Agrippina (opera)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Agrippina
Özgün isimAgripinna HMW 8
MüzikGeorge Frideric Handel
LibrettoKardinal Vincenzo Grimani
Gala26 Aralık 1709
İlk gösterim yeriSan Giovanni Grisostomo Tiyatrosu, Venedik
Oyuncular
  • Genç Agrippina: Neron'un annesi (soprano)
    şş
  • Neron (Nerone): Roma İmparatoru (soprano kastrato)
  • Pallas (Pallante): Azatlanmış bir köle (bas)
  • Narcissus (Narciso): Azatlanmış bir köle (alto, kastrato)
  • Lesbus (Lesbo): bas
  • Otho (Ottone): Roma İmparatoru (kontralto)
  • Poppaea Sabina (Poppea): Neron'un ikinci karısı (soprano)
  • Claudius (Claudio): Roma İmparatoru (bas)
  • Juno (Giunone): Zeus'un karısı tanrıça (kontralto)


Agrippina (Agrippina HMW 8: dizini) George Frideric Handel tarafından bestelenmiş üç perdelik opera seria janrında bir opera eseridir. Libretto Kardinal "Vincenzo Grimani" tarafından hazırlanmıştır. Eser 1709-1710 Venedik Karnaval mevsimi hazırlanmış ve prömiyer temsili 26 Aralık 1709'da "San Giovanni Grisostomo Tiyatrosu", Venedik'te yapılmıştır.

Operanın konusu imparator Nero'nun annesi genç Agripinna'nın bir komplo hazırlamasıdır. Bu komplonun hedefi Roma İmparatoru olan Claudius'a imparatorluktan uzaklaştırmak ve böylece oğlu olan Nero'yu Roma İmparatoru ilan etmektir. Handel'in kullandığı librettolardan en iyisi olduğu iddia edien bu eserin Kardinal Grimani tarafından hazırlanmış librettosu birçok o günkü politik olayları ima ile ele alarak bir "kahraman-aleyhtarı hicivsel komedi" olduğu iddia edilmektedir.[1] Bazı inceleyiciler eserin konusunun Kardinal Grimani ile Papa XI. Clemens arasındaki çekişmeleri yansıttığını da iddia etmişlerdir.

Handel bu eseri İtalya'dan dönmesinden 3 yıl sonra bestelemiştir. Prömiyer temsili 26 Aralık 1709'da Venedik'te Teatro San Giovanni Grisostomo'de sahnelenmiştir. Bu eser seyircilerden çok rağbet görmüştür. Prömiyer temsilinden sonra, o zamana kadar hiç görülmemiş olarak arka arkaya 27 defa sahnelenmiştir. Eseri tiyatro kritikleri de çok beğenmişlerdi. Gözlemciler bu eserdeki müziğin kalitesinin çok yüksek olduğunu bildirmişlerdi. Halbuki o günlerin geleneklerine göre müzik parçalarının çoğunluğu diğer opera eserlerinden, hatta başka bestecilerin eserlerinden, alınmış ve uyarlanmıştı. Bu eser için gösterilen rağbete rağmen Handel, bu eserin tekrar yapımlanıp sahnelenmesi için hiçbir gayret göstermedi. Prömiyeri takip eden yıllarda eserin bazı yapımlanması kayda geçmiştir, ama 18. yüzyıl ortalarından itibaren Handel stili operaların modası geçince, bu opera eseri ve Handel'in dramatik eserleri genel olarak hiç yapımlanmadan birkaç yüzyıl unutulup gitti.

20. yüzyılda Handel tipi opera yapımlanması tekrar moda haline geldi. Bu eserin Almanya'da yeni yapımlanmasından sonra Agripinna operası tekrar yapımlanmaya başlandı ve Britanya ve Amerika'da be eserin prömiyer temsilleri bu dönemde yapıldı. 2007'de ABD'de New York City Opera'da ve Londra'da Coliseum Tiyatrosu'nda yapımlanan "Agrippina" temsillerinde çok yenilikçi bir mizansen kullanılması gayet büyük seyirci ilgisi çekti. Modern kritiklerinin düşüncelerine göre "Agrippina" Handel'in birinci opera şaheseridir ve birçok yenilikler getiren gayet taze müziksel yaklaşımı ile ve çağımızda Handel operasının tekrar moda olması ile bu eser günümüzde gayet popüler bir opera eseri olmuştur.

