Ay ağacı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sebastian County adliye binası önünde bir Ay ağacı, Fort Smith, Arkansas, ABD

Ay ağaçları, 1971 yılında NASA tarafından uzaya gönderilen ağaç tohumları. Tohumların farklı koşullarda nasıl değiştiklerini ve yetiştiklerini gözlemlemek aracıyla Apollo 14 misyonu kapsamında Ay'a farklı ağaç türlerinden beş yüz tohum gönderildi ve bu tohumlar otuz dört kez ay yörüngesi etrafında dolaştırıldı. Görevini tamamlayarak Dünya'ya dönen Apollo 14'ten alınan tohumlar, aralarında Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, Japonya ve Brezilya'nın da olduğu farklı ülkelere ekildi.[1]

31 Ocak 1971'de fırlatılan Apollo 14, 5 Şubat 1971 tarihinde ay kraterine iniş yaptı. Alan Shepard ve Ay modülü pilotu Edgar Mitchell Ay yüzeyinde yürürken, eski bir Orman Servisi çalışanı olan komuta modülü pilotu Stuart Roosa, Ay'a hiç ayak basmadı.[2] Roosa, bagajındaki yaklaşık 500 tane yumru çamı, tatlı sakız ağacı, sekoya, Douglas göknar ve çınar tohumu bulunan bir kutuyu Ay'ın etrafında 34 kez tur attırdı. Buradaki fikir, ağırlıksızlığın tohumlar üzerinde nasıl bir etkisi olacağını görmekti.[3] Kitty Hawk komuta modülü, 9 şubat 1971'de UTC ile saat 21:05'te Amerikan Samoası'nın 1.400 km güneyine, güney Pasifik Okyanusu'na indi. Tohumlar Dünya'ya döndükten sonra yaklaşık 420 fideye dönüştü. 1975 ve 1976 yıllarında ABD'deki okullara, üniversitelere, parklara ve devlet dairelerine verildi.

Bu tohumlardan dikilen ağaçların çoğunun yeri on yıllardır büyük ölçüde bilinmiyordu. 1996 yılında, üçüncü sınıf öğretmeni Joan Goble ve öğrencileri, yerel bölgelerinde, üzerinde ay ağacı olduğunu belirten bir plaket bulunan bir ağaç buldular. Goble, NASA'ya bir e-posta gönderdi ve çalışan Dave Williams'a ulaştı. Williams, NASA'daki meslektaşlarının çoğu gibi ağaçların varlığından habersizdi. Biraz araştırma yaptıktan sonra Williams, Roosa'nın bu tohumları ekilmek üzere uzaya ve eve getirmek için yaptığı ilk eylemleri anlatan bazı eski gazete kupürleri buldu.[4] Williams, NASA'nın resmi web sitesinde ağaçları bulmak için halktan yardım isteyen bir sayfa yayınladı. Sayfa ayrıca bilinen ay ağaçlarının yerlerini ve türlerini listeleyen bir tablo içeriyordu. Williams, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki insanlardan, onları ay ağaçları olarak tanımlayan plaketler gören insanlardan haber almaya başladı. Williams, konumları ve türleri de dahil olmak üzere bu tür ağaçların ayrıntılarını listeleyen bir veritabanını yönetmeye başladı. 2011'de Wired dergisindeki bir makale bu çabayı anlattı ve Williams'ın e-posta adresini sağlayarak mevcut ay ağaçları hakkında bilgisi olabilecek herkesi yazmaya teşvik etti.[5] 2022 yılı itibarıyla mevcut ağaçların tespiti ve yerlerinin belirlenmesi çalışmaları devam etmekteydi.[4][6]

Ay ağaçları ve konumları[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir ve eyalet Konum Ağaç türü Dikim tarihi
Auburn Üniversitesi,
Alabama		 G.W. Andrews Forestry Sciences Lab Loblolly Pine* 22 Ekim 1976
Birmingham,
Alabama		 Birmingham Botanical Garden Sycamore Nisan 1976
Montgomery,
Alabama		 State Capitol Loblolly Pine Nisan 1976
Troy,
Alabama		 Pioneer Museum of Alabama 5 Ağustos 1976
Tuscumbia,
Alabama		 Ivy Green 19 Ekim 1976
Flagstaff,
Arizona		 Flagstaff Jr. High School Douglas Fir 30 Nisan 1976
Tucson,
Arizona		 Kuiper Space Sciences Building, Arizona Üniversitesi Sycamore
