Kendiliğinden oluşum: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 14.32, 1 Nisan 2020 tarihindeki hâli

Biyogenez, başka yaşam biçimleri doğuran yaşam biçimi işleyişidir. Örneğin bir örümcek yumurtlayarak başka bir örümcek meydana getirir.

Terim aynı zamanda, yaşamın uygun koşullar altında canlı olmayandan üreyebileceğini, henüz bu koşullar bir bilinmez olarak kalsa da, savunan abiyogenez varsayımının tersine, bir canlı maddenin sadece canlı bir maddeden üreyebileceğini iddia eden varsayım için de kullanılmaktadır.

Yapılan Deneyler

19. yüzyıla kadar, belli koşullar altında yaşamın canlı olmayandan ürediğine inanılırdı; kendiliğinden oluş işlemi. Bu düşünce organik bir madde dışarıda bırakıldığında üstünde üreyen kurtçuk ve larvaların gözlenmesine bağlı olarak geliştirilmişti. Fakat 1688'de Francesco Redi isimli bir bilim adamı, üreyen kurtçuk ve larvaların diğer sineklerin bıraktıkları yumurtalardan çıktıklarını kanıtlamıştır. Redi, deneyinde ilk başta sekiz kavanozun içine et koymuş ve dördünün ağzını kapatıp, diğer dördünü açık bırakmıştır. Deneyin sonucunda sadece ağzı açık olan kavanozların yani sineklerin yumurtalarını bırakabileceği kavanozların içinde kurtçukların oluştuğunu görmüştür. Redi'nin karşıtları, yani abiyogenezi savunanlar, ise dört kavanozun hava almadığı için larvaların oluşmadığını savunmuşlardır. Redi, bunun üzerine o dört kavanozun ağzını sadece hava alabilecek kadar küçük gözenekleri bulunan bezlerle kapatıp deneyi tekrarlamış ve yine larvaların oluşmadığını gözlemlemiştir.^[1] Redi'nin bu deneyi biyogenez'i destekler nitelikte bir deney olmuştur. 17. yüzyıldan günümüze en azından bütün yüksek ve gözle görülür organizmalarda, daha önceki kendiliğinden oluş kanaatinin yanlış olduğu açık bir şekilde gösterilmiştir. Alternatif görüş Latince tabiriyle "omne vivum ex ovo" idi: Her canlı daha önce yaşayan bir canlıdan (bir yumurtadan) gelir.

Biyogeneze ikinci bir anlam, Fransız, Cizvit papaz, bilim adamı ve düşünür Pierre Teilhard de Chardin tarafından yaşamın kökeninin maddenin daha yüksek bir bilince doğru yönelmesi anlamında; artık çürütülmüş olan ortogenez varsayımının bir açılımı olarak kullanılmıştır.

Pasteur'ün (ve diğerlerinin) deney sonuçları şu ifadede özetlenmiştir, Omne vivum ex vivo (veya Omne vivum ex ovo), Latince anlamı "hayat bir yumurtadan çıkar". Bu bazen "biyogenez yasası" olarak anılmakta ve modern organizmaların doğada canlı olmayandan kendiliğinden oluşmadığını göstermektedir.

Biyogenez yasası Ernst Haeckel'in Biyogenetik yasası ile karıştırılmamalıdır. [1] [2]

Canlı olmayan maddelerden üreyen hiçbir canlı henüz gözlenmemiştir. Canlı olmayan maddelerde enfeksiyon yapan ve evrim geçiren yaşayabilir virüsler rapor edilmiştir;^[2] ne var ki, virüslerin gerçekten canlı olup olmadıklarına dair tartışma halen devam etmektedir. Aynı zamanda abiyogenez mekanizmalarının olabilirliği ve birikimi ile ilgili değişik deneylerin devam ettiği bildirilmektedir.

Dipnotlar

^ Alexander, Peter (1986). Biology. Silver Burdett. ISBN 0-382-13076-6.
^ Cello, J., Paul, A. V. & Wimmer, E. Science 297, 1016−1018 (2002).

Ayrıca bakınız

Abiyogenez

[1] Alexander, Peter (1986). Biology. Silver Burdett. ISBN 0-382-13076-6.

[2] Cello, J., Paul, A. V. & Wimmer, E. Science 297, 1016−1018 (2002).

