Kafkasya halkları: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Serkankcbs0 (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Yeni kullanıcı görevi |
Bruheradam (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{düzenle|Ocak 2015}} |
{{düzenle|Ocak 2015}} |
||
'''Kafkasya halkları''', [[Kafkasya]]'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak [[Kuzey Kafkasya halkları]] ve [[Güney Kafkasya halkları]] biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da [[Kafkasya]] yerlileri, [[Hint-Avrupa halkları|Hint-Avrupa]] kökenliler ve [[Türkler|Türk]] asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar. |
'''Kafkasya halkları''', [[Kafkasya]]'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak [[Kuzey Kafkasya halkları]] ve [[Güney Kafkasya halkları]] biçiminde adlandırılırlar. [[Etnik grup|Etnik]] açıdan, özellikle dil açısından da [[Kafkasya]] yerlileri, [[Hint-Avrupa halkları|Hint-Avrupa]] kökenliler ve [[Türkler|Türk]] asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar. |
||
[[Dosya:Ethnic Groups In Caucasus Region 2009.jpg|küçükresim|400px|[[Kafkasya]]'da etnik yapı 1995]] |
[[Dosya:Ethnic Groups In Caucasus Region 2009.jpg|küçükresim|400px|[[Kafkasya]]'da etnik yapı 1995]] |
||
[[Kuzey Kafkasya]]'da Karadeniz kıyısından doğuya, [[Hazar Denizi]]'ne doğru, [[Rusya]] (RF) resmi tanımlamasına göre, şu halklar sıralanmıştır: [[Çerkesler|Çerkes]], [[Abaza]], [[Nogay]], [[Karaçay]], [[Kabartay]], [[Balkar]], [[Osetler|Oset]], [[Çeçen-İnguş]] ve [[Dağıstan]] halkları. [[Dağıstan]]'da Ruslarla birlikte dili tanınmış 14 halk bulunur. Ayrıca [[Abhazlar]], dil ve etnik yönden [[Kuzey Kafkasya]] halklarından sayılırlar. 2002'de [[Kuzey Kafkasya]] halklarının toplam nüfusu 6 milyona yakındı. Bu halklar arasında dil ayrılığına karşın tarihten gelen bir kültür birliği de vardır. |
[[Kuzey Kafkasya]]'da Karadeniz kıyısından doğuya, [[Hazar Denizi]]'ne doğru, [[Rusya]] (RF) resmi tanımlamasına göre, şu halklar sıralanmıştır: [[Çerkesler|Çerkes]], [[Abaza]], [[Nogay]], [[Karaçay]], [[Kabartay]], [[Balkar]], [[Osetler|Oset]], [[Çeçen-İnguş]] ve [[Dağıstan]] halkları. [[Dağıstan]]'da Ruslarla birlikte dili tanınmış 14 halk bulunur. Ayrıca [[Abhazlar]], dil ve etnik yönden [[Kuzey Kafkasya]] halklarından sayılırlar. 2002'de [[Kuzey Kafkasya]] halklarının toplam nüfusu 6 milyona yakındı. Bu halklar arasında dil ayrılığına karşın tarihten gelen bir kültür birliği de vardır. |
||
| 6. satır: | 6. satır: | ||
[[Krasnodar Kray]], [[Stavropol Kray]] bölgesinde yoğunlaşan ve bu iki bölgede büyük çoğunluğu oluşturan Ruslar, [[Kuzey Kafkasya]] genel nüfusunun da çoğunluğunu oluştururlar. |
[[Krasnodar Kray]], [[Stavropol Kray]] bölgesinde yoğunlaşan ve bu iki bölgede büyük çoğunluğu oluşturan Ruslar, [[Kuzey Kafkasya]] genel nüfusunun da çoğunluğunu oluştururlar. |
||
Bugün [[Kuzey Kafkasya]]'daki cumhuriyetlerde, genel resmi dil Rusçadır; Rusça yanında, ayrıca 20'den çok yerel resmi dil (ya da edebiyat dili) vardır. |
