Feride Hanım Camii
 Ferida Hanım Camii | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Pavlos Melas, Yunanistan |
| Koordinatlar | 40°39′38″K 22°56′09″D / 40.66056°K 22.93583°D |
| İnanç | Sünni İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | Osmanlı İslam |
| Tamamlanma | 1903 |
| Özellikler | |
| Uzunluk | 18,19 m |
| Minare sayısı | 1 |
| Malzemeler | Taş ve tuğla |
Feride Hanım Camii (Yunanca: Φεριντέ Χανούμ Τζαμί) veya Lembet Camii (Τζαμί του Λεμπέτ), Yunanistan'ın Pavlos Melas belediyesinde bulunan bir camidir. Cami, 1903 yılında Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adını günümüzde Pavlos Melas Kışlası olarak bilinen Lembet Kışlası'ndan almıştır. 2013 yılında eski bir kitabe sayesinde caminin orijinal adı Feride Hanım Camisi adı keşfedilmiştir. Adını dönemin Selanik valisi Hasan Fehmi Paşa'nın eşi Feride Hanım'dan almıştır.
Feride Hanım Camii, Birinci Balkan Savaşı'nın ardından şehrin 1912'de Yunanistan'a katılmasından önce Selanik'te inşa edilen son camiydi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1903 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Makedonya'daki hakimiyetinin son yıllarında Selanik'te Topçu Kışlası arsasında inşa edildi. 18 Ağustos 1903'te açıldı ve kentin Osmanlı hakimiyeti altında inşa edilen son camiydi.[1]
1912 yılında Birinci Balkan Savaşı'nda Osmanlı ordusunun Yenice Muharebesi'nde yenilgiye uğratılmasının ardından Selanik şehri Yunanistan tarafından ilhak edildi ve caminin bulunduğu askerî karargâh Yunan birlikleri tarafından kullanıldı. Caminin kendisi dini olmayan amaçlara hizmet ediyordu, ancak resmî olarak ne zaman yeni kullanıma sunulduğu belli değildir.[2]
1999 yılında Yunan ordusu, kullanım yetkisini şehrin belediyesine devretmeye başladı ancak bu prosedür 2017 yılına kadar devam etti. 2003 yılında Kültür ve Spor Bakanlığı, camiyi korunmuş bir anıt ilan etti.[3] Bu arada 2005 yılında Selanik'i ülkenin kuzeyine ve doğusuna bağlayan ana yolun genişletilmesi için çalışmalara başlandı. Cami de genişleyen yolun ortasında yer aldığından uzun ekseni boyunca 22 metre kaydırıldı.[4] Ancak minarenin temelinin yıkılması gerekti.
2011 yılında caminin restorasyon çalışmalarına başlandı. Yerel Müslüman cemaati caminin yeniden ibadete açılmasını talep etse de talepleri sonunda reddedildi.[5]
Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Feride Hanım Camii iki katlı olup, kuzeybatı cephesinin ortasına doğru uzanan bir minareye sahiptir. Zemin katta iki giriş, iki giriş ve iki oda, bir depo odası ve üst kata çıkan bir merdiven bulunmaktadır. Zemin kattaki odaların kullanımı bilinmemektedir. Zeminde bir bekleme odası ve mescit bulunmaktadır.[6] Birinci katın giriş katında bulunan bina kitabesi, Ferideh'in camiyle olan bağlantısını ve dolayısıyla Lembet'in orijinal adını kanıtlayan tek şeydir.[7]
Caminin taban ölçüleri 18,19 x 13,52 m'dir ve çatı dahil (3,22 m.) yüksekliği ise 11,22 metredir. Her katın alanı 247,50 m²'dir. Duvarların kalınlığın, zemin katta dış duvarlar 90 cm, iç duvarlar kuzeybatısından güneydoğusuna 60 cm ve kuzeydoğusundan güneybatısına 90 cm kalınlığındadır. Birinci katta dış duvarlar 80 cm kalınlığında, iç duvarlar ise kuzeydoğusundan güneybatısına 70 cm kalınlığındadır.[5]
Tavanlar ahşaptan yapılmış olup, sade dekorasyonu tahtaların, ek çubukların ve kabartma elemanların düzenlenmesiyle elde edilmiştir. Mihrap salonunun ortasında ek ahşap unsurlarla süslenmiş haç şeklinde bir kubbe bulunmaktadır. Çevresi etrafında alternatif dikdörtgen ve kare bölümler oluşturulmuştur.[8]
2011 yılı restorasyon çalışmaları sırasında çatı restore edilmiş, üst katın pencereleri korunmuş, binanın dışındaki asbest bacaları kaldırılmış, yeni zayıf iç duvarlar ve asma tavanlar yıkılmış, mihrap ışıklandırılmış, duvar çizimleri ortaya çıkarıldı, iç mekandaki ahşap merdiven yeniden inşa edildi, caminin çevresi net bir şekilde kesilerek ızgara ve betonla kaplandı ve arazi çitle çevrildi.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hatzitrifon 2017, s. 1.
- ^ Hatzitrifon 2017, s. 3.
- ^ Hatzitrifon 2017, ss. 3-4.
- ^ Velogiannis 2018, ss. 108–112.
- ^ a b Hatzitrifon 2021, s. 51.
- ^ Hatzitrifon 2021, s. 33.
- ^ Hatzitrifon 2021, s. 39.
- ^ Hatzitrifon 2021, ss. 62-63.
- ^ Hatzitrifon 2017, s. 4.
Bibliyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Velogiannis, Manthos (2018). Η Διαχείριση των Μουσουλμανικών και Εβραϊκών Ιερών Μνημείων στη Θεσσαλονίκη (Yunanca)..
- Hatzitrifon, Nikolaos K. (15 Mart 2017). Το τζαμί της Φεριντέ χανούμ συζύγου Χασάν Φεχμί πασά. Selanik: Kültür ve Spor Bakanlığı.
- Hatzitrifon, Nikolaos K. (2021). Το τζαμί της Φεριντέ χανούμ συζύγου Χασάν Φεχμί πασά (Yunanca) (2 bas.). Selanik: Kültür ve Spor Bakanlığı. ISBN 978-618-00-2867-6.
Ek okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Feride Hanım Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kalliga, D. (2014). Χασάν Φεχμί Τζαμί: Τεκμηρίωση, Αποκατάσταση - Επανάχρηση. Πρακτικά Ιστορικά Ισλαμικά Τεμένη (Yunanca). Selanik: Kültür ve Spor Bakanlığı. ss. 69-82. ISBN 978-960-386-194-2.
