Rodelinda (opera): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
| 150. satır: | 150. satır: | ||
|- |
|- |
||
|2004 |
|2004 |
||
| ⚫ | |||
||Simone Kermes |
|||
| ⚫ | |||
||Alan Curtis |
||Alan Curtis |
||
||Il Complesso Barocco |
||Il Complesso Barocco |
||
Sayfanın 01.42, 31 Ocak 2016 tarihindeki hâli
 | Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 8 yıl önce Noyder (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi (). |
.jpg) | |
| Özgün isim | Rodelinda, Regina de' Longobard Rodelinda, Lombardlar Kralicesi |
|---|---|
| Müzik | George Frideric Handel |
| Libretto | Nicola Francesco Haym |
| Gala | 13 Subat 1725 |
| İlk gösterim yeri | King's Theatre Tiyatrosu, Londra |
| Oyuncular |
|
Rodelinda, regina de' Longobardi (HWV 19) George Frideric Handel tarafindan ilk dafa Royal Academy of Music sarkicilari icin bestelenmis 3 perdeden olusan opera seria janrinda bir opera. Eserin libretto'su Nicola Francesco Haym tarafindan Italyanca hairlanmis ve 1710'da Giacomo Antonio Perti'nin besteledigi opera icin Antonio Salvi'nin Italyanca liberttosundan uyarlanmistir. Salvi ise liberettosunu 1653'de Fransiz tiyatro eseri yazari Pierre Corneille'in hazirladigi ve konu olarak 7.yuzyilda Italya'aya yerlesmis Lombardlar' in krali Perctarit'in hayatini ele alip isleyen, Pertharite, roi des Lombards adli trajediyaya dayanmaktadir.
Sahnelenmeler
Bu opera eseri İngiltere'de yaşayıp Londra'da opera hazırlayıp; yapımlayıp temsillerini organize etmekle geçinen Handel bu eserini 1724'da tamalayip 1725'de sahneye koymustur. Handel o yıl "Rodelinda" operası yanında, önemli eserlerinden olduğu kritiklerce kabul edilen Tamerlano ve Gulio Cesare opera eserlerini de hazırlayıp sahneye koymuştu.
"Rodelinda" eseri promiyer temsili 13 Subat 1725'de Londra'da merkezi Haymarket semtinde bulunan King's Theatre Tiyatrosu'nda Tamerlano] operasini sahnelenmesinde rol alan sarkicilara bu eserde rol vererek sahnelenmistir. Bundan sonra ayni sarkicilar grubu bu opera sahneden indirilmeden 14 defa bu yapimi yekrarlamislardir. Bundan sonra eser 18 Aralik 1725'de ikinci defa ve 4 Mayis 1731'de ucuncu defa sahnelenmistir. Hem ikinci hem de ucuncu sahnelenmesinde Handel eseri revize edip esere yeni materyal koyup eski gordugu bazi parcalari eserden cikartmistir. Bu eser 1735'de ve 1736'de Hamburg'da Oper am Gänsemarkt operaevinden iki kez sahnelenmis ama Alaman seyircisi tarfindn pak basarili olarak kabul edilmememistir.
Bundan sonra uzunca bir donem 18. yuzyil ikinci yarisi ve 19. yuzyilda,Handel'in diger opera eserleri gibi, unutulmus ve dunya operaevelerinde bu uzunca donemde Rodalinda ve diger Handel operalarai hic sahnelememistir. 20. yuzyilda I,. Dunya Savasi'ndan sonra Handel eserleri Handel muzigiseverler tarafindan yeniden sahnelenmeye baslamistir. Roadalinda opera eseri once 26 Haziran 1920'de cok degistirlmis bir sekilde Göttingen'de Alman Handel muzigi severi olan Oskar Hagen'in gayreti ile ilk modern sahnelenmesi yapilmistir. 1931'de yeni sahnelenme ABD'de yapilmistir. 1939'da ise Londra'da birkac yuzyil sonra bu eser yeniden sahnelenmistir ama Ingiltere'de bu eserin yeniden sahnenme surecinde en onemli gelisme Haziran 1959'da Handel Opera Cemiyeti'nin yapimi olmus ve bu yapim icin basrollerde Joan Sutherland ile Janet Baker ve orkestra sefi Charles Farmcombe olmustur. [1]
1960li yillardan itibaren ozellikle Barok Muzik icin muzikseverlerin gosterdikleri yakin ilgi dolayisyla Handel'in butu8n opera eserleri icin oldugu gibi Rodelinda oparasinin festivallerde ve dunya operaevleri repretuvalarinda devamli olarak bulunmasina neden olmsutur. [2]
