Modülasyon: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 23.36, 15 Ağustos 2010 tarihindeki hâli

Modülatör, taşıyıcı bir sinyali başka bir sinyalle modüle eden aygıttır. İletişim sistemlerinde kullanıldığı gibi radarlarda da bulunur. Genelde taşıyıcı sinyalin frekansı radyo frekansları bandındadir. (RF) Modern alıcı ve vericilerde hem modülasyon hem de demodülasyon işlemini gerçekleştiren versiyonuna modülator - demodülatör kelimelerinin ilk heceleri birleştirilerek modem denir.

Televizyon modülatörlerinde ses kartından başka resim kartı da bulunur. Genellikle radyo ve televizyon vericilerinde güç kartından önce bulunan sürücüdür. Mono veya stereo modelleri vardır.

Kullanılan Teknikler

Genlik modülasyonunu (Amplitude Modülation) - (AM) gerçekleştirmek için bir radio frequency RF yükseltecinin kazancını modüle etmek yeterlidir. Yani kazanç girişine modüle eden sinyal uygulanmalıdır. Bunun için kazanç girişinin bant genişliğinin modülasyon bant genişliğinden en az belli bir oranda büyük olması gerekir.

Frekans ve faz modülasyonlarını (FM ve PM) gerçekleştirmek için modüle eden sinyalin bir gerilim kontrollü osilatorün (VCO:Voltage controlled oscillator) kontrol girişine uygulanması gerekir. Osilatorün modülasyon bant genişliği modülasyon bant genişliğinden büyük olmalıdır.

Modern cep telefonlarında, GSM bantlarında bu iki tekniğin beraber kullanıldığı polar modülasyon tekniği kullanılmaktadir.