Hazırlanış[değiştir | kaynağı değiştir]

Hazırlamaya geri plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Geöğe Frideric Handel (1727), Ressam:Balthasar Denner
Handel'in ilk operalarına çok etkisi olan Hamburg'lu Johann Mattheson

Handel'in ilk opera besteleri Alman usta besteci Johann Mattheson etkisi altında, bestecinin 1704-1706'da bulunduğu Hamburg yıllarında kullandığı Almanca Operası stilindedir.[2] 1706'da Handel İtalya'ya gitti ve orada 3 yıl kaldı. Bu sırada İtalyan müzik stilini iyice öğrendi ve bestecilik bilgisini geliştirdi.

Önce Floransa'da kaldı ve burada Alessandro Scarlatti ve Domenico Scarlatti'ye tanıştırıldı ve bu şehirde ilk İtalyan stilinde operasını besteledi ve bu Floransa'da sahnelendi. Rodrigo (1707) adlı bu eserde Handel'in hala Hamburg ve Mattheson etkileri altında olduğu açıkça görülmektedir.[2][3] Bu opera İtalya'da o kadar rağbet de görmedi.

Handel Floransa'dan Roma'ya gitti. Fakat Roma'da Papa'nın bir kararnamesi ile opera eserlerinin sahnelenmeleri yasaklanmıştı.[4] Benzer durumla da sonra gittiği Napoli'de karşılaştı. Bunun için Handel vaktini oratoryo ve kantata janrından eserler bestelemeye çevirdi. O zamanlar, bestelenen müzik parçasının uzunluğundan başka, opera, kantata ve oratöryo eserleri arasında pek fark yoktu ve bu üç janrda eser de secco resitatif ve tek başına (de capo) arya arka arkaya gerekmekteydi. Secco yani çalgılarla çalınmadan kuru resitatif olarak söylenmekteydi ve resitatif diyalog olarak dramının hareketinin gelişmesini sağlamaktaydı.[5] Bu dönemde Handel';in eserleri Dixit Dominus, ve Napoli'de bestelediği dramatik kantata Aci, Galatea e Polifemo idi.

Roma'da Handel tanınmış bir Papalık Devleti diplomatı olan Kardinal Vicenzo Grimaldi ile tanıştı. Bu Kardinal boş zamanlarında opera librettoları yazmakla tanınmıştı. Kardinal Handel'i teşvik edip korumasına aldı ve Agripinna adını verdiği hazırladığı bir librettoyu Handel'e verdi. Handel Napoli'ye gidip bu operanın müziğinibestelemeye başladı. Kasım 1709'da Handel Venedik'e gittiğinde bu opera eseri hazırlanıp bitmişti. Grimani bu yeni operanın ailesinin sahip olduğu Teatro San Giovanni Grisostomo'da Karneval sezonunda sahnelenmesini sağladı. Bu eser Handel'in İtalya'da prömiyeri sahnelenen ikinci operası ve İtalya'da iken bestelediği son opera eseri oldu.

Sahneleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Agripinna'nın prömiyer tarihi hakkında bir belirsizlik bulunmaktaydı; ama yeni bulunan bir yazma haber gazetesinden bunun 26 Aralık 1709 olduğu belirlenmiştir. Prömiyerdeki rollerde (başroldeki Antonio Carlo ve baş kadın rolündeki Margherita Durasaniti gibi) o günlerde Kuzey İtalya'da en iyi bilinen şarkıcılar yer almışlardır.

Prömiyerinden sonra Agrippina çok popüler bir opera eseri olmuş ve Handel'i uluslararası şöhrete eriştirmiştir. Orijinal yapım o günlere göre çok fazla olarak arka arkaya 27 defa tekrarlanmıştır. 1713 ile 1724 arasında Agripinna Napoli, Hamburg ve Viyana'da da temsil edilmiştir. Ancak opera eseri yapımcısı da olan Handel kendinin bu eserini tekrar sahnede yapımlamamıştır.

18. yüzyıl sonları ve tüm 19. yüzyıl boyunca Handel'ıın diğer opera eserleri gibi, Agripinna operası da unutulmuştur ve 1754-1920 döneminde tek bir defa bile sahnelenmemiştir. Fakat 20. yüzyıl başlarında Handel eserleri tekrar yapımcıların ve seyircilerin dikkatini çekmeye başlamıştır. Bu eser 20. yüzyılda ilk defa 1943 yapımından sonra pek çok kere tekrar yapımlanmıştır. Son Amerikan yapımlarında ve 1985'te Almanya'da Schwetzingen ile yine Almanya'da 1991 Göttingen yapımlarında orkestra otantik 18. yüzyıl Barok dönemi çalgılarıyla donatılmıştır.