"Operabase" istatistikleri 2009/10 ile 2013/14 arasındaki 5 sezonda dünya operaevlerinde yapımlanan toplam 2581 sayıda opera eserlerinin arasında değişik opera eserlerinin sayısını incelemektedir. Bunlara göre göre Handel'in Rodelinda operası aynı 5 sezonda operaevleri repratuvaralarında bulunan 57 Handel operası arasındaki sıralamada 19. sırayı almıştır. [3]
Roller[4]
[[Dosya:|right|150px|Promiyerde Bertarido rolunu oynayan "Sansino" lakabli kastrato sarkici Francesco Bernardi]]
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 13 Subat 1724 (Orkestra şefi: Bilinmiyor ) |
|---|---|---|
| Rodelinda, Lombardia Kralicesi | soprano | Francesca Cuzzoni |
| Bertarido, Gorevi gasp edilmis eski Lombardiya Krali | alto/kastrato | Francesco Bernardi, lakabi "Senesino" |
| Grimoaldo, Benevento Duku, Bertarido'nun krallik gorevini gasp eden | tenor | Francesco Borosini |
| Eduige, Bertarido'nin kizkardesi, Grimoaldo'nun sozlusu | kontralto | Anna Vincenza Dotti |
| Unulfo, Bertarido'nun sirdasi ve danismani | alto/ kastrato | Andrea Pacini |
| Garibaldo, Grimoaldo'nun dansimani, Torino Duku | bas | Giuseppe Maria Boschi |
| Flavio, Rodelinda'nin oglu | Sessiz rol |
Konu özeti
Bu eserin mekanı genellikle Lombardiya Krallık sarayıdır. Fakat iki sahne için mekan mezarlıktır ve son sahne açık havada büneş doğumundan hemen sonra saray bahcesinde dışarıda geçer. Zaman birgünden daha ileriye uzanır ve son sahne gün dioğumundna hemen sonradır. Bu operanın eserinin içeriği, esere kaynak olmuş olan [Pierre Corneille]]'nin Pertharite, roi des Lombards adlı trajediyadan değişiktir.
Prolog
Grimoaldo, Bertarido'yi bir muharebede yenmiş ve onun yerine Lombarıdya Krallığı Kralı olmuştur. Bertarıdo kaçmayı başarmıştır ama sürgünde iken öldüğü sanılmaktadır. Lakin arkadaşı olan Unulfo'ya hiç beklenmedik bir şekilde, ondan bir mesaj gelmiş ve bu mesajda Bertarido yaşamakta olduğunu ve sarayı yakınlarında bir yerde saklanmakta olduğunu arkadaşına açıklamıştır. Yeni kral Grimoaldo Bertaride'nin kızkardeşi Eduige ile nişanlanmıştır. Eduige Grimoaldo'yu sevmektedir ve Grimoaldo'nun da bu sevgiye karşılık verdiğini kabul etmektedir. Bun rağmen Eduige onunla evlenme tarihini devamlı ileriye atmaktadır. Bertarido'nun karısı Rodelinda ve oğlu Flavia Grimoaldo'nun emri ile sarayda gözaltında tutulmaktadırlar. Fakar Grimoaldo Rodelinda'ya aşık olmuştur.
I. Perde
Rodelinda odasında tek başınadır ve kocasının yanında olmamasından yas çekmektedir. Grimoaldo odaya girer ve ona aşık olduğunu itiraf eder. Rodelinda'ya evlenme teklif eder ve evlenince kraliçelik tahtıni tekrar geri alacağını ona vaad eder. Rodelinda bu evlilik teklifini gayet kızgınca rededer. (Arya:L'empio rigor del fato).
Eduige Grimoaldo'yi krallık tahtına geçtikten sonra intikamcı ve ihanetkar olmakla itham eder. Grimoaldo ona verdiği cevapta ona karşı ihanetkar davranmasınin adil olduğunu iddia eder. Eduige'ye, birçok kerre evlilik tarihini ileriye atıp onunla evlilik yapmaktan sakındığını açıkça gösterdiğini ve şimdi de danışmanı olan Garibaldi'nin tavsiyelerine kendisi uyarak Eduige ile evlenmekten sakındığını ona söyler ve sahneden ayrılır.
Grimoaldo'nun sahneden ayrılması ile iki yüzlü bir riyakar kişi olan danışmanı Garibaldo, Eduige'ye daha önce ona karşı olan aşk hislerini ona ifade ettiğini hatırlatır ve onun Grimoaldo'dan intikam alması için Grimoaldo'nun kafasının kesilerek öldürülmesine ve böylece Eduiğe'nin intikam alabilmesi için ona yardımcı olabileceğini bildirir. (Arya:Lö farò, dirö: spietato). Eduige de sahneden ayrılır. Yalnız başına kalan Garibaldo Eduige'nin desteği ile Lombardiya Krallığı'na kendinin geçeceğini düşünmeye başlar.(Arya: Di cupido impiego i vanni.)
