtgen kulesi vardı. Bugün kuzeydeki çıkma kule görülebilmektedir. Bozukkale limanı Mavi Yolculuk tekneleri ve yatların önemli bir durak noktası.

Kedrai

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gökova Körfezi'ndeki Sedir Adası antik Kedrai kenti ve ünlü Kleopatra Plajı ile tanınıyor. Kedrai bir Karia kentiydi, sonra Rodos'a bağlandı. Kedrai “sedirler” (sedir ağacı) anlamına geliyor. Rodos Karşıyakası'nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Kedrai, surlarla kuşatılmıştı. Kule ve duvarları kıyıda izlenebilen kentin orta kesiminde Dor düzenindeki Apollon tapınağından bugüne ancak temelleri ulaşabilmiş. Agora, çeşitli yapı kalıntıları ve kent nekropolünün yanı sıra adanın doğu kesiminde ise yüzü kuzeye bakan ve oldukça iyi durumda tiyatrosu var.

Hydas (Selimiye)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bozburun Yarımadası'nın kuzeyindeki Selimiye koyunda (Kamışlı Koy) kurulmuştur. Kentte sur kalıntıları, kare planlı bir mezar anıtı yer alıyor. Hydas'a 3 km uzaklıkta, sahilde bir gözetleme burcu ve bu burç üzerinde birkaç mezar var.

Erine (Hisarönü)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marmaris-Datça yolunun 20. km'sinde güneye Bozburun yönüne dönüldüğünde Hisarönü mahallesine 2 km. Antik ören yerine buradan 3 km yol ile gidilir.

Erine'de, Roma dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır.

Castabus (Pazarlık)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu antik ören yerine ve Hisarlık Köyü yakınlarındaki kutsal yere Hisarönü ovasından bir saatlik tırmanışla ulaşılabilir. Tapınak bir platformun üzerinde yer alır. MÖ 4. yüzyıldan kalma Ion düzenindeki yapı ayrıca Dor öğeleri de taşımaktadır. Platform üzerinde tapınak temeli görülebilir. Platformu destekleyen göz alıcı duvarlar günümüze kadar varlığını sürdürebilmişlerdir. Güneydeki alanda yer alan yıkık tiyatro, tapınakla birlikte bölgede tanımlanabilen tek yapıdır.

Thyssanos (Söğüt)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Söğüt mahallesinin 1 km güneybatısında, okulun biraz arkasındaki tepecik üzerinde Thyssanos yerleşimi kalıntıları vardır. Kazı yapılmamış antik yerleşimde kalıntılar birkaç duvar parçasından, temel izlerinden ve duvar kalıntılarından ibaret.

Phoenix, Fenix, Feniks, Fenike "Fineket = Taşlıca"

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Karya kenti olan Phoenix'in kalıntıları Taşlıca'nın 4 km dışında, Köy ile antik yerleşim arasında, muhtemelen antik döneme ait patika yolda önce mezarlarla karşılaşılır.Taşlıca ile Asar tepenin aşağı yukarı ortalarında, çukurda kentin agorası, tepeye çıkarken oldukça iyi durumdaki bir yapı kalıntısı ve ardından kentin ana nekropolisi (mezarlar) görülür. Kentin akropolisi Asartepe'dedir.

Phoinix ve Çevresi (Akropolis, Aşağı Yerleşim ve Kırsalı) Yazıtlar ışığında M.Ö.5-M.S.2.yy