Ft. Smith,
Arkansas		 Sebastian County Courthouse Loblolly Pine 15 Mart 1976
Washington,
Arkansas		 Old Washington Historic State Park
Arcata,
Kaliforniya		 Humboldt State University 3 Redwoods
Berkeley,
Kaliforniya		 Tilden Nature Area Redwood 26 Temmuz 1976
Monterey,
Kaliforniya		 Friendly Plaza Temmuz 1976
San Luis Obispo,
California		 Mission Plaza 30 Temmuz 1976
Sacramento,
Kaliforniya		 State Capitol
Cape Canaveral,
Florida		 Kennedy Uzay Merkezi Sycamore*[7] 25 Haziran 1976
Gainesville,
Florida		 Florida Üniversitesi Sycamore
Perry,
Florida		 Forest Capital Museum State Park Loblolly Pine 26 Nisan 1978
Tallahassee,
Florida		 Cascades Park Sycamore
Tallahassee,
Florida		 Doyle Conner Building Loblolly Pine
Athens,
Georgia		 Athens-Clarke County Planning Department Mayıs 1976
Waycross,
Georgia		 Okefenokee Regional Educational Service Agency[8] ca. 1976
Boise,
Idaho		 Lowell Elementary School 1977
Moscow,
Idaho		 University of Idaho Sycamore
Cannelton,
Indiana		 Camp Koch Girl Scout Camp 1976
Indianapolis,
Indiana		 Indiana Statehouse 9 Nisan 1976
Lincoln City,
Indiana		 Lincoln State Park 1 Mayıs 1976
Tell City,
Indiana		 Forest Service Office 2 Sweetgums 1976
Atchison,
Kansas		 International Forest of Friendship Sycamore
Elmer,
Louisiana		 Palustris Experimental Forest Loblolly Pine Nisan 1976
Piedmont,
South Carolina		 209 Green Leaf Lane Sycamore Ağustos, 1976
New Orleans,
Louisiana		 New Orleans River Walk Loblolly Pine Haziran 1983
Bethesda,
Maryland		 Society of American Foresters 30 Eylül 1975
Greenbelt,
Maryland		 Goddard Space Flight Center Sycamore 9 Haziran 1977
Holliston,
Massachusetts		 Holliston Police Station Nisan 1976
Lansing,
Michigan		 State Capitol Weeping Beech 1976
Mississippi State,
Mississippi		 The Junction Sycamore 1975
Waynesboro,
Mississippi		 Forestry Commission Nursery
DeSoto,
Missouri		 Walthers Park
Pisgah National Forest,
North Carolina		 Cradle of Forestry in America
Asheville Botanical Garden,
North Carolina		 UNC Asheville
South Brunswick,
New Jersey		 South Brunswick High School
Jefferson County,
Ohio		 Friendship Park 29 Temmuz 1976
Eugene,
Oregon		 Erb Memorial Union, University of Oregon (Initially planted at Willamette Hall, moved in 1980) Douglas Fir 1976
Roseburg,
Oregon		 U.S. Veteran's Hospital 3 Mayıs 1976
Corvallis,
Oregon		 Peavy Hall, Oregon State University 1976
Salem,
Oregon		 State Capitol 30 Nisan 1976
Salem,
Oregon		 Private Residence 2 Douglas Firs 1973
Ebensburg,
Pennsylvania		 Cambria County Courthouse Sycamore 29 Haziran 1976
Hollidaysburg,
Pennsylvania		 Highland Hall 5 Mayıs 1976
King of Prussia,
Pensilvanya		 Lockheed Martin Space Systems Building 30 Haziran 1976
Newtown/Langhorne,
Pensilvanya		 Core Creek Park 30 Nisan 1976
Philadelphia,
Pennsylvania		 Washington Square Sycamore* 6 Mayıs 1975
Knoxville,
Tennessee		 University of Tennessee Loblolly Pine Nisan 1976
Sewanee,
Tennessee		 University of the South Sycamore
Tullahoma,
Tennessee		 Arnold Air Force Base Loblolly Pine
Olympia,
Washington		 State Capitol Douglas Fir
Huntsville,
Alabama		 U.S. Space and Rocket Center 5 Sycamores,
2 Pines *		 29 Ekim 1976
Tuskegee,
Alabama		 VA Hospital (CAVHCS) Loblolly Pine * 1976
Little Rock,
Arkansas		 Forestry Commission Headquarters 15 Mart 1976
Monticello,
Arkansas		 University of Arkansas at Monticello 1977?