Bu sıralarda Bertarido saray dışında mezarlkta bulunan kendinin kaybolmuş ve ölmüş olduğu kabul edilmesi ile adına dikilmis olan mezar taşının üzerine kazılmış kitabeyi okur. (Arya: Di cupido impiego i vanni.). Rodelinda ve Yanında bulunan oglu Flavio ile bu mezar başına bir ciçek buketi koymak amacı gelirler. Bertaido kendini onlara gostermemek icin saklnamistir ve Rodelında ve Flavia'yı saklandığı yerden gözetler. Garibaldo eski kraliçe ve oğlunu takip etmiştir. Onllarin yanıan gelerek ona bir ultimatom verir: ya Rodelinda Grimoald ile evlenmeyi kabul etmesi gerekmektedir aksi halde oğlu Flavia öldürülücektir. Rodalinda bu teklifi kabul etmek zorunda kalmıştır. Fakat yine de eğer kendi tahta geri gelmek için Garibald'nun kafasının kesilmesinde çekinmeyeceğini ona söyler. Bunları saklandığı yerden duyan Bertarido, Rodelinda'nın bu tutumdan hiç hoşlanmamıştır ve onun böyle bir karar almasini kendine ihanet olduguna inanmaya başlar. Grimoaldo, danışmanı Garibaldo'ya Rodeline'nin tehdidine önem vermesini söyler ve kendisi kral olduhkça Garibaldo'yu koruyacağını ona söz verir. Bu sırda Unufao da Bertarıdo'ya kendini rahat tutması tavsiyelerde bulunup ona moral vermeye çalışır ama bunlarain hiçbiri Bertarıdo'yu yaptığına inandırı gelmez.
II. Perde
Garibaldo Lombardiya Krallığı tahtınia kendisi geçmesi için yaptığı planı uygulamaya koyulur. Bu plan uygun olarak Eduiğe'ye kraliçe olmak için firstları kaçırdığını bildirerek onun Grimoaldo'dan bunun için öç alması gerektiğini ona kabul ettirmeye çalışır. Bunlara inanan Eduiğe linda üzerine teksif eder ve Rodalinda'yı kocasının anısını unutup onun tahtını gasp eden kişi ile birdenbire evlenmeyi kabul etmesinin ona bir hamet olduğunu bildirir. Rodelında Eduiğe'ye gaspçi kralın daha evlenmemiş olmssi nedeni ile hukukne kendisinin hala kraliçe olduğunu hatırlatır. Bu Eduiğe'yi dahada kızdırır. Eduiğe, Grimoaldo hakkında hala biraz aşk hisleri taşımakla beraber ondan eski kraliçe ile evlenmek istemesi için intikam almak için kendine yemin eder.
Eduiğe sahneden çıkar ve hemen Grimoaldo sahneye gelir. Grimoaldo kendini adil göstermek için kendi ile evlenmeyi kabul ettiğini açıkaca bildirmesi ona baskı yapar. Rodalindao evlenme teklifini kabul ettiğini gerçek olduğunu bildiir ama onunla evelenmek için çok özel bir şartı vardır. Grimaoldo ile evelilik yapmadan önce Grimoaldo'nun herkesin ve Rodalinda önünde onun oğlu olan Flavio'yu şahsen katletmesi gsbu şarttır. Bunu korkunç bulan Grinolado bu çocuk katili olmayı şiddetle rededer. Rodlında sahneden ayrılır. Grimoaldo'nun n danışmai olan Garibaldo ona bu çocuk katlini yapmasını ve böylece Rodalinda ile evlenmeyi sağlmasının devlet idaresi için gayet uygun olacağını tavsiye eder. Fakat Grimoaldo bir masumm çocuğun katili olmayai hiçbir zaman kabul edemeyeceğini bildirir ve bunadn kaçınır. Grimoaldo kraliçe Rodelında'nın bu tutumumun gayet cesur ve iyi kararlı bir hareket iodluğun kabul ettiğini; bu cesur tutumu ile kendini Girmoaldo'ya dağha da çok sevrididiğin ama bu evlilik şartının kendisi için imkansız olduğu için onunla evliliğin bu şartı oldukça her zaman için imkansız olduğunu anladığını açıklar. Unulfe Garibaldo'ya nasıl olupda bir krala böyle iğrenç bir tavsiyede bulunabileceğini sorar. Garibaldi ona kendinin Machievelli tipi devlet idaresine inadığını ve devlet idaresi için türlü hkaotu hareketin eğer devletin iktidar gücüne iyi katkı yaparsa uygun olacağına inandığını açıklar.