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+'''Modülatör''', taşıyıcı bir sinyali başka bir sinyalle modüle eden aygıttır. İletişim sistemlerinde kullanıldığı gibi [[radar]]larda da bulunur. Genelde taşıyıcı sinyalin frekansı radyo frekansları bandındadir. ([[RF]]) Modern alıcı ve vericilerde hem modülasyon hem de demodülasyon işlemini gerçekleştiren versiyonuna modülator - demodülatör kelimelerinin ilk heceleri birleştirilerek [[modem]] denir.
-İletişim teknolojisinde ([[yayıncılıkta]]) kullanılan bir yöntem. Yöntem başlarda [[anten]] yoluyla yapılan yayınlar için öngörülmüş ise de, günümüzde kablolu, kablosuz her tür iletişimde kullanılmaktadır.
+Televizyon modülatörlerinde ses kartından başka resim kartı da bulunur. Genellikle radyo ve televizyon [[verici]]lerinde güç kartından önce bulunan sürücüdür. [[Mono]] veya [[stereo]] modelleri vardır.
+== Kullanılan Teknikler ==
+Genlik modülasyonunu ([[Amplitude Modülation]]) - ([[AM]]) gerçekleştirmek için bir radio frequency [[RF]] yükseltecinin kazancını modüle etmek yeterlidir. Yani kazanç girişine modüle eden sinyal uygulanmalıdır. Bunun için kazanç girişinin bant genişliğinin modülasyon bant genişliğinden en az belli bir oranda büyük olması gerekir.
+Frekans ve faz modülasyonlarını ([[FM]] ve [[PM]]) gerçekleştirmek için modüle eden sinyalin bir [[gerilim kontrollü osilator]]ün (VCO:Voltage controlled oscillator) kontrol girişine uygulanması gerekir. Osilatorün modülasyon bant genişliği modülasyon bant genişliğinden büyük olmalıdır.
-== Modülasyon gereği ==
+Modern cep telefonlarında, GSM bantlarında bu iki tekniğin beraber kullanıldığı [[polar modülasyon]] tekniği kullanılmaktadir.
-Yayıncılıkta ilke [[ses]], [[görüntü]] veya [[data]] gibi bir bilginin bir anten yardımıyla [[elektromanyetik]] dalga olarak çevreye yayınlanmasıdır. [[Mikrofon]] yardımıyla ses, [[kamera]] yardımıyla da görüntü [[elektrik]] sinyalleri haline getirilir. Fakat, bu sinyallerin olduğu gibi anten yardımıyla yayınlanması aşağıda belirtilen üç sebepten ötürü olanaksızdır.
-a. Antenin fiziki boyutu yayınlanmak istenen sinyalin [[dalga boyu]] ile karşılaştırılabilir olmalıdır. Mesela, yansıtıcı yüzey üzerine monteli [[monopol]] antenin boyu dalga boyunun yaklaşık olarak dörtte biri olmalıdır. Oysa, ses sinyalinin dalgaboyu '''10 000 km''' ile '''20 km''' arasında değişir. Bu kadar uzun dalga boyları doğal olarak anten yoluyla iletişimin önünde engeldir. (Örnek ses için verilmiştir. Ama durum görüntü sinyali için de böyledir.)
-b. Yukarıda verilen '''10 000''' ve '''20 km''' değerlerinden ilki kalın, ikincisi ince seslerin sınır değeridir. Bu sebepten, yayın sırasında anten boyunun program içeriğine göre durmadan değiştirilmesi gerekir. Çok kısa süre içinde, anten boyutunun durmadan değiştirilmesi teknolojik olanakların çok ötesindedir.
-c. Öte yandan, çok sayıda alıcının izlenebildiği bir bölgede [[alıcı]]nın birbirine karıştırmadan bütün yayınları izlemesi gerekir. Oysa bütün yayıncıların yayınladıkları elektromanyetik sinyaller aynı alıcıya ulaşarak, yayını izlenemeyecek kadar karıştırırlar.
-Çözüm için, modülasyon tekniği geliştirilmiştir. Modülasyonda ses veya görüntü sinyali yayınlanmaz. [[Radyo frekans]] (RF, yayın frekansı) denilen bir başka elektromanyetik dalga yayınlanır. Bu sinyal yüksek frekanslıdır .
-Şayet '''f''' ile [[frekans]], '''c''' ile ışık hızı sabiti ve '''λ''' ile dalga boyu gösterilirse,
-:<math>\mathbf{\lambda} = \frac{c}{f}</math>
-Dalga boyu frekans ile ters orantılı olduğundan RF sinyalinin dalgaboyu ve dolayısıyla anten boyutu nispeten kısadır. Ayrıca, radyo frekans sinyalinin frekansındaki değişim frekansın kendine göre düşük olduğundan '''( < % 10 )''' anten fiziki boyutunu değiştirmeğe gerek kalmaz. Üstelik, her yayıncı farklı bir RF sinyali kullandığı için, alıcılar farklı RF sinyallerine ayarlanabilir ve farklı yayınlar karışma olmaksızın izlenebilir.
-Doğal olarak, RF sinyalinin ses veya görüntü sinyali yerine kullanılması demek, RF sinyalinin ses veya görüntüye ilişkin bilgileri de taşıması demektir. İşte modülasyon ses veya görüntü bilgisinin RF sinyali tarafından taşınmasını sağlayan teknik düzenlemeye verilen isimdir. Bu düzenlemede, RF sinyalinin kimi özellikleri ses veya görüntü sinyali tarafından değiştirilir ki buna modülasyon denilir. Buna bir tür [[kodlama]] ya da [[kipleme]] de denilebilir.
-== Modülasyon türleri ==
-Modülasyon için iki temel yöntem vardır.
-.[[Analog]] yöntem
-.[[Sayısal]] (''digital'') yöntem
-Halen sayısal yöntemler başta [[bilişim]] teknolojisi olmak üzere geniş bir uygulama alanına sahiptir ('''PSK, FSK, ASK, QSK''' gibi yöntemler). (Ancak, burada karasal yayıncılıkta kullanılan analog yöntemler söz konusu edilmektedir.)
-Analog yöntemler şu şekilde sınıflandırılabilir:
-'''1'''.Sürekli dalga modülasyonu: RF taşıyıcısı sinüs sinyali olan yöntemler:
-'''a.''' [[Genlik Modülasyonu]] ('''GM''', Batı dillerinde '''AM''')