Bugün [[Kuzey Kafkasya]]'daki cumhuriyetlerde, genel resmi dil [[Rusça|Rusçadır]]; [[Rusça]] yanında, ayrıca 20'den çok yerel resmi dil (ya da edebiyat dili) vardır. |
||
[[Güney Kafkasya]]'da ise, Karadeniz kıyısında [[Gürcistan]], [[Hazar Denizi]] kıyısında [[Azerbaycan]], bu iki ülkenin güneyinde de [[Ermenistan]] bulunur. [[Gürcistan]]'a bağlı [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]] ile [[Azerbaycan]]'a bağlı [[Karabağ]], tek yanlı bağımsızlık ilan etmiş durumdadırlar. Ayrıca [[Ermenistan]], [[Azerbaycan]] topraklarının bir bölümünü işgal altında tutmaktadır. |
[[Güney Kafkasya]]'da ise, Karadeniz kıyısında [[Gürcistan]], [[Hazar Denizi]] kıyısında [[Azerbaycan]], bu iki ülkenin güneyinde de [[Ermenistan]] bulunur. [[Gürcistan]]'a bağlı [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]] ile [[Azerbaycan]]'a bağlı [[Karabağ]], tek yanlı bağımsızlık ilan etmiş durumdadırlar. Ayrıca [[Ermenistan]], [[Azerbaycan]] topraklarının bir bölümünü işgal altında tutmaktadır. |
||
Bunun yanı sıra etnik anlamda dört tane Güney Kafkas halkı vardır. [[Gürcüler]], [[Megreller]], [[Lazlar]] ve [[Svanlar]]. [[Lazlar]]’ın tamamına yakını [[Müslüman]]dır. Bunun yanı sıra daha çok Batum ve Acara'da yaşayan Gürcülerin yarıya yakını tıpkı diğer kardeş halk [[Lazlar]] gibi [[Müslüman]]dır. Geri kalan [[Güney Kafkasya]]lılar ise [[Ortodoks]]tur. |
Bunun yanı sıra etnik anlamda dört tane [[Güney Kafkasya|Güney Kafkas]] halkı vardır. [[Gürcüler]], [[Megreller]], [[Lazlar]] ve [[Svanlar]]. [[Lazlar]]’ın tamamına yakını [[Müslüman]]dır. Bunun yanı sıra daha çok Batum ve Acara'da yaşayan Gürcülerin yarıya yakını tıpkı diğer kardeş halk [[Lazlar]] gibi [[Müslüman]]dır. Geri kalan [[Güney Kafkasya]]lılar ise [[Ortodoks]]tur. |
||
Etnik ve Genetik yönden, [[Kuzey Kafkasya]] halklarından [[Karaçay]] [[Balkar]] [[Abhaz]], [[Abaza]] [[Oset]], [[İnguş]], [[Çeçen]], [[Çerkesler|Çerkes]]<ref name=":23">General İsmail Berkok,Tarihte Kafkasya,İstanbul,1958,s.135-136.</ref><ref name=":42">Tamara V.Polovinkina,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s.21-45.</ref> ve [[Dağıstanlı]]ların çoğu ([[Avar]], [[Darginler|Dargin]], [[Lak]], [[Lezgi]], [[Tabasaran]], [[Rutul]], [[Agul]] ve [[Tsahur]]) ile [[Güney Kafkasya]] halklarından [[Gürcüler]], [[Svanlar]], [[Megreller]] ve [[Lazlar]] yerli [[Kafkasya]] halklarını oluştururlar. |
Etnik ve Genetik yönden, [[Kuzey Kafkasya]] halklarından [[Karaçay]] [[Balkar]] [[Abhaz]], [[Abaza]] [[Oset]], [[İnguş]], [[Çeçen]], [[Çerkesler|Çerkes]]<ref name=":23">General İsmail Berkok,Tarihte Kafkasya,İstanbul,1958,s.135-136.</ref><ref name=":42">Tamara V.Polovinkina,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s.21-45.</ref> ve [[Dağıstanlı]]ların çoğu ([[Avar]], [[Darginler|Dargin]], [[Lak]], [[Lezgi]], [[Tabasaran]], [[Rutul]], [[Agul]] ve [[Tsahur]]) ile [[Güney Kafkasya]] halklarından [[Gürcüler]], [[Svanlar]], [[Megreller]] ve [[Lazlar]] yerli [[Kafkasya]] halklarını oluştururlar. |
||
| 16. satır: | 16. satır: | ||