Bozburun Yarımadası'ndaki demosların en belirgin ve en az bozulmuş örneklerinden biri olan antik Phoinix (modern Taşlıca Köyü sınırları içerisinde yer alan Sindili Ovası'ndaki eski Fenaket Köyü ve çevresi), ilk çağlarda köy ölçeğinde bir yerleşim idi. Esasen Karya kodlarına sahip olan ancak Hellenistik Dönem'de Rodos'un üç ana şehrinden biri olan Kamiros'a bağlı olan Phoinix antik köyü ve çevre yerleşimi, kent tasarımı bağlamında da Kamiros'u andırır. Akropol, yakın çevresindeki sıkışık düzen yerleşim ve kırsaldaki çiftlik üniteleriyle birlikte toplam 251 konut ve 9 adet çiftlik yapısı belgelenerek (3 büyük ölçekli çiftlik evi) Phoinix'in yerleşim planı çıkarılmıştır. Fenaket Köyü'nde (Sindili Ovası) Asar Tepe üzerinde yer alan Akropolis (2,6 ha), tüm ölçüleriyle birlikte modellenmiştir. Ayrıca, Taşlıca Köyü'nün hemen doğusundaki Kaledağ (451 m) üzerindeki phrourion (garnizon) nitelikli ve yamuk planlı Karya Kalesi, yerinde tespit edilerek literatüre kazandırılmıştır. Kalenin, yörede belgelenen diğer Karya kaleleri gibi Arkaik dönemden itibaren kullanıldığı düşünülmektedir. Phoinix'in, kent çevresi ile birlikte yerleşim deseninde geçirdiği değişiklikler, Klasik/ Geç Klasik Dönem'den başlayıp erken Hellenistik ve Roma Dönemi'ne kadar devam etmiştir. Yerleşim, kendini zamanla ağaç dalı desenine dönüştürmüştür.

Kaledağ'ın görüş açısı içerisinde bulunan ve Taşlıca Köyü'nün hemen güneyindeki tepenin yamacında konuşlu (Gökçalça Tepe ve Somakkaya arasında), mimari ve topoğrafik açıdan Arkaik dönem konteksine uygun erken dönem yerleşimi (olasılıkla M.Ö.7. yy) ilk kez tanımlanmıştır.

Antik Bozburun Yarımadası'nın teraslama faaliyetlerindeki uzmanlığının en yoğun izlendiği yerlerden biri Phoinix'tir. Bölgenin karstik özelliği nedeniyle yeraltı sularına bağlı yaşam ve tarım faaliyetleri günümüzde de devam etmektedir. Taşlıca'ya özgü eşekler yardımıyla Kırkkuyular mevkiindeki kuyulardan taşınan suyla ova ve teras tarımı yapılmaktadır. Yöre halkı, incir ve badem üretiminin yanında hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bölgede bulunan mühürlü ticari amphora kulpları ışığında antik dönemde, zeytin ve üzüme bağlı tarım faaliyetlerinin yapıldığını göstermektedir.

Yarımada'nın kuzeyindeki Bybassos kenti sınırlarında bulunan (Kastabos) Hemithea kültünün, güneydeki Phoinix'te yer alan Apollon Tapınağı'nın/ kutsal alandaki yapının (M.Ö.2.yy) girişinde izlenen İlithiya adı ile işlevsel açıdan bağlantılı olduğu öne sürülmüştür. Tapınak geç dönemde şapele çevrilmiştir.

Bybassos

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bugünkü Orhaniye mahallesi kalıntıların bulunduğu tepenin yamacına kurulmuştur. Kentin sur kalıntıları orman içinde dağınık bir arazide görülebiliyor. Euthenna (Altınsivrisi/Karacasöğüt) Rodos kentciği. Bugüne ulaşan kalıntılar Karacasöğüt mahallesinin yaklaşık 2 km güneydoğusunda Altınsivrisi tepesinde kent nekropolisi, biraz yukarılarda çeşitli sur kalıntıları, kaya mezarları ve sarnıçlarla karşılaşılacaktır.

Amnistos (Karacasöğüt)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karacasöğüt yakınlarında bir başka antik kent daha var. Amnistos antik kenti kalıntıları mahallenin yakınındaki bir burun üzerinde. Kentten bugüne sur kalıntıları, deniz kıyısında eski liman duvarı ulaşmış.

Marmaris'in isim kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir şimdi bulunduğu tepede ilk yerleşenleri olan Türkmenler tarafından, Bizans döneminde, Mermer-şehri ismiyle kurulmuştur. Menteşeoğulları egemenliği döneminde altın çağını, uluslararası mermer ticareti sayesinde yaşayan bu liman kenti Mermeris adını almıştır. Doğal felaketlerden, yağma ve talandan nasibi alarak yok olan, Fiskos´un eski çağlardaki rolünü Rodos´un fethine yani 1522 yılına kadar üstlenmiştir.

"Mermeris ismi, Yunancaya Marmaras, İtalyancaya (Latinceye) Marmarice/Marmaris, İngilizceye Marmorice olarak, ilgi güncelliklerine göre çevrilmiştir. Marmaris ismi, I. Dünya Savaşından sonraki İtalyan işgalinde yoğun olarak kullanılmış ve sonrasında Cumhuriyet dönemiyle birlikte resmîyet kazanmıştır.