Roller[değiştir | kaynağı değiştir]

Agrippa'nin prömiyeri için roller listesi
Prömiyerde Agrippina rolünde olan Margherita Durastanti'nin karikaturu
Rol Ses tipi Prömiyerde roller, 26 Aralık 1709
(Orkestra şefi: Bilinmiyor)
Agrippina soprano Margherita Durastanti[6]
Neron
(İtalyanca: Nerone)
soprano kastrato Valeriano Pellegrini
Pallas (azatlanmış köle)
(İtalyanca: Pallante)
bas[7] Giuseppe Maria Boschi
Narcissus
(Narciso)
alto kastrato Giuliano Albertini
Lesbus
(Lesbo)
bas Nicola Pasini[8]
Otho
(Ottone)
kontralto Francesca Vanini-Boschi
Poppaea
(Poppea)
soprano Diamante Maria Scarabelli
Claudius
(Claudio)
bas Antonio Francesco Carli[9]
Juno
(Giunone)
kontralto Bilinmiyor.

20. ve 21. yüzyıllardaki yapımlanmalarda kastrato ses için hazırlanmış iki rol kontrtenorler tarafından seslendirilmişlerdir.[10]

Enstrümantasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Handel'in bu eser için partisyon notalarında belirtilen çalgı gereksimi daha önce bestelediği operalarda için kullanılan çalgılar ile hemen hemen aynıdır. Bunlar 2 blokflüt, 2 obua, 2 trompet, 3 keman, 2 viyolonsel, viyola, timpani, kontrfagot ve klavsen'dir.

Konu özeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Genç Agrippina- Roma Montemarini
Neron'un büstü. Roma Capitoline Müzesi
Roma İmparatoru Claudius. Uffizi Galerisi

Yer: Antik Roma Zaman: Roma İmparatorluk dönemi, yak. 50-70

I. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Agrippina'nın odasında

Agrippina kocası olan Roma İmparatoru Claudius'un bir deniz fırtınası sonucu öldüğü haberini almıştır. Yirmi-beş yaşında olan oğlu Nero'un Roma imparatoru olarak seçilip tahta çıkmasını istemektedir. Oğluna halkı kendinin değerine inandırıp onları kendine çekmek için halka altın dağıtmasını tavsiye eder. Nero annesine çok minnettar kalmıştır. (Con saggio tüo consiglio) Yalnız kalan Agrippina, aşk oyunları için kendine bir eş seçmek için azat edilmiş eski köleler olan Pallas ve Narcıssus arasında bir tercih yapması gerektiğini düşünmektedir. Pallas'ı tercih eder. Agrippina Pallas'a vefalı bir aşık olacağını bildirir ve Pallas da ona karşı duyduğu yakınlık hislerini ifade eder. Agrippina ona kocası olan imparator Cladıus'un ölme haberini aldığını söyler ve ondan senatörleri Capitol Tepesinde toplamasını ve onların oğlu Nero'yu imparator ilan etmelerini sağlamasını ister. Pallas da kendisinin talih kuşu tarafından seçildiği hakkında bir şarkı ile ayrılır. (La mia air so Fortunata). Pallas ayrıldıktan sonra Agrippina Narcissus'u yanına çağırır. Agripinna Narcissus'a kendini sevdiğini söyler ve ondan halkı ve ordunun askerlerini Nero'yu tutmalarını sağlaması için tedbirler almasını ister. Narcissus da bu haberden çok sevinip büyük bir sevinçle şarkı söylerek ayrılır. (Volo pronto, e lieto it core). Yalnız kalan Agrippina kendisinin ne kadar azimli bir kişi olduğu hakkında bir aryaya başlar. (L'alma mia fra le tempeste).