Günümüzdeki [[Çerkesler]]in ataları, [[Sindika|Sind]]-[[Meotlar|Meot]] kabileleri olarak bilinmektedir.<ref name=":23" /><ref name=":42" /><ref name=":34">Turabi Saltık,Sindika Krallığı,Jineps,Ocak 2007,s.5.</ref> Arkeolojik araştırmalar sonucu ortaya çıkan bulgular Sind-Meot kabilelerinin Kafkasya'nın yerli halkı olduğunu göstermektedir.<ref name=":02">Генрих Ананенко,Сыд фэдагъа Синдикэр?,Адыгэ макъ gazetesi,07.01.1992.</ref><ref name=":15">V.Diakov-S.Kovalev,İlkçağ Tarihi,Ankara,1987,s.345-355,506-514.</ref> [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] araştırmacılar Çerkesler ve [[Hint-Avrupa dil ailesi|Hint-Avrupa]] dili konuşan topluluklar, özellikle [[Keltler]] arasında bağlantılar olduğunu ortaya atmıştır, ancak bu teorinin üzerine gidilmemiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Yaşayan Efsane Xabze|erişimtarihi=|sayfa=|sayfalar=|yer=|yayıncı=Phoneix Yayınları|yıl=2012|ad=Nahit|soyadı=Serbes|isbn=9786055738884}}</ref> Bazı araştırmacılar Çerkesler ve Antik Anadolu Halklarından olan [[Hattiler]] arasında bağlantılar olduğunu, Çerkes dili ile bu medeniyetlerin dilleri arasında benzerlik olduğunu savunmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=http://bianet.org/bianet/kultur/27528-hititlerle-cerkezler-arasinda-dil-benzerligi|başlık=Hititlerle Çerkezler Arasında Dil Benzerliği|erişimtarihi=|arşivtarihi=8 Aralık 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181208170317/http://bianet.org/bianet/kultur/27528-hititlerle-cerkezler-arasinda-dil-benzerligi|tarih=2003|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Hatti-Hititler ve Çerkesler|erişimtarihi=|sayfa=|sayfalar=|yer=|yayıncı=Chiviyazıları Yayınevi|yıl=|ad=Ali|soyadı=Çurey|isbn=9786055708399}}</ref><ref>Prof.Dr. ĞIŞ Nuh (yazan), HAPİ Cevdet Yıldız (çeviren). [http://www.nartajans.net/site/haberler_4710_adigece_nin_temel_sorunlari.html Adigece'nin temel sorunları-1]{{Ölü bağlantı}}. Адыгэ макъ,12/13 Şubat 2009</ref> |
Günümüzdeki [[Çerkesler]]in ataları, [[Sindika|Sind]]-[[Meotlar|Meot]] kabileleri olarak bilinmektedir.<ref name=":23" /><ref name=":42" /><ref name=":34">Turabi Saltık,Sindika Krallığı,Jineps,Ocak 2007,s.5.</ref> Arkeolojik araştırmalar sonucu ortaya çıkan bulgular Sind-Meot kabilelerinin Kafkasya'nın yerli halkı olduğunu göstermektedir.<ref name=":02">Генрих Ананенко,Сыд фэдагъа Синдикэр?,Адыгэ макъ gazetesi,07.01.1992.</ref><ref name=":15">V.Diakov-S.Kovalev,İlkçağ Tarihi,Ankara,1987,s.345-355,506-514.</ref> [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] araştırmacılar Çerkesler ve [[Hint-Avrupa dil ailesi|Hint-Avrupa]] dili konuşan topluluklar, özellikle [[Keltler]] arasında bağlantılar olduğunu ortaya atmıştır, ancak bu teorinin üzerine gidilmemiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Yaşayan Efsane Xabze|erişimtarihi=|sayfa=|sayfalar=|yer=|yayıncı=Phoneix Yayınları|yıl=2012|ad=Nahit|soyadı=Serbes|isbn=9786055738884}}</ref> Bazı araştırmacılar Çerkesler ve Antik Anadolu Halklarından olan [[Hattiler]] arasında bağlantılar olduğunu, Çerkes dili ile bu medeniyetlerin dilleri arasında benzerlik olduğunu savunmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=http://bianet.org/bianet/kultur/27528-hititlerle-cerkezler-arasinda-dil-benzerligi|başlık=Hititlerle Çerkezler Arasında Dil Benzerliği|erişimtarihi=|arşivtarihi=8 Aralık 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181208170317/http://bianet.org/bianet/kultur/27528-hititlerle-cerkezler-arasinda-dil-benzerligi|tarih=2003|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Hatti-Hititler ve Çerkesler|erişimtarihi=|sayfa=|sayfalar=|yer=|yayıncı=Chiviyazıları Yayınevi|yıl=|ad=Ali|soyadı=Çurey|isbn=9786055708399}}</ref><ref>Prof.Dr. ĞIŞ Nuh (yazan), HAPİ Cevdet Yıldız (çeviren). [http://www.nartajans.net/site/haberler_4710_adigece_nin_temel_sorunlari.html Adigece'nin temel sorunları-1]{{Ölü bağlantı}}. Адыгэ макъ,12/13 Şubat 2009</ref> |
||
[[Kuzey Kafkasya]] halklarından [[Karaçay]], [[Balkar]] ve [[Kumuk]]lar ile [[Güney Kafkasya]] halklarından [[Azerbaycanlılar]] ve [[Ahıska Türkleri]] Türk dilli ve Türk kökenli halkları; [[Kuzey Kafkasya]] halklarından sayılan [[Osetler]], [[Güney Kafkasya]]'da yaşayan [[Ermeniler]], sonradan [[Kafkasya]]'ya yerleşmiş olan [[Ruslar]] da Hint-Avrupa kökenli halklardır. |
[[Kuzey Kafkasya]] halklarından [[Karaçay]], [[Balkar]] ve [[Kumuk]]lar ile [[Güney Kafkasya]] halklarından [[Azerbaycanlılar]] ve [[Ahıska Türkleri]] Türk dilli ve Türk kökenli halkları; [[Kuzey Kafkasya]] halklarından sayılan [[Osetler]], [[Güney Kafkasya]]'da yaşayan [[Ermeniler]], sonradan [[Kafkasya]]'ya yerleşmiş olan [[Ruslar]] da [[Hint-Avrupa dil ailesi|Hint-Avrupa]] kökenli halklardır. |
||
== Kafkas Halklarının Nüfusları == |
== Kafkas Halklarının Nüfusları == |
||
*[[ |
*[[Azerbaycan Türkleri]] : 15.000.000 |
||
* [[Ermeniler]] : 4.000.000 |
* [[Ermeniler]] : 4.000.000 |
||
* [[Gürcüler]] : 6.500.000 |
* [[Gürcüler]] : 6.500.000 |
||
Sayfanın 16.16, 4 Haziran 2021 tarihindeki hâli
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ocak 2015) |
Kafkasya halkları, Kafkasya'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak Kuzey Kafkasya halkları ve Güney Kafkasya halkları biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da Kafkasya yerlileri, Hint-Avrupa kökenliler ve Türk asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar.
Kuzey Kafkasya'da Karadeniz kıyısından doğuya, Hazar Denizi'ne doğru, Rusya (RF) resmi tanımlamasına göre, şu halklar sıralanmıştır: Çerkes, Abaza, Nogay, Karaçay, Kabartay, Balkar, Oset, Çeçen-İnguş ve Dağıstan halkları. Dağıstan'da Ruslarla birlikte dili tanınmış 14 halk bulunur. Ayrıca Abhazlar, dil ve etnik yönden Kuzey Kafkasya halklarından sayılırlar. 2002'de Kuzey Kafkasya halklarının toplam nüfusu 6 milyona yakındı. Bu halklar arasında dil ayrılığına karşın tarihten gelen bir kültür birliği de vardır.
Krasnodar Kray, Stavropol Kray bölgesinde yoğunlaşan ve bu iki bölgede büyük çoğunluğu oluşturan Ruslar, Kuzey Kafkasya genel nüfusunun da çoğunluğunu oluştururlar.
Bugün Kuzey Kafkasya'daki cumhuriyetlerde, genel resmi dil Rusçadır; Rusça yanında, ayrıca 20'den çok yerel resmi dil (ya da edebiyat dili) vardır.