Bodrum´lu Herodot ve ünlü coğrafyacı Amasyalı Strabo, Fiskos'tan antik dönemde, Efes ve Mylasa'nın Doğu Akdeniz'e açılan limanı olarak bahsederler. Her ikisinin yaşadıkları dönemlerde Marmaris'in yerleştiği tepe, ya denizin altında ya da bir adacık olsa gerek. Herodot'un Marmarisos ismi ile Marmaris´i kastetmesi olanaksız.

Bir rivayete göre de Kanuni Sultan Süleyman'ın yaptırdığı hâlen de Marmaris'de bulunan kaleyi Kanuni Sultan Süleyman'ın beğenmediği ve kalenin mimarını astırdığı için Marmaris isminin "Mimarı as"'dan geldiği söylense de bu inandırıcılıktan uzaktır.

Hafza Sultan Kervansarayı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslında yapımı 1545 yılında tamamlanan kervansaray, bugünkü halinden çok daha büyük ve daha kapsamlı işlevi düşünülerek yapılmıştır. Daha yakın zamana kadar var olan hamamın dışında, "Han" işlevi gören ve var olan ikinci katı da değişik zamanlarda yıkılarak yok olmuştur. Şimdi adeti 7 olan küçük oda sayısı aslında konum olarak 8 dir. 8.si orantısız tarafta saklıdır. Bir de boğaza ve denize bakan odaların 2 tanesi hâlâ vardır, hem de çok iyi durumda ama saklıdır. Diğerleri çeşitli nedenlerden dolayı yok olmuştur.

Kısayalı Köprüsü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pilavtepesi arkasından gelen, Karaağaca kadar giden eskiyolu Mermeris yarımadasına birleştirmek için beyaz kesme taştan yapılmış, şimdiki Kısayalı'yı tamamiyle kaplayan büyüklükte görkemli bir köprüymüş. Öyle ki bir ucu Ilıca sırtlarında diğer ucu Eski cami civarında. Böyle bir köprünün varlığı 1801 yılında bir İngiliz ressam Neele tarafından yapılan resimle belgelenmiştir.

İbrahim Ağa Camii

[değiştir | kaynağı değiştir]

1789 yılında yapımı bitirilen bu eser, 1800-1849 yılları arasında kenti ziyaret eden İngilizlerin de dikkatini çekmiş ki seyir defterlerine kalenin bakımsızlığına rağmen caminin mimarisini beğendiklerini not almışlar. Gerçekten çok görkemli bir mimari eser olduğu ve o caminin şimdiki eski camiyle aynı caminin olmadığının belirginliği bir İngiliz ressam Neele 1801 tarihli eserinde belgeleniyor.

Ünlü Marmarisliler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yatçılık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal bir liman olan Marmaris Körfezi 1100 kapasiteli üç marina ve 1200 yat kapasiteli 9 yat çekek yerine sahiptir. Mavi Yolculuk güzergâhı üzerinde bulunan yörede yat turizmini geliştirmek amacıyla 5 yılda bir Uluslararası Yat Festivali ve Uluslararası Marmaris Yat Yarışları düzenlenir.

Marmaris'te yatçılık ve yelken turizmi adına hemen her konuda hizmet ve imkâna sahiptir. Birçok yat limanı ve yat kiralama şirketine ev sahipliği yapan Marmaris'te ki bazı yat limanları ve yat kiralama şirketleri aşağıdaki gibidir.

Marmaris International Yacht Club (MIYC) 1992 yılında kurulmuş. Her yıl düzenlenen Marmaris Yarış Haftası (Marmaris Race Week)'in de düzenleyicisi olan Marmaris International Yacht Club (MIYC)'ın hâlen 100 den fazla üyesi bulunmakta olup Netsel Marina'da yer almakta.

Orhaniye koyu'nun batı girişinde yer alan Martı Marina, kıyıda 100 ve demirli olarak da 300 yat kapasiteli bir marina. Marinada restoran, bar, market, yüzme havuzu, yat bakım merkezi bulunmakta.