Bu sırada Bertaride kıyafet değiştirip sarayın iç bahçesine girmiştir. Burada Eduiğe tarfindna tanınmıştır, Eduiğe koacasının yaasamakat olup srayda gizlice bulunduğunu Rodelında'ya haber vermeyi kabul eder. Rodalinda ve Bertarıdao gizlice saray bahçesindne buluşurla; birnbirleirnde n ayrılığı gidermek için sarmasdolmuş olmuş şekilde Grimoaldo tarafındna yakalanırlar. Grimaoldo Bertarıdo'yu tanınmamıştır ve Rodelida'nın bir seviğilis olduğunu sanmaktadır. Sevdiği kadını bir yabannci erkek kolları arasında görmek onu gayet kızdırmıştır ve her ikisini de hemen idam edilmesi kararını alır. Karı koca daah birbirlerine olan hasreterini gideremeden birbirleine veda ederler (İkili:İö t'abbraccıo.) Hemen iadam edilmek üzere saray zindanına gönderilirler.
III. Perde
Ünülfo ve Eduiğe Bertarıdo'yu zindan c=ve idamdan kurtarmak için acil bir plan yaparlar. Bir paket içinde bir kılıç ve sarayın altına bulunan gizli kaçma dehlizlerine girebilmek için özel anahtarı Bertaide'ye göndereceklerdir. Bu sırada Grimoaldo hiçbir yargı olmadan bir kişiyi hemen idam ettirmek kararı vermesinden vicdan azabı çekmekteye başlamıştı. Bertarıdo paketi alır ve kılıcı takınır. Bu sırada saray zindanlarına girmek için resmi izini olan Unulfo Bertarıdo'yu karanlık hücresinden çıkaraip ona kılavazluk yaparak onun kaçamsini sağlamak onun hücresine iner. Bertarıdo onu karanlıkta tanıyamamıştır ve ona elindeki silahla hücum edip onu kılıcı ile yaralar. Üniülfo bu yaranın kendinin kılavuz olmasına hiç etsir etmiyeceğini bildiri ikisi hücreden ayrılıp saryadan kaçam dehlizine girierler.
Bu sefetr Eduiğe ve Rodelindo zindana huz=creye gelmişlerdir. Hücerenin boş ve yerlerin Unulfo'nun yarasınnd aakan kanalral kaplı olduğunu görünce Bertarıdo'nun öldürülmüş olduğundan korkarak. Grimoalde ise hala gayet büyük bir vicadan azabı çekmektedir ve kendini rahatlat mak için sarayın iç bahçesine gider ve bir ağacın altında asude bir yerde oturur. Çobanların bile idare ettikleri köyunlaradan uzuaklarıp ağaç veya çalılar altınd adbaşlarını dinleyebileceklerinden halbükü bir ülke idarecesi olan bir kralain hiçbir zaman bo şekilde rahatlık edemiyeceğinden yakınır. . (Arya:Pastorello d'un povero armento). Bu düşünceler sırasında kendinden geçip derince bir uykuya dalar. Garibaldi kralı bahhçede uyuya dalmış bulur. Bu durmdan fayadalanmak için Garibaldo kılıcını çekip onu Grimoaldo'ya sapmak üzeredir. Tam bu sırada Bertaride oraya gelmiştir; elindeki kılıçla Garibaldo'nun kralı öldürmesinee engel olur ve ortaya çıkan kılıç düellosunda Garibaldo'yu öldürür. Fakat uyanan Grimaoaldo'ya gelince ona dokunmaz ve onun hayatını bağışlar. (Arya:Vivi, tiranno!)
Grimoaldo Lombarıya Krallık tahtı üzerinde olan haklardan tümüyle vazgeçer. Eduiğe'ye dönerek onunla evlenip birlikte olmayı istediğini ve ikisinin birlikte Grimoaldo'nun düklüğünü yönetmek istediğini açıklar.
Kral Bertarıdo, kraliçe Rodelında ve oğlu Flavio ile birlikte olmanın sevinci ile krallığını yönetmeye başlar.