Güney Kafkasya'da ise, Karadeniz kıyısında Gürcistan, Hazar Denizi kıyısında Azerbaycan, bu iki ülkenin güneyinde de Ermenistan bulunur. Gürcistan'a bağlı Abhazya ve Güney Osetya ile Azerbaycan'a bağlı Karabağ, tek yanlı bağımsızlık ilan etmiş durumdadırlar. Ayrıca Ermenistan, Azerbaycan topraklarının bir bölümünü işgal altında tutmaktadır.
Bunun yanı sıra etnik anlamda dört tane Güney Kafkas halkı vardır. Gürcüler, Megreller, Lazlar ve Svanlar. Lazlar’ın tamamına yakını Müslümandır. Bunun yanı sıra daha çok Batum ve Acara'da yaşayan Gürcülerin yarıya yakını tıpkı diğer kardeş halk Lazlar gibi Müslümandır. Geri kalan Güney Kafkasyalılar ise Ortodokstur.
Etnik ve Genetik yönden, Kuzey Kafkasya halklarından Karaçay Balkar Abhaz, Abaza Oset, İnguş, Çeçen, Çerkes[1][2] ve Dağıstanlıların çoğu (Avar, Dargin, Lak, Lezgi, Tabasaran, Rutul, Agul ve Tsahur) ile Güney Kafkasya halklarından Gürcüler, Svanlar, Megreller ve Lazlar yerli Kafkasya halklarını oluştururlar.
Günümüzdeki Çerkeslerin ataları, Sind-Meot kabileleri olarak bilinmektedir.[1][2][3] Arkeolojik araştırmalar sonucu ortaya çıkan bulgular Sind-Meot kabilelerinin Kafkasya'nın yerli halkı olduğunu göstermektedir.[4][5] Sovyet araştırmacılar Çerkesler ve Hint-Avrupa dili konuşan topluluklar, özellikle Keltler arasında bağlantılar olduğunu ortaya atmıştır, ancak bu teorinin üzerine gidilmemiştir.[6] Bazı araştırmacılar Çerkesler ve Antik Anadolu Halklarından olan Hattiler arasında bağlantılar olduğunu, Çerkes dili ile bu medeniyetlerin dilleri arasında benzerlik olduğunu savunmuştur.[7][8][9]
Kuzey Kafkasya halklarından Karaçay, Balkar ve Kumuklar ile Güney Kafkasya halklarından Azerbaycanlılar ve Ahıska Türkleri Türk dilli ve Türk kökenli halkları; Kuzey Kafkasya halklarından sayılan Osetler, Güney Kafkasya'da yaşayan Ermeniler, sonradan Kafkasya'ya yerleşmiş olan Ruslar da Hint-Avrupa kökenli halklardır.
Kafkas Halklarının Nüfusları
- Azerbaycan Türkleri : 15.000.000
- Ermeniler : 4.000.000
- Gürcüler : 6.500.000
- Lazlar : 1.000.000
- Abazalar : 200.000
- Megreller : 500.000
- Svanlar : 100.000
- Çerkesler : 8.000.000
- Kabardeyler : 2.000.000
- Abhazlar : 200.000
- Şapsığlar : 100.000
- İnguşlar : 1.500.000
- Çeçenler : 3.500.000
- Lezgiler : 1.500.000
- Avarlar : 2.000.000
- Osetler: 700.000
Kaynakça
- ^ a b General İsmail Berkok,Tarihte Kafkasya,İstanbul,1958,s.135-136.
- ^ a b Tamara V.Polovinkina,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s.21-45.
- ^ Turabi Saltık,Sindika Krallığı,Jineps,Ocak 2007,s.5.
- ^ Генрих Ананенко,Сыд фэдагъа Синдикэр?,Адыгэ макъ gazetesi,07.01.1992.
- ^ V.Diakov-S.Kovalev,İlkçağ Tarihi,Ankara,1987,s.345-355,506-514.
- ^ Serbes, Nahit (2012). Yaşayan Efsane Xabze. Phoneix Yayınları. ISBN 9786055738884.
- ^ "Hititlerle Çerkezler Arasında Dil Benzerliği". 2003. 8 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Çurey, Ali. Hatti-Hititler ve Çerkesler. Chiviyazıları Yayınevi. ISBN 9786055708399.
- ^ Prof.Dr. ĞIŞ Nuh (yazan), HAPİ Cevdet Yıldız (çeviren). Adigece'nin temel sorunları-1[ölü/kırık bağlantı]. Адыгэ макъ,12/13 Şubat 2009