Şehir merkezine karayolu ile 8 Km uzaklıkta, deniz yolu ile 2 deniz mili mesafededir. Yemyeşil orman içerisinde ideal konumuyla, tatil köyü havasında bir konaklama sunuyor. Dünyanın her yerinden gelen yatlar için doğal bir uğrak yeri ve kış günlerinin geçirilebileceği en uygun marinadır. Marinaya her boyda yat bağlanabilmektedir. 750 tekne denizde ve 1000 tekne karada servis kapasitesine sahiptir.

Marmaris Yerel Medyası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marmaris ilçesinde 2 yerel radyo kanalı ve çeşitli günlük yerel gazeteler bulunmaktadır.

Marmaris Yerel Radyo Kanalları

  • Marmaris Yat Marin FM (99.0 / 99.2)
  • Marmaris Radyo Mavi (97.5)[28][29]

Marmaris Yerel Gazeteleri

  • Marmaris Gündem Gazetesi
  • Marmaris Bülten Gazetesi
  • Marmaris Yenisayfa Gazetesi
  • Marmaris Manşet Gazetesi

Marmaris Yerel Dergileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin futbol takımları 1931 yılında kurulan Marmaris Gençlikspor,[30] 2019 yılında kurulan Marmaris Belediyespor,[31] 2006 yılında kurulan Marmaris Esnafspor,[32] 2015 yılında kurulan Marmarisgücü[33] ve 2010 yılında kurulan Marmarisspor,[34] maçlarını 1.400 kişilik Marmaris İlçe Stadı'nda yapmaktadır.[35]

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • İçmeler
    İçmeler
  • Marmaris'ten bir görünüm
    Marmaris'ten bir görünüm
  • Marmaris
    Marmaris
  • Marmaris kalesi
    Marmaris kalesi
  • Marmaris'ten bir görünüm
    Marmaris'ten bir görünüm
  • Turunç
    Turunç
  • Marmaris
    Marmaris
  • Marmaris merkezi
    Marmaris merkezi
  • Otel Mares
    Otel Mares
  • Marmaris
    Marmaris
  • Marmaris
    Marmaris
  • Marmaris
    Marmaris
  • Anıtın üzerinde kız
    Anıtın üzerinde kız

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Datça ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ "Kaymakam Nurullah KAYA". marmaris.gov.tr. 13 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024. 
  2. ^ http://www.marmaris.bel.tr/ 2 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Belediye Başkanı : Mehmet Oktay
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  4. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  5. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  7. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Marmaris Nüfusu - Muğla". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Muğla Marmaris Nüfusu". nufusune.com. 
  27. ^ a b c "Marmaris Nüfusunda Düşüş: 2023 Yılına Ait Son Veriler Açıklandı". Marmaris Haber Kurumu. 5 Eylül 2024 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024. 
  28. ^ "Canlı Marmaris Radyo Ses Dinle | canliradyodinle.fm". Radyo Dinle | canliradyodinle.fm. 8 Mart 2014. 25 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. 
  29. ^ "About – Radyo Mavi". 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "Marmaris Gençlikspor". AmatorFutbol.Org. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  31. ^ "Marmaris Belediyespor". AmatorFutbol.Org. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  32. ^ "Marmaris Esnafspor". AmatorFutbol.Org. 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  33. ^ "Marmarisgücü". AmatorFutbol.Org. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  34. ^ "Marmarisspor". AmatorFutbol.Org. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  35. ^ "Marmaris İlçe Stadı". AmatorFutbol.Org. 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
Genel
  • Oğuz-Kırca, E.D. 2014. Restructuring the Settlement Pattern of A Peraean Deme Through Photogrammetry and GIS: The Case of Phoinix (Bozburun Peninsula, Turkey). Mediterranean Archaeology and Archaeometry 14 (2): 281-313.
  • Oğuz-Kırca, E.D. 2015. Karya Khersonesosu'nda (Pera) İki Tip Kale/ Kale Yerleşimi (Two Models of Fortresses/ Fortress Settlements in the Carian Chersonesos). TÜBA-AR 18: 125-143.
  • Oğuz-Kırca, E.D. – V. Demirciler. 2015. Antik Dünyada Kırsal Ekonomi: Karya Kersonesosu'ndan Yeni Kanıtlar (Rural Economy in the Ancient World: New Evidence From the Karian Khersonesos. Anadolu (Anatolia) 41: 51-76.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Marmaris ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Marmaris&oldid=34166675" sayfasından alınmıştır