Fazlî
Fazlî Çelebi Fuzûlî-zâde | |
|---|---|
| Doğum | Fəzli Çələbi Füzulizadə 1543 Kerbela |
| Ölüm | 1605 |
| Milliyet | Azerbaycanlı |
| Meslek | Şair |
Fazlî Çelebi Fuzûlî-zâde (Azerice: فضلی چلبی فضولی زاده, Fəzli Çələbi Füzulizadə) veya sadece Fazlî (1543 – 1605) 16. yüzyıl Azerbaycanlı şairdi. Azerbaycan Türkçesi, Farsça ve Arapça eserler vermiş ve Azerbaycan şairi Fuzûlî'nin oğlu olmuştur. Fazlî, en çok şiirlerinde kronogramlar ve bilmeceler yaratmadaki yeteneğiyle tanınıyordu.
İsmi[değiştir | kaynağı değiştir]
Fazlî'nin tam adı Fazlî Çelebi Fuzûlî-zâde'dir.[1][2][3] Mahlası olan Fazlî, "berekete veya bolluğa ait olmak" anlamına gelir ve muhtemelen babası şair Fuzûlî'nin müstear ismine bir övgüdür.[4]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kerbela'da doğan Fazlî'nin[5] doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor, ancak babasının vefat ettiği 1556 yılından önce olduğuna inanılıyor. Şair Ahdî-i Bağdadî'nin 1563/64 tarihli Tezkire'sinde onu olgun bir şair olarak tanımlamıştır ve bu yüzden Fazlî'nin 1543 civarında doğduğu öne sürülür. Fazlî, şiir eğitiminin çoğunu babasından almıştır. 1605 yılında vefat ettiği sanılmaktadır.[4]
Şiiri[değiştir | kaynağı değiştir]
Fazlî, sınırlı miktarda ve nitelikte eseri olması nedeniyle küçük bir şair olarak tanınır. Azerbaycan Türkçesi, Farsça ve Arapça olarak aruz ölçüsüyle şiirler yazmıştır. Şiiri, kayda değer bir yaratıcılık derecesi ile karakterizedir. Ahdî'ye göre Fazlî, dini çalışmalardan çok seküler bilgilerle ilgileniyordu. Kıtalarından birinde Sünni inançları desteklediğini ve Kızılbaş görüşlerine karşı olduğunu ifade etmektedir. Fazlî, şiirlerinde kronogramlar ve bilmeceler yaratmadaki olağanüstü yeteneğiyle tanınıyordu. Onun goşma (dini olmayan nazım şekli) şiirlerinin de daha sonra Azerbaycan'ın Türk şairlerine ilham verdiğine inanılıyor.[1][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Kılıç 2014.
- ^ Karahan 1996.
- ^ Iranica 2000.
- ^ a b c Hess 2015.
- ^ AzerTAC 2018.
Bibliyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Hess, Michael R. (2015). "Fazli". In Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Stewart, Devin J. (eds.). Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online. doi:10.1163/1573-3912_ei3_COM_27073. ISSN 1873-9830.
- Karahan, Abdülkadir (1996). "FUZÛLÎ". TDV Encyclopedia of Islam, Vol. 13 (Fikih – Gelenek) (in Turkish). Istanbul: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies. ISBN 978-975-389-440-1.
- Kılıç, Filiz (2014). "FAZLÎ, Fuzûlî-zâde Fazlî Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ahmet Yesevi Üniversitesi. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Məhəmməd Füzulinin oğlu Fəzlinin şeirləri tapılıb". AzerTAC. 4 Ocak 2018. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- Yarshater, Ehsan, ed. (2000). "FOŻŪLĪ, MOḤAMMAD". Encyclopædia Iranica, Volume X/2: Forūḡī–Fruit. London and New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 121–122. ISBN 978-0-933273-41-2.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikikaynak'ta Fəzli ile ilgili metin bulabilirsiniz.