Bir taht bulunan Capitol meydanında

Bir taht bulunan Capitol meydanında Nero bir kalabalıkla çevrilidir ve onlara hediyeler dağıtmaktadır. Nero Senato'nun önünde yeni imparator olarak selamlanır. Fakat trompetler çalmakta iken Agrippina ve Nero tahta çıkarken, tören Claudius'un uşağı Lesbus'un içeri girmesiyle yarıda kesilir. Lesbus efendisi imparatorun yaşadığını ve Antium'da karaya çıktığını haber verir. (Allegrezza! Claudio giunge!. Ordu komutanı olan Otho İmparator Claudius'u ölümden kurtarmıştır. Otho olayı doğrular. Ayrıca imparatorun bir şükran simgesi olarak da Otho'yu kendisine varis imparator adayı yapmaya söz verdiğini açıklar. Ne yapacağını bilmeden şaşırmış kalan Agrippina'ya yaklaşan Otho, Poppea'ya delice âşık olduğunu, Poppea'nın onun için tahttan daha da önemli olduğunu ifşa eder. Agrippina onu bu aşkında onu desteklemeye söz verir. (Tu ben degno). Otho buna çok sevinir (Lusinghiera mia speranza). Agrippina, Claudius'un da gizliden gizliye Poppea'ya âşık olduğunu bilmektedir ve oğlu Nero'yu imparator yapma hırslarına yeni bir yön vermeyi planlar.

Poppea'nın yatak odası. Poppea bir ayna önünde

Poppea güzelliği hakkında bir şarkı söylemektedir. (Vagne perle, eletti fiori). Claudius, Otho ve Nero hepsi kendisine aşık olmaları onu sevindirmektedir.

Agrıppina, Poppea'ya gider ve Otho'nun Claudius'la bir anlaşma yaptığını, Otho'nun tahta çıkması karşılığında Poppea'yı Claudius'a vereceğini söylediği yalanını anlatır. Agrippina Poppea'ya, Otho'nun kendisine Claudius'tan gelecek olan aşk yeminlerini reddetmesini öğütler. Agrippina bu hareketinin Claudius'un Otho'ya verdiği taht sözünden vazgeçireceğine inanmaktadır. Poppea, Agrippina'ya inanır.

Claudius, Poppea'nın evine geldiğinde genç kadın Otho´nun ihanetini açıklar. Claudius öfke içinde oradan ayrılırken Agrippina büyük bir iki yüzlülükle onu teselli eder ve ikisi arasındaki dostluğu hiçbir şeyin bozamayacağını söyler. (Non hò cor che per amarti).

Lesbos Claudius'un kendine karşı taşıdığı sevgiyi övmeye başlar. Poppea onun her ikisine karşı olan aşkını kabul ettiğini bildirir. Lesbos Poppea'ya Claudius'un geceleyin kendine odasına geldiğini ifşa eder. Poppea Claudius'u sadece bir aşık gibi değil bir hükümdar olarak da kabul edebilceğini belirtir. Poppea aşkın kendine verdiği korku hissi hakkında bir aryaya başlar (E a foco of amore)

Agripinna Poppea'yla görüşür ve ona Otho'yu sevip sevmediğini sorar. Onu Otho'un imparator Claudius'a karşı bir ihanet yapmaya hazır olduğunu inandırır ve Claudius'da kıskançlık hisleri ortaya çıkartmak için onu tahrik etmesini tavsiye eder (Ho one not so che nel cor)

Yalnız kalan Poppea Otho'un kendi aşkı yerine tahtı seçmesi tercihi yapmasına üzüntüsü içindedir ve kendi bildiği gibi serbestçe hareket etmemesi üzerine bir arya söyler. (Fa quanto vuoi)

Lesbos Claudius'un geldiğini bildirir. Claudius hemen Poppea'nın başka işlerle gayet meşgul olduğunu anlar. Bunun bir aşk olduğuna inandırmaya çalışır. Fakat Otho, kendinin imparator olup tahta çıkacağına inandığı için Clauduis'u bu fikirden caydırır. Poppea ise Claudius'u feragat edip imparatorluk tahtını Otho'ya bırakma hakkında verdiği sözünden caydırmaya çalışır. Claudius tahtını bırakma kararından uzun zaman caymak istemez. Ama en sonunda Poppea ve Agripinna gibi düşünmeye başlar ve kararından cayar; Poppea başarılı olmuştur.

Lesbos Agripinna'nin geldiğini bağırarak ilan eder ve Claudius'un oradan ayrılmasını tavsiye eder. Poppea Agripinna'ya teşekkürlerini bildirir ve karşılık olarak Agripinna da ona olan dostluğu hakkında bir şarkı söyler. (Arya: "Not ho cor che per amart ı "). Poppea'da kendini böylece haklı görmeye başlar (Arya: " one d giunge ıs petto ")..

II. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Pallas ve Narcıssus, Nero'yu desteklemeleri için Agrippina'nın kendilerini kandırdığını anlarlar ve bir daha ona hiç danışmamaya karar verirler. Otho girer; taç giyme töreninin çok yakında olacağı için sinirleri gergindir ("Coronato il crin d'allore"). Claudius'u selamlamak için Ağrıppina, Nero ve Poppea da sahneye girerler. Hepsi imparator'a saygılarını sunmak için bir galibiyet koro şarkısı ("Coronato il crin d'allore") söylemekteyken, Claudius gelir. Her biri İmparator'a hürmetlerini sunarlar. Fakat Claudius Otho'nun hürmetini soğuk karşılar ve onu bir kendine ihanet etmekle suçlar. Otho yeis içine girer; Agrippina, Poppea ve Nero'dan kendine destek vermelerini ister. Ama hepsi onun bu isteğini reddederler. Otho yeis ve şaşkınlık içinde yalnız kalmıştır. (Önce "Otton, qual portenso fulminare" aryası sonra "Vol che udite il mio lamenti")

Ama Poppea, eski sevgilisinin bu ümitsiz üzgünlüğünden etkilenip ve gerçekten onun ihanetle suçlu olmadığın düşünmeye başlar. ("Bella pur nel mio diletto"). Poppea yeni bir plan uygulamaya koyulur. Bu plana göre güya uykuya dalacaktır; Otho ona yaklaşınca Agrippina'nın planını sanki uykusunda sayıklıyormuş gibi yaparak ona açıklayacaktır. Poppea planını uygulayınca, onun sayıklamasını Otho duyar ve kendinin suçsuz olduğunu coşkulu bir şekilde savunur ve Agrippina'nın onu aldattığını söyler. Poppea intikam yemini eder. ("İngannata una sol volta"),[11] Tam bu sırada Nero içeri girer ve genç kıza karşı olan aşkını dile getirir. Bu sırada Pallas ve Narcıssus'un desteğini kaybetmiş olmasına rağmen, Agrippina hala Claudius'u Otho'nun zorla tahtı ele geçirmeye inandırmaya çalışmaktadır ve Otho'nun imparatorluk isteğini engellemek için Claudius'un tahttan Nero lehine feragat etmesini tavsiye eder. Claudius tekrar Poppea'ya kavuşacağını düşündüğü için bu tavsiyeyi uygun görür.

III. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu sefer Poppea, yeniden barışmış olduğu Otho'yu Claudius'un öfkesinden korumak için bir aldatma planı düşünür. Otho'yu kendi yatak odasına saklar ve ona bu odada olacak konuşmaları çok dikkatle dinlemesi talimatını verir. Nero odaya girer ama Poppea'ya olan aşkını ilan etmekte iken ("Coll ardor del tuo bel core"), Poppea onu da odanın başka bir yerine saklanmasını sağlar. Sonra Claudius odaya gelir. Poppea ona kendini yanlış anladığını, Claudius'u reddetmesi için kendine talimat verenin Otho değil Nero olduğunu söyler. Bunu işbat etmek için Claudius'a gider gibi yapmasını ister. Sonra Nero'yu yanına çağırır. Claudius'un gittiğini sanan Nero ortaya çıkıp, aşkını içten bir şekilde dile getirmeye başlar. Birden Claudius ortaya çıkar ve tuzağa düşüp şaşırmış olan Nero'u öfkeyle oradan kovar. Claudius da gittikten sonra Otho saklandığı yerden çıkar. Otho ve Poppea birbirlerine karşı olan sonsuz sevgilerini iki değişik arya ile dile getirirler: Otho Pur ch'iö ti stringa ve Poppea: Bel piacere. Eserin son versiyonunda bu aryalar No, no, ch'io non apprezzo" ve "Sì Sì ch'il mio diletto olarak değiştirilmiştir.

