Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa
| Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1832 İstanbul |
| Ölüm | 1903 (70-71 yaşlarında) İstanbul |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1849-1903 |
| Rütbesi | Bahriye Müşiri |
| Komutası | Donanma Komutanı, Bahriye Nazırı |
| Çatışma/savaşları | 93 Harbi |
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa (1832 - 1903) II. Abdülhamid döneminde Bahriye Nazırlığı görevinde bulunmuş amiraldir. 1853 yılında Sinop Baskını'nda ölen Bozcaadalı Riyale (tümamiral) Hüseyin Paşa'nın oğludur.
Deniz Harp Okulu'na 1842'de girdi ve 5 Mayıs 1849'da mezun oldu. 1853'te yüzbaşı (kolağası) 1855'te binbaşı, 1862'de kaymakam, 1864 yılında miralay, 1871'de liva amiral, 1872'de ferik amiral 1877 yılında donanma komutanı olup Osmanlı-Rus savaşı sırasında Karadeniz'de filo komutanı olarak görev yaptı.[1] Komuta ettiği Osmanlı donanması, Karadeniz'in doğusunda Rus ordusunun gerisine sarkmak amacıyla 23 Mayıs 1877'de Sohum'a başarılı bir çıkarma harekâtı icra etti ve bölgedeki Rus birliklerini mağlup etti.[2] Bununla birlikte, Rumeli'deki cephenin ihtiyaçları doğrultusunda buradaki birlikler 1877 Eylül'ünde tahliye edilerek Varna'ya taşındılar.
12 Ocak 1881 yılında da Bahriye müşiri rütbesiyle Bahriye Nazırı oldu. Bahriye Nazırlığı görevinde en uzun süre (23 yıl) bulunmuş kişidir. Damadı Osman Paşa 1890 yılında Japonya açıklarında kayalıklara çarpıp batan Ertuğrul Fırkateyni'nin komutanıydı. 27 Temmuz 1903 tarihinde öldü. Mezarı Eyüpsultan semtinde, eski Boyacı Sokak, yeni Sultan Reşat Caddesi üzerinde ve kendi adını taşıyan kütüphanesinin karşısındadır. Türbesinin restorasyonu aslına uygun olarak 1999 yılında yapılmıştır.[1]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kadıköy'deki Hasan Paşa Camii (1889),[3] Fatih semtinde Divittar Keklik Mehmet Efendi tarafından yaptırılan ve yangından dolayı kullanılmayan mescidi ahşap ve kubbeli olarak 1882 yılında Divittar Keklik Mehmet Efendi Cami olarak yeniden yaptırmıştır.[4] Eyüp Kaptan Paşa Cami, Cami esasen 16. yüzyılda Gürcü asıllı Mahmut Ağa tarafından minbersiz ve minaresiz yapılmıştır. 1900’lü yıllarda bugünkü haline Hasan Hüsnü Paşa Tarafından getirilmiştir.[5] Eyüp Hasan Hüsnü Paşa Çeşmesi, Kadıköy Hasan Hüsnü Paşa Çeşmesi, Kasımpaşa Yel değirmeni Cami, Trabzon Akkısa Cami ve Refahiye Cami de Hasan Hüsnü Paşanın eseleri arasında gösterilir.[6] Eyüpsultan'da 1904 yılında adına yaptırılan Hasan Hüsnü Paşa Türbesi bulunmaktadır. Eyüpsultan'da bulunan türbesinin olduğu yerde bir de tekkesi vardır. Tekke de tevhidhane, baninin türbesi ve kütüphane odaları mevcuttur. 1998 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyonu yaptırılmıştır.[7] Türbesinin karşısında bir de Hasan Hüsnü Paşa Kütüphanesi bulunmaktadır. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesinde "Hasan Hüsnü Paşa koleksiyonu" bulunmaktadır. İstanbul Deniz Müzesi, II. Abdülhamit’in emriyle, Hasan Hüsnü Paşa tarafından kurulmuş 31 Ağustos 1897 tarihinde halka açılmıştır.[8] Günümüzde “Deniz Kuvvetleri Dergisi” adı ile yayın hayatına devam eden “Ceride-i Bahriyye” ve “Mecmua-i Fünun-u Bahriyye” adında iki dergi Hasan Hüsnü Paşa’nın, II. Abdülhamit nezdindeki girişimleri ile yayın hayatına başlamıştır. İlk sayıları 26 Haziran 1889 (13 Haziran 1305)[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Haskan, Mehmet Nermi:Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, cilt.2, s. 98, İstanbul 2014
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Sohum" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2019), c. EK-2, s.521". 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2023.
- ^ Hasan Paşa Cami-Kadıköy. 26 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filozof.net. Erişim Tarihi:26.10.2016
- ^ Divittar Keklik Mehmet Efendi Camii, Fatih. 26 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. istanbuldakicamiler.com. Erişim Tarihi:26.10.2016
- ^ Kaptan Paşa Camii (Eyüp) 27 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. hayalleme.com. Erişim Tarihi:26.10.2016
- ^ Bahriye Nazırı Kaptan-ı Derya Hasan Hüsnü Paşa. 26 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haliskutmangilcpl.meb.k12.tr. Erişim Tarihi: 26.10.2016
- ^ Bir Eğitim Kurumu Olan: Eyüp'te Hasan Hüsnü Paşa Tekkesi ve Vakfiyesi. 26 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tasavvufdergisi.net. Erişim Tarihi: 26.10.2016
- ^ Özkan, Süleyman: Türkiye'deki Özel Koleksiyonların Günümüze Etkileri. 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. johschool.com. Erişim Tarihi: 26.10.2016
- ^ Hatip, S. Murat. Basım Yayın Hayatındaki 120 Yıllık Bir Dergi:Deniz Kuvvetleri Dergisi. 29 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dzkk.tsk.tr. Erişim Tarihi: 28.10.2016