[1]

[2]

@@ 4. satır: / 4. satır: @@
 == Yapılan Deneyler ==
-[[19. yüzyıl]]a kadar, belli koşullar altında yaşamın canlı olmayandan ürediğine inanılırdı; kendiliğinden oluş işlemi. Bu düşünce organik bir madde dışarda bırakıldığında üstünde üreyen kurtçuk ve larvaların gözlenmesine bağlı olarak geliştirilmişti. Fakat [[1688]]'de [[Francesco Redi]] isimli bir bilim adamı, üreyen kurtçuk ve larvaların diğer sineklerin bıraktıkları yumurtalardan çıktıklarını kanıtlamıştır. Redi, deneyinde ilk başta sekiz kavanozun içine et koymuş ve dördünün ağzını kapatıp, diğer dördünü açık bırakmıştır. Deneyin sonucunda sadece ağzı açık olan kavanozların yani sineklerin yumurtalarını bırakabileceği kavanozların içinde kurtçukların oluştuğunu görmüştür. Redi'nin karşıtları, yani [[abiyogenez]]i savunanlar, ise dört kavanozun hava almadığı için [[larva]]ların oluşmadığını savunmuşlardır. Redi, bunun üzerine o dört kavanozun ağzını sadece hava alabilecek kadar küçük gözenekleri bulunan bezlerle kapatıp deneyi tekrarlamış ve yine [[larva]]ların oluşmadığını gözlemlemiştir.<ref>{{Kitap kaynağı| son = Alexander| ilk = Peter| yıl = 1986| başlık = Biology| yayımcı= Silver Burdett| id = ''ISBN 0-382-13076-6''}}</ref> Redi'nin bu deneyi biyogenez'i destekler nitelikte bir deney olmuştur. 17. yüzyıldan günümüze en azından bütün yüksek ve gözle görülür organizmalarda, daha önceki kendiliğinden oluş kanaatinin yanlış olduğu açık bir şekilde gösterilmiştir. Alternatif görüş Latince tabiriyle "[[omne vivum ex ovo]]" idi: Her canlı daha önce yaşayan bir canlıdan (bir yumurtadan) gelir.
+[[19. yüzyıl]]a kadar, belli koşullar altında yaşamın canlı olmayandan ürediğine inanılırdı; kendiliğinden oluş işlemi. Bu düşünce organik bir madde dışarıda bırakıldığında üstünde üreyen kurtçuk ve larvaların gözlenmesine bağlı olarak geliştirilmişti. Fakat [[1688]]'de [[Francesco Redi]] isimli bir bilim adamı, üreyen kurtçuk ve larvaların diğer sineklerin bıraktıkları yumurtalardan çıktıklarını kanıtlamıştır. Redi, deneyinde ilk başta sekiz kavanozun içine et koymuş ve dördünün ağzını kapatıp, diğer dördünü açık bırakmıştır. Deneyin sonucunda sadece ağzı açık olan kavanozların yani sineklerin yumurtalarını bırakabileceği kavanozların içinde kurtçukların oluştuğunu görmüştür. Redi'nin karşıtları, yani [[abiyogenez]]i savunanlar, ise dört kavanozun hava almadığı için [[larva]]ların oluşmadığını savunmuşlardır. Redi, bunun üzerine o dört kavanozun ağzını sadece hava alabilecek kadar küçük gözenekleri bulunan bezlerle kapatıp deneyi tekrarlamış ve yine [[larva]]ların oluşmadığını gözlemlemiştir.<ref>{{Kitap kaynağı| son = Alexander| ilk = Peter| yıl = 1986| başlık = Biology| yayımcı= Silver Burdett| id = ''ISBN 0-382-13076-6''}}</ref> Redi'nin bu deneyi biyogenez'i destekler nitelikte bir deney olmuştur. 17. yüzyıldan günümüze en azından bütün yüksek ve gözle görülür organizmalarda, daha önceki kendiliğinden oluş kanaatinin yanlış olduğu açık bir şekilde gösterilmiştir. Alternatif görüş Latince tabiriyle "[[omne vivum ex ovo]]" idi: Her canlı daha önce yaşayan bir canlıdan (bir yumurtadan) gelir.
 Biyogeneze ikinci bir anlam, Fransız, Cizvit papaz, bilim adamı ve düşünür [[Pierre Teilhard de Chardin]] tarafından [[yaşamın kökeni]]nin maddenin daha yüksek bir bilince doğru yönelmesi anlamında; artık çürütülmüş olan [[ortogenez]] varsayımının bir açılımı olarak kullanılmıştır.