Sarayda Nero Agrippina'ya derdini anlatmaya başlar ve politik hedeflerine varıp imparator olmak için için aşkından vazgeçmek istediğini söyler. Ama Pallas ve Narcıssus, Agrıppina'nın asıl planını Claudius'a ifşa etmişlerdir. Agrıppina imparatora tahtı Nero'ya bırakmasını ısrarla tavsiye ettiği zaman, imparator onu ihanetle suçlar. Bunun üzerine Agrıppina tahtı Nero'nun elde geçirmesi için yaptığı tüm çabaların bir aldatmaca olduğunu ve asıl hedefinin Claudius'un imparator olarak tahta kalmasını sağlamak olduğunu söyler (Se vuoi pace). Claudius Agrippina'ya inanır. Buna rağmen, Poppea, Otho ve Nero içeri girdiğinde Claudius, Nero ile Poppea'in evleneceğini, kendinin de tahtı Otho'ya bıraktığını söyler. Hepsi bu yeni durumdan memnun olmadıklarını ifade ederler. Bunun üzerine hepsi ile barıştığı için Claudius fikrini değiştirir. İmparatorluğu Nero'ya bırakırken Otho ile Poppea'nın evlenmelerini söyler. Tanrıça Juno'ya seslenir ve tanrıça herkesi kutsamak üzere gökten aşağı iner.(V'accendano le tede i raggi delle stelle)

Aryalar ve muziksel parçalar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Librettonun Chrysander edisyonunun (bakiniz referans asagida)fihristinde, "secco" resitativlerinin haricinde bu eserde bulunan muziksel parçalar ve aryalar listesi şöyle verilir. Librettonun diğer değişik edisyonlarinda içerik, parça isimleri ve sıra numaraları değişik olduğu da bilinmekteir.

Alegorik bir resimde müzisyenlerin evliyası olan San Cecilia tarafından Handel'e defne dallarından yapılmış zafer tacının giydirilmesi


Seçilmiş ses ve video kayıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yil Roller
Claudius, Agrippina,
Nero, Poppaea, Otho
Orkestra Şefi ve Orkestra Kayıt tipi ve marka
1992 Lisa Saffer,
Capella Savaria,
Sally Bradshaw,
Wendy Hill,
Drew Minter
Nicholas McGegan,
Capella Savaria
3CD: Harmonia Mundi, Kat.No. 907063/5[13]
1997 Alastair Miles,
Della Jones,
Derek Lee Ragin,
Donna Brown,
Michael Chance
John Eliot Gardiner,
"English Baroque Soloists"
3CD: Philips, Kat.No. 438 009-2
1991 temsili[13]
2000 Gunther Von Kannen,
Margarita Zimmerman,
Martine Dupey,
Carmen Balthrop
Bernadette Manca di Nissa
Christopher Hogwood,
Orchestra Giovanile del Veneto "Pedrollo" di Vicenza
3CD: Mondo Musica, Kat.No. MFOH 10810
1983 temsili[13]
2004 Nigel Smith,
Véronique Gens,
Philippe Jaroussky,
Ingrid Perruche,
Thierry Gregoire
Jean-Claude Malgoire,
La Grande Ecurie et la Chambre du Roy
3CD: Dynamic Kat.No. CDS431
2 DVD:Dynamic, Kat.No. 33431[13]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Handel'in Agrippina eserinin III. perde'sinde Bel piacere aryası. Şarkıcı:Alyssa Veteto:

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Brown, s.357–58
  2. ^ a b Grout ve Weigel, say. 184–185
  3. ^ Boyden et al., say. 56
  4. ^ Dean (1980), s. 86
  5. ^ Dean (1997) say. 1 c.2
  6. ^ "Grove Music" adlı ansiklopedik eserde A. Hicks bu sahnelenmenin bazı temsillerinde bu rolü soprano Elena Croce aldığını bildirir. Bu soprano daha önce Scarlatti trupunda ve Londra'da diğer opera eserleri temsillerinde rol almış, ama Handel'in trupunda bulunmamıştır. Hicks, Anthony, "Agrippina" 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaynak:Grove Music Online Erişme: 8.03.2009.
  7. ^ Partisyon notaları modern kullanışa göre bariton ses türü içindir. Kaynak:Hogwood, say. 96
  8. ^ Pasini bir papaz idi. Kaynak: Dean (1997).
  9. ^ Partisyon notalarına göre Carli'nin sesine uygun olan bu rol çok istisnai olarak çok geniş ses açılımı istemekteydi. Bu bas rolünde soprano-do sesi gerekmektedir. Kaynak:Dean (1997), say. 4 c.1
  10. ^ "Handel Operas on BBC Radio3". Handel House Museum. 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2009. 
  11. ^ Alternatif arya "Pür punir chi m'ha ingannata".
  12. ^ a b c d e f "George Frideric Handel: Agrippina - libretto di Vincenzo Grimani" (PDF). Haendel.it. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2011. 
  13. ^ a b c d "George Frideric Handel: Opera Discography" (PDF). Gfhandel.org. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. [ölü/kırık bağlantı]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]