Ödünç Verme ve Kiralama Kanunu

Lend-Lease (Public Law 77-11) (Türkçe: Ödünç Verme ve Kiralama Yasası) ABD tarafından, Birleşik Krallık, SSCB, Çin, Fransa ve müttefik ülkelere 1941 ile 1945 yılları arasında savaş malzemesi destek programına verilen addır.

11 Mart 1941 tarihinde yapılan bu antlaşmanın 9 ay sonrasında Japon ordusu Pearl Harbor saldırısını gerçekleştirdi. Bu program VE-day (Avrupa Zaferi Günü) ardından aniden kesilmiştir.

Lend-Lease Yasası 11 Mart 1941'de yasalaştı ve 20 Eylül 1945'te sona erdi. Toplam 50,1 milyar $ (2021'de 719 milyar $'a eşdeğer) değerinde malzeme sevk edildi veya ABD'nin toplam savaş harcamalarının %17'si^[1] Toplamda 31,4 milyar dolar Birleşik Krallık'a, 11,3 milyar dolar Sovyetler Birliği'ne, 3,2 milyar dolar Fransa'ya, 1,6 milyar dolar Çin'e ve kalan 2,6 milyar dolar diğer Müttefiklere gitti. Roosevelt'in baş dış politika danışmanı Harry Hopkins, Lend-Lease üzerinde etkili bir kontrole sahipti ve bunun Roosevelt'in dış politika hedefleriyle uyumlu olmasını sağlıyordu.^[2]

Yasa kapsamında teslim edilen tüm malzemeler, iade edilene veya imha edilene kadar kullanılmak üzere ücretsiz olarak sağlandı. Uygulamada, bazı donanımlar (gemiler gibi) savaştan sonra iade edilse de çoğu ekipman imha edildi. Fesih tarihinden sonra gelen mallar, Amerika Birleşik Devletleri'nden uzun vadeli krediler kullanılarak 1.075 milyar £ karşılığında büyük bir indirimle Birleşik Krallık'a satıldı ve nihayet 2006'da geri ödendi. Benzer şekilde, Sovyetler Birliği 1971'de 722 milyon doları geri ödedi ve borcun geri kalanı silindi.

Amerika Birleşik Devletleri'ne Ters Ödünç Verme-Kiralama toplam 7,8 milyar doları buldu. Bunun 6,8 milyar doları İngiltere ve İngiliz Milletler Topluluğu'ndan geldi. Kanada ayrıca Birleşik Krallık ve diğer Müttefiklere toplam 3,4 milyar dolarlık malzeme ve hizmet (2020'de 61 milyar dolara eşdeğer) Milyar Dolarlık Hediye ve Karşılıklı Yardım ile yardım etti.^[3]^[4]

Lend-Lease, Amerika Birleşik Devletleri'nin 1930'ların Tarafsızlık Yasalarında kutsanmış olan tarafsızlık iddiasını etkili bir şekilde sona erdirdi. Müdahaleci olmayan politikadan uzaklaşıp Müttefikler için açık desteğe doğru kararlı bir adımdı. Lend-Lease'in II. Dünya Savaşı'ndaki Müttefik zaferindeki kesin önemi tartışılıyor. Bununla birlikte, Sovyet Başbakanı Nikita Kruşçev ve Sovyet Mareşal Georgy Zhukov, Lend-Lease'in Sovyetler Birliği'nin Doğu Cephesinde Almanya'yı yenmesini sağladığını belirtmişlerdir.

Kaynakça

^ McNeill. America, Britain and Russia. s. 778.
^ Christopher D. O'Sullivan (2014). Harry Hopkins: FDR's Envoy to Churchill and Stalin. Rowman & Littlefield. s. 53. ISBN 9781442222229.
^ Granatstein, J. L. (1990). Canada's War: The Politics of the Mackenzie King Government, 1939–1945. s. 315.
^ Crowley, Leo T. "Lend-Lease". In Walter Yust, ed., 10 Eventful Years (Chicago: Encyclopædia Britannica Inc., 1947), 1:520, 2:858–860.

[McNeill_778-1] McNeill. America, Britain and Russia. s. 778.

[Christopher_D._O'Sullivan_2014_53-2] Christopher D. O'Sullivan (2014). Harry Hopkins: FDR's Envoy to Churchill and Stalin. Rowman & Littlefield. s. 53. ISBN 9781442222229.

[3] Granatstein, J. L. (1990). Canada's War: The Politics of the Mackenzie King Government, 1939–1945. s. 315.

[Crowley,_Leo_T_1947-4] Crowley, Leo T. "Lend-Lease". In Walter Yust, ed., 10 Eventful Years (Chicago: Encyclopædia Britannica Inc., 1947), 1:520, 2:858–860.

[1]

[2]

[3]

[4]