Ses ve video kayıtları [5][6]
Ses kayıtları
| Yıl | Roller: Brodelinda, Bertarido, Grimoaldo, Eduige, Unolfo, Garibaldo |
Orkestra Şefi | Orkestra ve koro | Marka |
|---|---|---|---|---|
| 1959 | Joan Sutherland, Margreta Elkins, Alfred Hallett, Janet Baker, Patricia Kern, Raymond Herincx |
Charles Farncombe, | Philomusica Orkestrasi | CD:Andromeda Cat:ANDRCD9075 |
| 1964 | Teresa Stich-Randall, Maureen Forrester, Alexander Young, Hilde Rössel-Majdan, Helen Watts, John Boyden |
Brian Priestman | Vienna Radio Symphony Orchestra ve Vienna Radio Korosu | CD:The Westminster Legacy Cat:DG 4792343 |
| 1985 | Joan Sutherland, Alicia Nafé, Curtis Rayam, Isobel Buchanan, Huguette Tourangeau, Samuel Ramey |
Richard Bonynge | Welsh National Opera Orkestrasi | CD:Australian Eloquence Cat: ELQ4806105 |
| 1996 | Sophie Daneman, Daniel Taylor]], Adrian Thompson, Catherine Robbin, Robin Blaze, [[Christopher Purves |
Nicholas Kraemer | Raglan Baroque Players | CD:Virgin Classics Veritas Cat: 45277 |
| 2004 | Simone Kermes, Marijana Mijanovic, Steve Davislim, Sonia Prina, Marie-Nicole Lemieux, Vito Priante |
Alan Curtis | Il Complesso Barocco | CD:DG Archiv Cat:4775391 |
Video kayitlari
| Yıl | Roller: Rodelinda, Bertarido, Grimoaldo, Eduige, Unolfo, Garibaldo |
Orkestra Şefi | Orkestra ve koro | Sahne yönetmeni | Marka |
|---|---|---|---|---|---|
| 1998 | Anna Caterina Antonacci, Andreas Scholl, Kurt Streit, Louise Winter, Artur Stefanowicz. Umberto Chiummo |
William Christie | Orchestra of the Age of Enlightenment | Jean-Marie Villegier | DVD:Warner Classics Cat:3984230242 |
| 2003 | Dorothea Röschmann, Michael Chance, Paul Nilon, Felicity Palmer, Christopher Robson, Umberto Chiummo |
Ivor Bolton | Baverya Devlet Opera Orkestrasi | David Alden | DVD:Farao Cat:D108060 |
| 2012 | Renee Fleming, Andreas Scholl, Joseph Kaiser, Stephanie Blythe, Iestyn Davies, Shenyang |
Harry Bicket | Metropolitan Opera Orchestrasi, (3 Aralik 2011'deki performans kayidi) |
Stephen Wadsworth | DVD:Decca Cat:0743469 |
}
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Şablon:Kitap kaynagi
- ^ {{Web kaynagi|title=Handel:A Biographical Introduction|url=http://gfhandel.org/biography.html%7Cyayimci=Handel Institute|dil={{ing}] erisimtarihi=30-5-2014}}
- ^ 2009/10 ile 2013/14 arasındaki 5 sezon için "Operabase" istatistikleri [[1]]
- ^ "Rodelinda, regina de' langobai". Gfhandel.org ((İngilizce)). Handel Institute. Erişim tarihi: 23-6-2014. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ "Rodelindo ses ve video kayıtları". Operadis.org.uk. Erişim tarihi: 23-6-2014. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ "Rodelindo ses ve video kayıtları". Prestoclassical.co.uk. Erişim tarihi: 23-6-2014. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım)
Dış kaynaklar
 |
Wikimedia Commons'ta Rodelinda (opera) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Dean, Winton ve Knapp, John Merrill (1995) Handel’s Operas 1704–1726 (Revised Edition) Oxford:Clarendon Press, ISBN 0-1981-6441-6. (İngilizce)
- Hicks, Anthony, "Rodelinda", Stanley Sadie (ed.) (1992)The New Grove Dictionary of Opera, Londra: Macmillan Reference ISBN 0-333-73432-7 (İngilizce)
- Kobbé, Gustav "", Earl of Harewood (ed.) (1987) The Definitive Kobbé's Book of Opera; 1. American ed. New York: G. P. Putnam's Sons; (İngilizce)
Dış bağlantılar
- IMSLP Petrucci Music Library websitesi "Rodelinda,_regina_de'_Longobardi,_HWV_19_(Handel,_George_Frideric)" maddesi [[2]]
- MDZ/Digitale Biblithek" websitesinde "Friedrich Chrysander (ed.) George_Frideric_Handel's Werke, Tamerlano" opera partitür notalari, Leipzing 1876" [[3]]
- YouTube websitesinde "Handel Tamerlano, opera seria in three acts HMV 18 / Les Talens Lyrique" adlı ses ve video (Erişim tarihi:27-1-2016) [[4]]