-'''b.''' [[Faz Modülasyonu]] ('''PM''')
-'''c.''' [[Frekans Modülasyonu]] ('''FM''')
-'''2'''.Darbe modülasyonu: Kısa darbelerle örnekleme alan yöntemler:
-'''a.''' Darbe genlik modülasyonu ('''PAM''')
-'''b.''' Darbe genişlik modülasyonu ('''PWM, PDM''')
-'''c.''' Darbe konum modülasyonu ('''PPM''')
-'''d.''' Darbe kod modülasyonu ('''PCM''')
-== Sürekli dalga modülasyonu ==
-RF taşıyıcı sinyal bir sinüs sinyalidir. Bir sinüs sinyali genel olarak şu şekilde gösterilir:
-:<math>\mathbf{y(t)}= A \cdot sin(\omega \cdot t +\Phi)</math>
-Burada '''A''' genlik, '''ω= 2•л•f''' açısal frekans ve '''Φ''' faz açısıdır. Sürekli dalga modülasyonunda bu üç parametre de bilgiye bağlı olarak kodlanabilir.
-[[Dosya:Amfm3-en-de.gif|thumb|right|200px|Birinci şekilde modüle eden bilgi sinyali dalga şekli gösterilmiştir. İkinci şekilde genlik modüleli sinyalin, üçüncü şekilde ise frekans modüleli sinyalin dalga şekli gösterilmiştir.]]
-En eski ve köklü modülasyon türü genlik modülasyonudur. Radyolarda uzun, orta ve kısa dalga bantlarında kullanılan modülasyon türü de budur.
-Frekans modülasyonu, VHF2 bandından yapılan radyo yayınları ile televizyon ses yayınlarında kullanılır. Faz modülasyonu ise frekans modülasyonu yapan kimi devrelerde bir ara işlem olarak kullanılır.
-Ayrıca yukardaki sınıflandırma daha da detaylandırılabilir. Genlik modülasyonunun çift yan bant modülasyonu ('''DSB'''), tek yan bant modülasyonu ('''SSB''') ve artık yan bant modülasyonu ('''VSB''') gibi alt türleri vardır. Genlik modülasyonu ile faz modülasyonunun aynı anda kullanılması ise [[Karesel Genlik Modülasyonu]] ('''QUAM''') olarak bilinir.
-Gerek genlik gerekse frekans modülasyonunda farklı yayınların birbiri ile karışması, farklı RF taşıyıcı frekansları kullanmak suretiyle önlenir. Buna '''frekans paylaşımı ''(frequency multiplexing)''''' denir.
-'''GENLİK MODÜLASYONU'''<br />
-Bilgi sinyalinin frekans ve genliğine bağlı olarak, taşıyıcı sinyalinin sadece genliği değiştirilir.Uzak mesafelere gönderilmek istenen düşük frekanslı
-bilgiler önce elektrik enerjisine çevrilir. Sonra taşıyıcı sinyaller üzerine bindirilerek,elektromanyetik dalgalar şeklinde uzak mesafelere ulaştırılır.
-'''FREKANS MODÜLASYONU'''<br />
-Bir taşıyıcı işaretinin frekansının bilgi işaretinin genliğine bağlı olarak değişmesidir.
-frekans modülasyonlu dalganın frekansı merkez frekansının üstüne ve altına çıkar. Bir FM 'li dalganın frekansı, modüle eden sinyal genliğinin değişimine bağlı olarak merkez frekansının altında ve üstünde değerler alır.
-İşte taşıyıcı frekansının, modüle eden sinyalin (+) ve (-) tepe değerlerinin sebep olduğu
-frekans değişme miktarına “frekans sapması (değişme miktarı, deviasyonu)” denir. Modüle
-eden sinyalin genliği ne kadar büyük ise frekans modülasyonlu sinyalin, frekans değişme
-miktarı da o kadar fazladır.
-== Darbe modülasyonu ==
-Darbe modülasyonunda bilgi sinyalinden kısa örnekler alınır. Örnek alma temposu, bilgi sinyalinin değişim temposundan çok daha yüksek olduğundan bu örnekler bilgi sinyalini ifade ederler. Şayet alınan örnekler genlik olarak kalırsa, bu modülasyon darbe genlik modülasyonudur. Ancak örnekler, genlik bilgisi darbe genliği sabit tutularak, darbe genişliği ile de iletilebilir. Bu tür modülasyon darbe genişlik modülasyonudur. Darbe konum modülasyonunda, darbelerin genliği ve genişliği aynıdır. Fakat bilgi sinyaline bağlı olarak, zaman eksenindeki yerleri kaydırılmıştır.
-Yarı yarıya sayısal bir sistem sayılabilecek olan darbe kod modülasyonunda ise genlik bilgisi sayısal olarak kodlanmıştır.
-Darbe modülasyonunda örnekler kısa süre içinde alınmaktadır. Bu sebeple örnekleme zamanı, birbiri ile karışmaması gereken bir kaç iletişim hattına birden tahsis edilebilir. Karışma, örneklerin farklı zamanlarda alınması suretiyle önlenebilmektedir. Bu tür paylaşıma '''zaman paylaşımı ''(time multiplexing)''''' denilir.
-== Ayrıca bakınız ==
-* [[Genlik Modülasyonu]]
-* [[Frekans Modülasyonu]]
-* [[Mikser (Elektronik)]]
-* [[Karesel Genlik Modülasyonu]]
-<!-- interwiki -->
-[[Kategori:Elektronik]]
-[[Kategori:Yayıncılık]]
 [[Kategori:Telekomünikasyon]]
-[[ar:تعديل الإشارة]]
-[[be-x-old:Мадуляцыя]]
-[[bg:Модулация (техника)]]
-[[bn:মড্যুলেশন]]
-[[ca:Modulació]]
-[[cs:Modulace]]
-[[da:Modulation]]
-[[de:Modulation (Technik)]]
-[[el:Διαμόρφωση]]
-[[en:Modulation]]
-[[es:Modulación (telecomunicación)]]
-[[eu:Modulazio]]
-[[fa:مدولاسیون]]
-[[fi:Modulaatio (elektroniikka)]]
-[[fr:Modulation du signal]]
-[[he:אפנון]]
-[[hu:Moduláció]]
-[[id:Modulasi]]
-[[it:Modulazione]]
-[[ja:変調方式]]
-[[ko:변조]]
-[[lt:Moduliacija]]
-[[lv:Modulācija]]
-[[mg:Fifanaraham-peo]]
-[[ml:മോഡുലേഷന്‍]]
-[[ms:Pemodulatan]]
-[[nl:Modulatie (radio)]]
-[[nn:Modulasjon]]
-[[no:Modulasjon]]
-[[pl:Modulacja]]
-[[pt:Modulação]]
-[[ro:Modulaţie]]
-[[ru:Модуляция]]
-[[sk:Modulácia (elektronika)]]
-[[su:Modulasi]]
-[[sv:Modulation]]
-[[uk:Модуляція (фізика)]]
-[[ur:تحویر]]
-[[vi:Song dieu tan]]
-[[zh:調變]]