New Orleans,
Louisiana		 NASA Michoud Assembly Facility Loblolly Pine (2?) * Temmuz 1976
North Pembroke,
Massachusetts		 Historical Society Sycamore? * Nisan 1976
Albuquerque,
New Mexico		 Civic Plaza Douglas Fir *
Illinois Valley,
Oregon		 Siskiyou Smoke Jumper Base
Washington,
DC		 Beyaz Saray Loblolly Pine * 19 Ocak 1977
Plano, Teksas Plano Senior High School Sycamore * 4 Kasım 2009
Brasília,
Brezilya		 Ibama Central Building's garden Sweetgum 14 Kasım 1980
Santa Rosa,
Brezilya		 Parque Municipal de Exposições Redwood 18 Ağustos 1981
Tradate,
İtalya		 Appiano Gentile Park Loblolly Pine 10 Ekim 2011
Bracey,
Virginia		 River Ridge Golf & Camping Club Sycamore 31 Ocak 1971
Doswell, Virginia Kings Dominion [9]
Luzern,
İsviçre		 Swiss Transport Museum Sycamore 15 Ağustos 1976 (not planted until later)
Silver City,
New Mexico		 Gough Park 14 Ağustos 1976
Houston,
Teksas		 NASA Johnson Space Center Loblolly Pine Şubat 2016[şüpheli – tartışma]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Black, Richard (19 Temmuz 2005). "Trees... from the Moon". BBC News. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021. 
  2. ^ Stenger, Richard (22 Ekim 2002). "Scientists look for elusive 'moon trees'" (İngilizce). CNN. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021. 
  3. ^ Carter, Jamie (5 Şubat 2021). "Have You Ever Seen A 'Moon Tree?' Where You Can See A Curious Legacy Of NASA's Apollo Missions 50 Years On". Forbes. Erişim tarihi: 4 Mart 2021. 
  4. ^ a b We Almost Forgot About the Moon Trees: A collection of tree seeds that went round and round the moon was scattered far and wide back home 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Marina Koren. The seeds orbited the Moon, but were not landed on it. The Atlantic, January 31, 2022.
  5. ^ The Mystery of the Missing Moon Trees: 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 15 years after NASA astronomer David Williams started searching for them, hundreds of trees grown from space-faring seeds are still missing. The “moon trees,” whose seeds circled the moon 34 times in Apollo 14 astronaut Stuart Roosa‘s pocket, were welcomed back to Earth with great fanfare in 1971. February 10, 2011, wired.com.
  6. ^ The "Moon Trees" 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., official NASA website, accessed Feb 3, 2022.
  7. ^ "Archived copy". 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2017. 
  8. ^ "Twitter". 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ay_ağacı&oldid=29346127" sayfasından alınmıştır